تضعیف موانع معرفتی بسط تجدد

امین ریاحی − تجدد جدای از عقل ابزاری و نمود تکنولوژیک، ساختار فرهنگی معرفتی خاص خود را داراست که ممکن است ارکان فرهنگی معرفتی میزبان را از هم بپاشد یا آن‌ها  را استحاله کند و یا در یک رابطه دیالکتیکی برهمنهاد متعالی‌تری را فراهم آورد. این واقعیت زنگ خطری است برای هر قومی که سودای آمیزش با تجدد را در سر می‌پروراند.

تقویت یا تضعیف بخش‌هایی از سنت نه تنها فریب کاری نیست که پدیده‌ای است که همواره رخ می‌دهد و اگر عقل بشر بر آن مسلط نباشد و این دگرگونی را کنترل نکند، ناآگاهانه روی خواهد داد.

 

از آنجایی که تغییر جزء جدایی ناپذیر امر تاریخی است و دین نیز امر تاریخی است، رگه‌ای از روشنفکری دینی می‌تواند به جرح و تعدیل آگاهانه دین به نفع مطلوب‌تر کردن زندگی بشر دست بزند و این امر را نمی‌توان فریب کاری دانست.

سنت هم به عنوان جزئی از واقعیت و هم به عنوان ابزار شناخت واقعیت در درون خود موانع و لوازم تجدد را داراست. بر عهده انسان متجدد است که این موانع را تضعیف و لوازم را تقویت کند.