زندان‌ها در ایران جا ندارند. نایب رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس با تأیید مشکلات بهداشتی و درمانی در زندان‌ها، مشکل اساسی را تراکم جمعیت زندانیان کشور دانسته و خواستار استفاده از احکام جایگزین زندان شده است.

تراکم زندانی در زندان‌ها در ایران

یحیی کمالی‌پور گفته است که قوه قضاییه برای کاهش تراکم جمعیت زندانیان در زندان‌های کشور اقدامات لازم را انجام نمی‌دهد.

به‌ گزارش خبرگزاری خانه ملت، نایب رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس یکی از مشکلات اساسی کشور را «حجم انبوه زندانیان در زندان‌ها» دانسته و گفته است: «آمار زندانیان در زندان‌ها با توجه به مشکلات بهداشتی و درمانی باید کاهش پیدا کند.»

نماینده جیرفت در مجلس شورای اسلامی، از زندان حوزه انتخاباتی‌اش مثال آورده و گفته است که ظرفیت زندان جیرفت ۲۵۰ نفر اعلام شده، اما در حال حاضر هزار و ۵۰۰ نفر در آن زندانی هستند.

کمالی‌پور با اشاره به مصوبه مجلس در قانون برنامه ششم توسعه و قانون بودجه سال ۹۶ مبنی بر خارج کردن ۲۰ زندان از مراکز شهرها، کمبود بودجه قوه قضاییه در ساختن زندان‌های جدید را از جمله مشکلاتی دانسته که منجر به تراکم زندانی در زندان‌ها شده است:

«شرایط زندان‌ها به لحاظ جمعیتی به هیچ عنوان زیبنده کشور و دستگاه قضایی نیست.»

زندانیان زندان‌های مختلف در ایران مدت‌هاست از شرایط و وضعیت عمومی و بهداشتی زندان‌ها گلایه می‌کنند اما صدای‌شان به جایی نمی‌رسد. در مقابل، زندانیان معترض معمولاً از سوی مسئولان زندان بازخواست و توبیخ می‌شوند.

از جمله اعتراض‌ها به وضعیت زندان‌ها در ایران، اعتراض‌های دامنه‌دار زندانیان سیاسی در زندان رجایی‌شهر (گوهردشت) کرج است:

اصغر جهانگیر، رییس سازمان زندان‌های ایران مرداد ۹۵ گفته بود که ظرفیت زندان‌های کشور در حال حاضر ۸۵ هزار نفر است و هم‌اکنون بیش از ۲۲۰ هزار نفر در زندان‌ها محبوس هستند که این تعداد نزدیک به سه برابر ظرفیت استاندارد است.

نایب رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس اما مجازات‌های جایگزین را برای کاهش شمار زندانیان ضروری دانسته و گفته است: «این موضوع در حال حاضر مسکوت مانده و نهادهای مربوط هیچ کمک و اقدامی در جهت استفاده از مجازات‌های جایگزین حبس انجام نداده‌اند.»

یحیی کمالی‌پور گفته است: «قضات تمایلی به استفاده از مجازات جایگزین حبس ندارند و دستگاه قضایی درحوزه نظارت از جدیت لازم برای اجرای مجازات‌های جایگزین حبس برخوردار نیست.»

این در حالی‌ست که به گفته نایب رییس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس کمبود فضای زندان‌ها و به تراکم زندانیان حتماً مشکلات بسیاری را در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و سیاسی ایجاد می‌کند: «بنابراین ایجاد اراده و عزم جدی برای کاهش تراکم زندانیان از نیازهای ضروری امروز جامعه است که در حال حاضر وجود ندارد.»

جمهوری اسلامی ایران جزو ۱۰ کشور اول جهان با بالاترین شمار زندانیان است.

علاوه بر تراکم زندانی، قدیمی بودن زندان‌ها و فرسودگی وسایل و تجهیزات به کار گرفته شده در آن‌ها نیز بر مشکلات زندانیان افزوده است. به عنوان نمونه، زندانیان زندان خورین ورامین با بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند. یک ماه است دسترسی به آب گرم در این زندان وجود ندارد و مدتی‌ست آب سرد هم قطع شده است.

شرایط به وجود آمده باعث شده است زندانیان امکان حمام کردن نداشته باشند و همین امر موجب بروز مشکلات بهداشتی در زندان شده است.