سعید داورپناه – به تازگی یک پژوهش میدانی نشان داده است که از عموزاده‌های دیرین من یعنی «میمون‌ها»، اعمال و رفتارهایی سر می‌زند که می‌تواند به نوعی بازگوکننده بخشی از رفتارهای ما انسان‌ها در وضعیت فعلی باشد.
با اجازه شما و ضمن نسبت دادن خودم به اجداد دیرینه‌ام، به تحقیقی اشاره می‌کنم که با ذکر دلایل مستند ثابت کرده است که « دوستی» در بین «بابون‌ها» باعث طول عمر آنها می‌شود.[۱]
نگاه دقیق‌تر به اعمال و رفتارهای فردی و اجتماعی انواع میمون‌ها به یکی از میدان‌های وسیع و پر رهگذر تحقیقاتی تبدیل شده است. تحقیقات میدانی توسط باستان‌شناسان، انسان اولیه شناسان، زیست‌شناسان و این اواخر روان‌شناسان تکاملی بازگوکننده جست‌وجویی است که تلاش دارد پیشینه ذاتی و کسب شده بشر در دوران گذار از حیوانات ماقبل خود را، ملاک شناسایی و توجیه‌بخشی از رفتارهای کنونی انسان قرار دهد.
در یک تحقیق مشترک میان دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا و پنسیوانیا و به سرپرستی خانم «سیلک»، آنها در پی یافته‌های علمی خود ازجمله به این نتیجه رسیده‌اند که دوستی در بین حیوانات اجتماعی، از فشار روحی ناشی از ناملایمات زندگی در طبیعت می‌کاهد و حتی باعث تقویت سیستم دفاع فیزیکی و ترمیم روانی در جانوران و- بر اساس تحقیق یاد شده- به طور مشخص بابون‌ها می‌شود.
بر اساس گزارش تحقیقی فوق، تاثیر «دوستی» در بین حیوانات اجتماعی به طور غیر مستقیم حاکی از آن است که اگر به دنبال زندگی طولانی‌تر و آرام‌تر هستیم لازم است از حفظ و نگهداری روابط دوستانه خود به هیچ‌وجه غفلت نکنیم.
این تیم تحقیقاتی به سرپرستی «جو اَن سیلک» باستان‌شناسِ دانشگاه کالیفرنیا، «دوروتی چنی» زیست‌شناس و «رابرت سیفارث» روان‌پزشک از دانشگاه پنسیلوانیا، در این زمینه گزارشی منتشر کرده‌اند که به اهمیت دوستی در دنیای «بابون‌ها» می‌پردازد.
گروه تحقیقات به مدت شش سال نوعی از میمون‌های وحشی در آفریقا را تحت نظر قرار دادهاند و به این نتیجه‌گیری رسیده‌اند که میمون‌هایی که از قابلیت اجتماعی «حفظ روابط دوستانه» برخوردار هستند از سایر میمون‌ها سالم‌ترند و بیشتر عمر می‌کنند.
توجه و دقت این تحقیق میدانی، روی میمون‌های ماده متمرکز شده است چون محققان می‌دانستند که فقط جنس مونث بابون‌های مورد تحقیق، به دنبال تدارک و تحکیم رابطه دوستی هستند و بابون‌های مذکر معمولاً با انگیزه رقابت‌جویانه ضرورت‌های زندگی را مهیا می‌کنند و تمایلی کمتری به تعاون و همکاری از خود نشان می‌دهند.
شیوه بررسی روابط بین بابون‌ها در تحقیق فوق به این شکل بوده است که برای شش سال متوالی و با برگزیدن ۴۴ میمون ماده توانستند سه دوست اصلی هرکدام‌شان را شناسایی کنند.
محققین سپس تلاش کردند در طول سال‌های متمادی، رفتارهای اجتماعی بابون‌های مونث منتخب و دوستان اصلی‌شان را مورد مطالعه قرار دهند. آنها با نظارت و پی‌گیری مداوم، رفتار اجتماعی و روابط دوستانه آنها نظیر نوازش، تیمار و بده و بستان روزانه‌شان را مورد بررسی قرار دادهاند.
در گزارشی که درباره نتایج این تحقیق در نشریه «زیست‌شناسی کنونی» به چاپ رسیده تاکید شده است: بابون‌هایی که قوی‌ترین و پایدارترین دوستی‌ها را در طول زمان تحقیقات (سال‌های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷) از خود بروز دادهاند بیشتر از سایرین عمر کرده‌اند.
پژوهشگران برای نشان دادن دقیق‌تر این تفاوت‌ها بر اساس میزان اجتماعی‌بودن و دوست‌پذیری بابون‌ها آنها را به سه گروه تقسیم کرده اند: بابون‌هایی که کمترین روابط اجتماعی (همکاری و همیاری با دوستان) را از خود نشان دادهاند بین ۷ تا ۱۸ سال عمر کرده اند. آ‌نهایی که رابطه متوسطی با دوستان اصلی خود داشته اند بین ۹ تا ۲۵ سال زندگی کرده‌اند و بابون‌های ماده‌ای که بیشترین و بهترین رابطه ماندگار با دوستان خود را حفظ کرده‌اند از ۱۰ سال به بالا عمر کرده‌اند و میانگین طول عمرشان بالاتر از دو گروه دیگر بوده است. بیشترین طول عمر بابون‌های مهربان تعیین نشده است چون همچنان تا پایان این تحقیقات شش ساله در قید حیات بوده‌اند.
هدف اصلی پژوهشگران از بررسی میدانی فوق این بود که ریشه‌های تکاملی تعاون و همیاری را در اجداد قدیمی‌تر انسان که از پنج میلیون پیش راه خود را از بشر جدا کرده‌اند ثبت کنند. بازشناسی رفتارهای ذاتی و ریشه‌دار فوق که از عموزاده‌های من به ارث برده شده به قول گزارش تهیه شده این فرضیه را می‌تواند پیشنهاد کند: «انگیزه بشر برای ایجاد رابطه دوستانه نزدیک و درازمدت ناشی از تجربه‌ای است که به طور غریزی در طول تاریخ کهنسالِ تکامل طبیعی خود به دست آورده است.»
پی‌نوشت:
report , Authors: Joan B. Silk, Jacinta C. Beehner, Thore J. Bergman, Catherine Crockford, 1- Anne L. Engh, Liza R. Moscovice, Roman M. Wittig, Robert M. Seyfarth, Dorothy L. Cheney ,
Consistent Social Bonds Enhance the Longevity of Female Baboons