«هلند را دوباره به هلندی‌ها برگردانیم!» این شعار تبلیغاتی خیرت ویلدرس، رهبر (PVV) حزب آزادی هلند است که در انتخابات پارلمانی پیش رو در هلند، به یکی از محبوب‌ترین چهره‌های سیاسی تبدیل شده است.

خیرت ویلدرس

۱۵ مارس روز انتخابات پارلمانی در هلند است، انتخاباتی که با تعیین ترکیب پارلمان تعیین خواهد کرد که چه کسی می‌تواند نخست‌وزیر باشد و کابینه او چه ترکیبی خواهد داشت. در انتخابات امسال ۲۸ حزب شرکت دارند و هم اکنون حزب لیبرال (VVD)، حزب آزادی هلند (PVV)، دموکرات‌های ۶۶ (D66)، دموکرات‌های مسیحی (CDA)، چپگراهای سبز (GroenLinks)، حزب سوسیالیستی هلند (SP) و حزب کار (PvdA) احزاب بزرگ این رقابت انتخاباتی هستند.

طبق نظرسنجی‌ روز ۲۶ فوریه، حزب لیبرال حدود ۱۶ درصد، حزب آزادی ۱۷ درصد، حزب کار و حزب سوسیالیست حدود ۸ درصد، دموکرات‌های مسیحی، دموکرات‌های ۶۶ و چپگراهای سبز ۱۱ درصد آرا را به خود اختصاص داده‌اند. حزب تازه نفس بالای پنجاه ساله‌ها نیز پنج درصد آرا را در نظرسنجی‌ها به‌دست آورده است.

روح این دوره انتخاباتی در هلند روح محافظه‌کاری و راستگرایی افراطی است. حزب لیبرال، حزب کار و دموکرات‌های مسیحی بخشی از محبوبیت خود را از دست داده‌اند و درمقابل، حزب راست افراطی خیرت ویلدرس محبوب‌تر شده است. در این موج راستگرایی چند حزب کوچک راست‌گرا نیز به مجموع احزابی که در انتخابات امسال شرکت خواهند کرد اضافه شده‌اند. اما رقابت اصلی بین مارک روته، نخست وزیر و عضو حزب لیبرال و خیرت ویلدرس، رهبر حزب آزادی است. تاکنون در نظرسنجی‌ها حزب راست افراطی ویلدرس بزرگ‌ترین حزب است و از حزب لیبرال پیشی گرفته است.

مارک روته، نخست وزیر هلند- عکس از  AFP

بخشی از جامعه و روزنامه‌نگاران و تحلیل‌گران سیاسی از احتمال روی کار آمدن خیرت ویلدرس، سیاستمدار پوپولیست و ناسیونالیست افراطی نگران‌اند. او در این فضای سیاسی مهاجرستیز(مسلمان‌ستیز در هلند) که در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکا حاکم است، سکان را به دست گرفته و با بی‌اعتمادی به دیگر سیاستمداران، رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران و نخبگان جامعه، با تکیه بر برقراری رابطه مستقیم با مخاطبانش از طریق فیسبوک و توییتر به محبوبیت خود افزوده است. تعداد کسانی که خیرت ویلدرس را در فیسبوک و توییتر دنبال می‌کنند بیش از ۹۰۰ هزار نفر هستند. احزاب دیگر در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی دنبال‌کنندگان کمتری دارند.

برخی از روزنامه‌نگاران، وضعیت کنونی هلند را با آمریکا و خیرت ویلدرس را با دونالد ترامپ مقایسه می‌کنند. ویلدرس دلیل شرایط بحران اقتصادی و کم شدن رفاه اجتماعی را به گردن مهاجران و به ویژه مهاجران و پناهجویان مسلمان می‌اندازد. همچون ترامپ که ساختن دیوار در مرزهای مکزیک جزو شعارهای تبلیغاتی‌اش بود، ویلدرس نیز وعده داده است مرزها را به روی مسلمانان ببندد.

نظام سیاسی هلند دموکراسی سلطنتی پارلمانی است. پارلمان از دو مجلس تشکیل شده است. مجلس اول فراهم آمده از نمایندگان مجلس‌های محلی است. مجلس دوم به صورت مستقیم شهروندان را نمایندگی می‌کند و اهمیت بیشتری از نظر تعیین دولت دارد. نخست وزیر از حزبی است که بیشترین رأی را در انتخابات آورده باشد.

برنامه انتخاباتی ویلدرس برخلاف احزاب دیگر که همچون یک کتابچه دقیق و جامع ارائه شده، تنها یک صفحه است. احتمال اینکه افراد یک صفحه را بخوانند بسیار بالاست. بنابراین او با این شگرد، به سادگی به مردم ناراضی این فرصت را می‌دهد یک صفحه را بخوانند.

نکاتی که او به آنها اشاره کرده است بر اسلام‌ستیزی، مقابله با ورود پناهجو و به ویژه پناهجو از کشورهای مسلمان، بستن کمپ‌های پناهندگی و اخراج پناهجویانی که هنوز اقامت دائم ندارند، اخراج مجرمین دوملیتی، بازداشت افراد مسلمان‌زاده مشکوک به فعالیت تروریستی، کم کردن سن بازنشستگی، خروج هلند از اتحادیه اروپا، ممانعت از ورود مسلمانانی که از سوریه به هلند بازگشته‌اند، ممنوعیت قرآن، بستن مساجد و غیره است.

نیرا ملیس، جامعه‌شناس هلندی معتقد است ویلدرس در این انتخابات بیشترین رأی را خواهد آورد. اکنون در هلند ۶۶ درصد شهروندان دارای حق رأی بالای چهل سال هستند و یک چهارم واجدین شرایط نیز بالای ۶۵ سال هستند. به گفته این جامعه‌شناس از آنجایی که داشتن گرایش سیاسی محافظه‌کار در میان این گروه سنی بالاتر است، احتمالا آنها به حزب راست افراطی ویلدرس رأی خواهند داد.

بر اساس آمارها، طرفداران ویلدرس را اغلب سفیدپوستان هلندی تشکیل می‌دهند که از نابسامانی شرایط اقتصادی عصبانی هستند و اعتمادشان را به احزاب دیگر و به ویژه احزاب دیگر راستگرا از دست داده‌اند. همچنین طبق آمارها گروهی از هندی- سورینامی‌های ساکن هلند نیز هوادار او شده‌اند.

این احتمال وجود دارد که حزب راست افراطی خیرت ویلدرز روز ۱۵ مارس در انتخابات اولین یا دومین حزب بزرگ منتخب مردم گردد اما این لزوما او را نخست‌وزیر هلند نخواهد کرد.

نظام سیاسی هلند دموکراسی سلطنتی پارلمانی است. پارلمان از دو مجلس تشکیل شده است. مجلس اول فراهم آمده از نمایندگان مجلس‌های محلی است. مجلس دوم به صورت مستقیم شهروندان را نمایندگی می‌کند و اهمیت بیشتری از نظر تعیین دولت دارد. نخست وزیر، که پادشاه او را مأمور تشکیل کابینه می‌کند، از حزبی است که بیشترین رأی را در انتخابات آورده باشد. تشکیل دولت درهلند معمولا ائتلافی است. به این معنا که پیش نمی‌آید که یک حزب حائز اکثریت مطلق شود. تمام رأی‌هایی که به یک حزب داده می‌شوند با هم شمرده می‌شوند و چنین نیست که در هر منطقه‌ای یک نماینده از حزب برنده  انتخاب گردد. بنابراین حزبی که در انتخابات برگزیده شده باید با یک یا چند حزب دیگر ائتلاف کند. به این ترتیب وزرای دولت در پارلمان اعضای احزاب متفاوت هستند.

احزاب چپ با حزب آزادی هلند (PVV) ائتلاف نمی‌کنند. حتی مارک روته، نخست وزیرِ عضو حزب لیبرال (VVD) که طبق نظرسنجی‌ها رقیب اصلی ویلدرس است، چندی پیش اعلام کرد که با حزب آزادی هلند (PVV) هرگز ائتلاف نخواهد کرد. بنابراین اگر ویلدرس برنده انتخابات شود و نتواند با احزاب دیگر ائتلاف کند تا آرای لازم در مجلس را به دست آورد، قادرنیست دولت تشکیل دهد.

محبوبیت حزب دموکرات‌های ۶۶ نیز در نظرسنجی‌ها رو به افزایش است. احتمال می‌رود سه حزب آزادی، لیبرال و دموکرات‌های ۶۶ احزاب بزرگ برنده انتخابات باشند. مارک روته، نخست وزیر نیز هم اکنون اعلام کرده که حزب لیبرال حاضر است با دموکرات‌های ۶۶ ائتلاف کند.

در همین زمینه:

آغاز کارزار انتخاباتی ضدمسلمان خیرت ویلدرس در هلند

هلند: ۵۶ هزار امضا برای همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا

درخواست جریمه مالی برای ویلدرس، راستگرای افراطی هلند