سوسننا پاسونن- تقسیم‌بندی آماتور و حرفه‌ای ساده است. حرفه‌ای، آموزش دیده است، در انجام کارش مهارت دارد و تجهیزات کارش پیشرفته است. آماتور وسایل ساده‌ای دارد و برای انجام کارش آموزش ندیده است. تفاوت دیگری هم میان این دو وجود دارد: حرفه‌ای‌ها برای پول کار می‌کنند و آماتورها برای لذت.

همانطور که از ریشه‌ی واژه‌ی آماتور، یعنی آمار amare درلاتین به معنای عشق، برمی‌آید انگیزه‌ی کار آماتور فراتر از انگیزه‌های مالی است. حرفه‌ای فعالیت کاری‌اش را دنبال می‌کند، اما آماتور به دور از دغدغه‌ی کار و در زمان استراحت یا اوقات فراغتش کار می‌کند. حرفه‌ای بودن بار مهارت و کیفیت را همراه دارد در حالی که آماتوریسیم متضاد را می‌رساند. همینطور مفاهیم فوری، حقیقی و کمتر ساخته شده را ارائه می‌کند. در پورن آماتور، تولیدکنندگان شخصی‌ترین بخش زندگی خود را ضبط می‌کنند و به عمومی‌ترین مکان‌ها یعنی اینترنت می‌برند.

حرفه‌ای‌های آماتور یا آماتورهای حرفه‌ای؟

طبقه‌بندی آماتور و حرفه‌ای در اواخر قرن نوزدهم و پس از مطرح شدن گفتمان «اوقات فراغت» و جداسازی حریم‌های خصوصی و عمومی شکل گرفت. از همان زمان واژه‌ی آماتور گذار معنایی خود را آغاز کرد و از بار معنایی «عاشق» به سوی «کسی که سرگرمی را با هدف لذت دنبال می‌کند» حرکت کرد. این مفهوم کاملاً در فضای طبقه‌ی متوسط شهری‌ای تعریف شد که به دنبال سرگرمی است.

صاحب‌نظران دلایل زیادی برای اقبال مخاطب به سوی پورنوگرافی آماتور برشمرده‌اند: تولیدات بصری، اعم از عکس یا فیلم آماتور درباره‌ی واقعیت و از واقعیت است؛ واقعیت و اصالت آن‌چه می‌بینید؛ حس حقیقتی که از پس رسانه به سوی مخاطب می‌آید؛ اشتیاق دیدن کسانی که کاری را که دوست دارند و از سر علاقه‌ی صرف و نه انگیزه‌ی مالی می‌کنند. تولیدکنندگان آماتور از آن‌چه انجام می دهند فیلم می‌گیرند برای این که مخاطب هم جزیی از آن تعریف شده است. آنها تحریک جنسی شده‌اند برای این که کسی دیگر نیز با دیدن آنها تحریک شود؛ و این لذت دوسویه است که پورن آماتور را محبوب می‌کند.

ارتباط میان تولیدکننده و مصرف‌کننده‌ی پورن آماتور، بازیگر و مخاطب یک دیالوگ دو طرفه است که بر اساس لذت دوسویه بنیان گذاشته است. تولیدکننده آن را نه به خاطر منافع مالی که به خاطر علاقه‌ی شخصی‌اش تولید کرده است. ارتباط و تمرین جنسی با میل جنسی واقعی و اصالت احساس آن از موقعیت رفتار جنسی و حقیقت مربوط به خود رفتار جنسی رازگشایی می‌کند؛ مفهومی که مورد اشاره‌ی فوکو نیز هست. رابطه‌ای که نیازمند کشف و فاش‌سازی دائم است. البته بسیاری از این ویدئوها بدون اجازه‌ی بازیگران آن و تحت عنوان «همسر قبلی» یا «دوست دختر سابق» در سایت‌های مختلف منتشر می‌شود که حکایت از نا آگاه بودن تولیدکننده و لذت دوسویه‌ی مخاطب در لحظه‌ی تولید است، اما این اصالت هم برای مخاطب لذتبخش و پرجاذبه است.

تاریخچه‌ی رسانه‌ای

از نظر سابقه‌ی رسانه‌ای پورن آماتور به دنبال زدودن رسانه از محتوا است. فعالیت‌های آماتور در تاریخ رسانه معمولاً به سبب آن‌چه کیفیت پایین خوانده شده به حاشیه رانده شده‌اند. صنعت پورن از اولین حوزه‌هایی بود که تکنولوژی و ابزار مدرن تولید محتوای تصویری را مورد استفاده قرار داد. بسیاری اواخر دهه‌ی ۹۰ را نقطه‌ی عطفی برای پورنوگرافی آنلاین می‌دانند. مردم عادی می‌توانستند آن‌چه را می‌خواستند در معرض دید عموم قرار دهند و نیز در گروه‌ها و فَرِم‌های مختلف با گروه‌های هم نظر و هم علاقه ارتباط برقرار کنند.
پورن آماتور متولد دوره‌ی رسانه‌های آنلاین نیست. اواسط دهه‌ی ۸۰ زمانی که میلیون‌ها نفر اولین دوربین شخصی خود را خریدند و اولین فیلم پورن خود را ساختند را می‌توان نقطه‌ی آغاز این پدیده دانست. برخی از این فیلم‌ها برای دیدن دیگران عرضه شدند، اما در اواخر دهه‌ی ۸۰ بود که محبوبیت پورن آماتور برای اولین‌بار به فروش پورن حرفه‌ای و تجاری لطمه وارد کرد. صنعت بزرگسالان اما آنقدر انعطاف داشت تا پورن آماتور را به زیر گروهی از پورن تجاری بدل کند و در ژانرهای دیگر نظیر گونزو[2] ادغام کند.

پورنوگرافی آماتور؛ کار یا تفریح؟

آماتورها کاری می‌کنند از سر علاقه و دوست داشتن در حالی که حرفه‌ای‌ها برای پول کار می‌کنند. پورن آماتور روابط جنسی «خوب»- روابط جنسی بدون پول و فقط به خاطر علاقه‌ی متقابل- را نشان می‌دهد، اما بسیاری از ویدئوهای آماتور پس از ورود به صعنت تجاری پورن سهمی را نصیب سازندگان‌شان می‌کند که از این جا به بعد برچسب روابط جنسی برای پول و کارگر جنسی می‌خورند و این تقسیم‌بندی را دشوار می‌کند. تفکیک حرفه‌ای و آماتور نه تنها مسئله‌ی انگیزه را مطرح می‌کند بلکه واقعیت و اصالت[3] را نیز به رخ می‌کشد.

تصاویری از مردم عادی با اشتیاق واقعی به روابط جنسی، در حال برقراری روابط واقعی و در مکان‌های واقعی در کنار مستقیم بودن و القای حس اصالت به همراه کیفیت پایین در مرکز مجبوبیت پورن آماتور قرار دارد.

حوزه‌ی کلامی نوین

این محبوبیت ساخت واژه‌ای نوین نظیر «حرفه‌ای آماتور» و یا «آماتور حرفه‌ای» را سبب شده است. بازیگرانی به دنیای پورن معرفی شده‌اند که در محیطی نیمه حرفه‌ای به فعالیت می‌پردازند و این به عدم وضوح مرز این دو افزوده است. آماتورهای حرفه‌ای، ممکن است مهارت‌های حرفه‌ای داشته باشند، اما در فعالیت‌شان اغلب انگیزه‌ی مالی وجود ندارد و در زمان فراغت از کار به آن می‌پردازند. برای هنری جنکین[4] این نمونه‌ی یک فرهنگ مشارکتی است و درواقع هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده در مرکزیت این مشارکت قرار دارند.

این بدنه‌ی کار داوطلبانه در به کار بردن انواع جدید مدل‌های تجاری استفاده شده است. تب اهمیت به مخاطب رسانه به عنوان مشارکت‌کننده‌ی فعال به جای مصرف‌کننده‌ی منفعل در صنعت رسانه بالا گرفته است. سایت‌های تجاری که انعطاف‌پذیری لازم را داشته‌اند نظیر redtube.com،youporn.com و porntube.com در این زمینه شایان توجه‌اند. جایی که در آن کاربران می‌توانند ویدئوهای خود را آپلود کنند برای سایر ویدئوها کامنت بگذارند و به آنها امتیاز دهند به مخاطب امکان مشارکت در تولید محتوا را می‌دهد.

پورنوگرافی آماتور و اقتصاد مجانی

اقتصاد دیجیتال بر پایه‌ی کار مجانی استواراست. پورن آماتور اگرچه نوعی لذت است، اما نوعی کار نیز تلقی می‌شود. اگرچه پورن آماتور برای دیگر مخاطبان ساخته و آپلود می‌شود تا در واقع مجانی در اختیار دیگران قرار بگیرد، اما سایت‌هایی که آن را میزبانی می‌کنند از این راه درآمد دارند. از طریق فروش فضا برای آگهی و یا در انحصار گرفتن حق کپی‌رایت برای توضیحات بعدی و در صنعت پورن تجاری کسب سود تجاری هدف آنها است. از لحظه‌ی آپلود سرنوشت پورن آماتور نامعلوم است این نوع خاص از محتوا نیز مانند دیگر انواع محتوا از لحظه‌ی انتشار کنترل آن در اینترنت از دست تولیدکننده خارج می‌شود و متن از روایت و بافت آن جدا می‌شود. بنابراین می‌توان پورن آماتور را تلفیقی از اقتصاد مشارکتی و اقتصاد بازار آزاد و با هدف کسب سود اقتصادی دید که تعامل میان این دو همواره حاضر و در جریان است.

پی‌نوشت‌ها:

۱- برگرفته از مقاله Labors of love: net por, Web 2.0 and the meanings of amateurism . این مقاله در سال 2010 در نشریه آکادمیک رسانه های نو و جامعه منتشر شد.
2- gonzo
ژانری که در آن حضور دوربین ملموس است و گاه بازیگر با دوربین حرف می‌زند یا یکی از
بازیگران دوربین را حمل می کند. این ژانر معمولا بر اساس داستان نیست و بر محوریت ویژگی خاص فیلم مانند سن بازیگران یا موقعیت برجسته‌ی بدنی آنها طبقه‌بندی می‌شود.
3- authenticity
4-Henry Jenkins

بخش نخست:

دریچه‌ای برای پورنگرافی آماتور