چالش‌های ایمنی کاربران فضای مجازی: اینترنت عمومی

دسترسی به اینترنت روز به روز راحت‌تر شده و بر تعداد استفاده‌کنندگان از آن افزوده می‌شود. در این میان صاحبان کسب‌وکارها، و برخی سازمان‌های خدمات عمومی همچون فرودگاه‌ها، امکان دسترسی رایگان به اینترنت از طریق شبکه وای فای را فراهم می‌سازند. در کنار همه تسهیلاتی که استفاده از این امکانات برای کاربران ایجاد می‌کند، خطرات زیادی نیز بروز می‌نماید که بی‌توجهی نسبت به آنها گاهی موجب زیان‌های بزرگی می‌شود.

یک گزارش امنیتی آزمایشگاه کسپراسکای (kaspersky) در این زمینه می‌گوید: «آنچه که اینترنت وای فای رایگان را برای کاربران جذاب می‌سازد، آن را برای هکرها نیز جذاب می‌کند. این ارتباط نیاز به سنجش اعتبار کاربر ندارد و فرصت فوق‌العاده‌ای را برای دسترسی نامحدود هکرها به دستگاه‌های حفاظت نشده در آن شبکه ایجاد می‌کند.» [۱] بزرگ‌ترین خطری که کاربران را هنگام استفاده از اینترنت عمومی تهدید می‌نماید، توانایی سارقین اطلاعات در قرار گرفتن بین راه ارتباط کاربر با اینترنت است. به این ترتیب هکرها به همه انواع اطلاعاتی که کاربر ارسال و دریافت می‌کند دسترسی دارند. ایمیل‌های مهم، اطلاعات کارت‌های اعتباری و بانکی، و حتی گواهی‌های امنیتی دسترسی به شبکه کاری استفاده کننده به‌راحتی در اختیار هکر قرار می‌گیرد. با داشتن این اطلاعات هکرها می‌توانند به‌راحتی خود را برای دسترسی به همه داشته‌ها و اطلاعات کاربر به‌جای او معرفی نمایند.

یکی دیگر از مشکلاتی که هکرها در شبکه‌های اینترنت عمومی ایجاد می‌نمایند، توزیع بدافزارها است. به‌عنوان نمونه اگر کاربر امکان به اشتراک‌گذاری پرونده‌ها در شبکه را فعال کرده باشد (کاربران عموماً به دلیل سهولت استفاده از شبکه خانگی یا محل کار این گزینه را فعال می‌سازند) هکرها به‌راحتی پرونده‌های آلوده را به دستگاه کاربر منتقل می‌کنند.

با گسترش شبکه‌های وای فای و افزایش تعداد نقاط دسترسی رایگان به اینترنت که امروزه شامل بسیاری از مکان‌های عمومی و خدماتی می‌شود، خطر دسترسی‌های غیرمجاز به اطلاعات کاربران نیز به نحو چشمگیری افزایش می‌یابد، اما این به معنای استفاده نکردن از این امکانات نیست. هکرها به دنبال کاربران سهل‌انگار هستند اما کاربران هوشمند می‌توانند با رعایت نکات ایمنی از امکانات اینترنت عمومی رایگان نیز به خوبی بهره ببرند.

چگونه یک ارتباط ایمن برقرار کنیم؟

استفاده ایمن از اینترنت نیازمند انجام برخی اقدامات است که رعایت سخت‌گیرانه آنها در زمان استفاده از اینترنت عمومی و رایگان امنیت کاربران را افزایش می‌دهد. برخی از این اقدامات عبارت است از:

۱- مسدود کردن اتصال خودکار به وای فای. این گزینه در گوشی‌های هوشمند، تبلت، و رایانه‌های مدرن به صورت پیش‌فرض مسدود شده، اما مسئولیت اصلی بر عهده کاربران است که از درستی تنظیمات این بخش اطمینان حاصل کنند. اگر دستگاه شما به گونه‌ای تنظیم شده که به سرعت به اولین وای فای قابل اتصال دسترسی پیدا کند، امنیت خود را در معرض مخاطره قرار داده‌اید.

۲- فعال کردن دیواره آتش دستگاه. اگر دستگاه شما از نرم‌افزارهای دیواره آتش استفاده می‌کند، مطمئن شوید که این نرم‌افزار فعال است و ارتباطات دستگاه را تحت نظر دارد.

۳- استفاده از وی. پی. ان و ارتباط با استفاده از قرارداد https این نوع ارتباط کمک می‌کند که شما ایمنی بیشتری داشته باشید و هکرها نتوانند به اطلاعات در حال مبادله شما دسترسی یایند. در ارتباط‌هایی که بر بستر https انجام می‌شود داده‌های شما قبل از مبادله رمزگذاری شده و امنیت بیشتری را ایجاد می‌نماید، همچنین استفاده از وی. پی. ان. معبری ایمن برای دسترسی شما به اینترنت حتی در فضای عمومی ایجاد می‌نماید.

۴- رمزهای عبور خود را با استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت رمز عبور نگهداری کنید، به این ترتیب علاوه بر اینکه رمزهای عبور محکم و قابل اعتمادی خواهید داشت، می‌توانید برای هر حساب کاربری از یک رمز عبور متفاوت استفاده کنید و افشا شدن یکی از آنها، سایر حساب‌های کاربری شما را در معرض خطر قرار نمی‌دهد.

از طرفی لازم است کاربران مراقب باشند که در زمان استفاده از اینترنت عمومی:

۵- قبل از تأیید اتصال به شبکه عمومی، نسبت به اصالت آن اطمینان کسب کنید. لازم است از یکی از افراد مسئول در آن محل، نام و مشخصات شبکه عمومی مربوط را بپرسید. هکرها گاهی با اینجا شبکه آزاد در محل‌های عمومی و با نام‌های مشابه شبکه‌های اصلی، کاربران را فریب داده، آنها را وارد شبکه خود کرده، و به‌راحتی اهداف خرابکارانه را دنبال می‌سازند. گرچه شبکه های عمومی و رایگان ایمنی کمی دارند، اما زمانی که به‌جای شبکه عمومی فرودگاه که فرضاً با نام airport معرفی می‌شود، هکرها شبکه‌ای با نام airporte ایجاد می‌کنند، کاربران سهل‌انگار را به‌راحتی به دام می‌اندازند.

۶- از دسترسی به حساب‌های بانکی و یا هر فعالیتی که نیازمند استفاده از اطلاعات حساب بانکی است خودداری کنید.

۷- دسترسی به ایمیل و حساب‌های کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی، و مواردی که اطلاعات شخصی و خصوصی شما در آن قرار دارد، حتماً از روش دسترسی دو مرحله‌ای استفاده کنید.

نرم افزارهای کاربردی در این زمینه

گرچه برخی از مواردی که اشاره شد، نیازمند تغییر رفتار کاربران و توجه بیشتر به مخاطرات احتمالی است، اما تعدادی نرم‌افزار نیز در این زمینه می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

الف) امکانات مدیریت شیوه دسترسی به شبکه‌های وای فای، و یا به اشتراک‌گذاری پرونده‌ها، در سیستم‌عامل دستگاه شما تعبیه شده است. برای نمونه در سیستم‌عامل windows می‌توانید به قسمت control panel مراجعه کرده و بخش system and security را ببینید.

ب) نرم‌افزارهای دیواره آتش بسیاری موجود است. سیستم‌عامل windows به صورت پیش‌فرض حاوی چنین نرم‌افزاری هست و شیوه فعال کردن آن در اینجا شرح داده شده است. اما برای دسترسی به سایر نمونه‌های مناسب برای سیستم‌عامل‌های دیگر می‌توانید به اینجا مراجعه کنید.