با وجود فشارها، حداقل ۲۷۰ عضو از ۵۳۸ عضو «کالج الکترال» یا «مجمع گزینندگان» انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ در ایالات متحده آمریکا، به دونالد ترامپ رأی دادند. پس از شمارش آرای الکترال ایالت تگزاس، دونالد ترامپ عصر روز دوشنبه ۱۹ دسامبر/۲۹ آذر توانست با عبور از حد نصاب ۲۷۰ رأی، چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری آمریکا شود.
با وجود اینکه منتقدان دونالد ترامپ امید داشتند که حداقل برخی از جمهوری‌خواهان «مجمع گزینندگان» ریاست جمهوری در آمریکا به ترامپ پشت کنند و جای او به هیلاری کلینتون رأی بدهند، این گمانه‌زنی‌ها و امیدها بی‌نتیجه ماند.
رأی‌گیری در «کالج الکترال» ایالت‌های مختلف در آمریکا از صبح روز دوشنبه ۱۹ دسامبر/۲۹ آذر آغاز شد و تا پایان ساعت اداری همین روز ادامه داشت. نتایج نهایی به‌طور رسمی در تاریخ ۶ ژانویه در کنگره آمریکا اعلام خواهد شد اما فعلا اعلام شد که ترامپ از حد نصاب ۲۷۰ رای گذشت.
در آمریکا شهروندان واجد شرایط شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، مستقیماً رئیس‌جمهوری را انتخاب نمی‌کنند. بلکه رأی‌دهندگان همزمان با رأی دادن به نامزد مورد پسندشان برای مسند ریاست جمهوری، «الکتورها» یا گزینندگانی را هم انتخاب می‌کنند که این «الکتورها»، در «مجمع گزینندگان» یا همان «کالج الکترال» رئیس‌جمهوری آمریکا را با رای خود انتخاب می‌کنند.
پس از انتخابات ۸ نوامبر ۲۰۱۶ در آمریکا، رأی ۵۳۸ عضو «مجمع گزینندگان» بیش از یک تشریفات اجرایی در دمکراسی آمریکایی اهمیت یافت.
نزدیک به پنج میلیون نفر از مخالفان ترامپ طوماری را امضاء کردند و از جمهوری‌خواهان عضو «مجمع گزینندگان» خواستند که به‌جای دونالد ترامپ به هیلاری کلینتون – نامزد حزب دمکرات – رأی بدهند؛ بیشتر از همه به این دلیل کلینتون نزدیک به سه میلیون رأی مردمی بیشتر از دونالد ترامپ در انتخابات ۸ نوامبر کسب کرده بود.
در روزهای ۱۷-۱۶ نوامبر هم در شهرهای بزرگ آمریکا، از جمله دنور و لس‌آنجلس، گردهمایی‌هایی برگزار شد که «الکتورها» مخاطب آن بودند: «نگذارید ترامپ رئیس‌جمهور شود.»
گمانه‌زنی در مورد رای «الکتورها»
شمارش آرای ۵۳۸ نفر از اعضای «کالج الکترال» در سال ۲۰۱۶ به مانند دوره‌های پیشین انتخاب ریاست جمهوری بی‌سر و صدا نبود.
این رأی‌گیری که در طی دو سده قبل تبدیل به روال تشریفاتی انتخاب رئیس‌جمهوری در آمریکا شده است، در سال ۲۰۱۶ تبدیل به فرصتی برای گمانه‌زنی شد: «آیا می‌شود از این مکانیزم استفاده کرد و کاری کرد که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری نشود؟»
در این میان حداقل یک عضو از «مجمع گزینندگان» حزب جمهوری‌خواه گفت که به دونالد ترامپ رأی نمی‌دهد: کریس سوپرون از تگزاس. با این حال، یک نفر کافی نبود. اگر تمام «الکتورها» بنا به قسم وفاداری‌شان به احزاب‌شان رأی بدهند، ۳۰۶ رأی الکترال نصیب ترامپ و ۲۳۲ رأی نصیب کلینتون خواهد شد. کلینتون اگر می‌خواست که رئیس‌جمهوری جدید ایالات‌متحده بشود حداقل ۳۸ رای دیگر لازم داشت که به حد نصاب ۲۷۰ رأی الکترال برسد.
گروه‌هایی از منتقدان ترامپ، سعی کردند تا از تنش‌ها و اختلاف‌های جمهوری‌خواهان سنتی با ترامپ استفاده کنند و از اعضای «مجمع گزینندگان» آمریکا بخواهند که به دونالد ترامپ رأی ندهند. آنها در دو هفته اخیر بیشتر موضوع نزدیکی او با ولادمیر پوتین، حمله اینترنتی هکرهای پوتین به حزب دمکرات، همکاری نکردن ترامپ با سازمان سیا، و شبه‌های همکاری تیم ترامپ با هکرهای روسی را مطرح کرده‌اند که بگویند او صلاحیت خدمت کردن در مسند ریاست جمهوری را ندارد.
موضوع دیگر، انتقادها به چارچوب اجرایی دمکراسی انتخاباتی در آمریکاست؛ به‌ویژه سیستم رأی الکترال. کسانی که منتقد چارچوب اجرایی دمکراسی انتخاباتی در آمریکا هستند می‌گویند اینکه در شمارش نهایی رای‌ها در انتخابات نوامبر ۲۰۱۶، کلینتون نسبت به ترامپ نزدیک به سه میلیون رأی بیشتر کسب کرد نشان می‌دهد که سیستم انتخابی بر اساس رأی الکترال منصفانه نیست.
سیستم الکترال چیست؟
اعضای کالج الکترال، «الکتورها» (انتخاب‌کنندگان) هستند که توسط خود رأی‌دهندگان هر ایالت انتخاب می‌شوند. آنها نهایت هم رئیس‌جمهوری و هم معاون رئیس‌جمهوری را با رای خود انتخاب می‌کنند.
شهروندان واجد شرایط رای‌دهی در ۵۰ ایالت آمریکا به‌اضافه پایتخت (واشنگتن دی‌سی) برابر با تعداد نمایندگانشان در سنا و مجلس نمایندگان، عضو برای «مجمع گزینندگان» انتخاب می‌کنند. رأی الکترال این ۵۳۸ عضو نهایت رئیس‌جمهوری آمریکا را انتخاب می‌کند.
در ایالت‌هایی که حزب دمکرات برنده‌شده و بیشترین آرای مردمی را کسب کرده، تنها «الکتورهای» دمکرات حق دارند که در رأی‌گیری «مجمع گزینندگان» شرکت کنند. به همین ترتیب در ایالت‌هایی که حزب جمهوری‌خواه برنده رأی مردمی است، تنها نمایندگان این حزب در «کالج الکترال» رأی خواهند داد.
انتظار این است که نمایندگان مردم در «کالج الکترال» با توجه به انتخاب اکثریت آرای آن ایالت، به نامزد منتخب ایالت رأی بدهند؛ اما اجبار قانونی در کار نیست.
موضوع این است که اعضای «مجمع گزینندگان» می‌توانند به رأی شهروندان ایالتی که نماینده‌اش هستند، وفادار نباشند. «الکتورهایی» که برخلاف رأی مردمی ایالت‌شان و تعلقات حزبی‌شان رأی دهند را در زبان سیاسی آمریکا، «الکتورهای بی‌وفا» می‌خوانند.
آیا بی‌وفایی جمهوری‌خواهان ممکن بود؟
بی‌وفایی به رای مردمی در ۲۰ ایالت، با هیچ منع قانونی مواجه نیست و تبعات چندانی هم برای «الکتورهایی» که تصمیم بگیرند برخلاف عرف سیاسی عمل کنند ندارد.
از ۵۰ ایالت در ایالات متحده آمریکا، ۳۰ ایالت به‌علاوه واشنگتن دی‌سی قوانینی دارند که به موجب آن «الکتورها» تعهد می‌دهند که بنا به وفاداری حزبی‌شان رأی بدهند. جریمه نقدی و اخراج از مسند، جدی‌ترین زیانی است که «الکتورهای بی‌وفا» خواهند دید.
برخی از کنشگران سیاسی ازجمله مایکل مور، مستندساز آمریکایی، پیش از رای‌گیری روز دوشنبه گفته بودند که اگر جمهوری‌خواهان کوس بی‌وفایی بزنند، زیان‌های مالی مانند جریمه‌های نقدی را می‌پردازند تا «الکتورها» ناچار نشوند هزینه شخصی بپردازند.
اما در تاریخ سیاسی مدرن آمریکا «الکتورهای بی‌وفا» نادر هستند؛ حداقل بعد از آغاز سده ۲۰ میلادی، تنها هشت نفر بوده‌اند که به دلایل مختلف در مسند «الکتوری» وفا به عهد نکرده‌اند و بنا به تعلقات حزبی رأی نداده‌اند.
از طرفی کسانی که برای مسند «الکتوری» از طرف هر حزب نامزد می‌شوند و رأی می‌آورند، معمولاً از وفاداران حزب هستند و پیش از نامزدی مراحل گزینش را طی کرده و قبول شده‌اند.
کلینتون ۳۸ نفر «الکتور» از حزب جمهوری‌خواه لازم داشت که حاضر باشند به حزب پشت کنند. با اینکه یافتن این رقم عملاً از لحاظ قانونی منع چندانی ندارد، احتمال آن بسیارکم بود.
نتیجه اولیه شمارش آرای الکتورها در ایالت‌های مختلف هم نشان می‌دهد که این رأی‌گیری درست مثل سنت دو سده گذشته، تشریفاتی است. تا کنون ترامپ حد نصاب ۲۷۰ رای را کسب کرده و به عدد ۳۰۶ رای الکترال نزدیک می‌شود.
آنچه که با انتخابات‌های گذشته تفاوت دارد این است که شمار بی‌وفاها به نادری گذشته نیست. کریس سوپرون از تگزاس گفت که به ترامپ رأی نمی‌دهد. یک «الکتور» از ایالت مین گفت که در اقدامی نمادین به برنی سندرز به‌جای کلینتون رأی داده است. محمد عبدالرحمن، «الکتوری» از ایالت مینیسوتا هم گفته بود که به کلینتون رأی نمی‌دهد، اما قوانین ایالتی آنجا به حزب دمکرات اجازه داد که او را با کسی جایگزین کنند که به کلینتون رأی داد.