درگذشت شیمون پرز؛ سیاست‌مداری که از جنگ به صلح رسید

شیمون پرز، سیاست‌مداری که از روز تشکیل اسرائیل به‌عنوان یک دولت مدرن در تمام مسندهای سیاسی از جمله ریاست جمهوری و نخست‌وزیری خدمت کرد و برنده جایزه صلح نوبل هم شد، در سن ۹۳ سالگی درگذشت.

پرز از دو هفته پیش، پس از سکته‌ای مغزی در بیمارستان بستری بود و صبح روز ۲۸ سپتامبر/۶ مهر در تل آویو درگذشت.

شیمون پرز دو دوره نخست وزیر اسرائیل شد و سپس به‌عنوان نهمین رئیس‌جمهور بر صندلی قدرت نشست. دستاورد بین‌المللی او، طراحی سیاسی پیمان صلح اسلو در سال ۱۹۹۳ بود. بنا به آن دولت اسرائیل و دولت خودگردان فلسطین یکدیگر را به رسمیت شناختند با این امید که طرحی بلندمدت برای حل‌وفصل کامل منازعه اسرائیل و فلسطین برنامه‌ریزی کنند و از خشونت‌ها بکاهند.

پیمان صلح اسلو به طور رسمی در ۱۳ سپتامبر ۹۳ در واشینگتن دی‌سی با حضور یاسر عرفات، اسحاق رابین و بیل کلینتون به امضا رسید و تشکلات خودگردان فلسطین را به عنوان یک نهاد مستقل سیاسی اعتبار یافت.

در سال ۱۹۹۴، شیمون پرز جایزه صلح نوبل را به طور مشترک همراه با یاسر عرفات، اسحاق رابین، برای پیش بردن برنامه صلح اسرائیل و فلسطین دریافت کرد.

داستان زندگی پرز با تشکیل دولت و ملت اسرائیل در دوران مدرن گره خورده است و  او از آخرین بازمانده‌های سیاست‌مدارانی بود که در ایجاد کشور مستقل اسرائیل نقش مستقیم داشتند.

پرز در لهستان متولد شد و در سال ۱۹۳۴ به همراه خانواده‌اش به فلسطین تحت کنترل بریتانیا مهاجرت کرد. درست پیش از اعلام استقلال اسرائیل، او عضو حزب کارگر جوانان صهیونیست شد و سپس به عضویت نیروهای «هاگانا» درآمد – نیروهای شبه‌نظامی‌ای که در سال‌های پیش از استقلال اسرائیل با فلسطینان درگیری مسلحانه داشتند.

او با وجود اینکه زندگی سیاسی‌اش را در بین نیروهای صهیونیست شبه‌نظامی و خشونت‌طلب آغاز کرد و تا سال‌ها در مسند‌های مختلف نظامی خدمت کرد، در تکامل زندگی سیاسی‌ بیشتر به خط فکری‌ای که صلح با فلسطینان را راه‌حل بلندمدت می‌دید نزدیک شد.

پس از تشکیل اولین دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸، شیمون پرز وارد نیروی دریایی شد. در سال ۱۹۴۹ به وزارت دفاع اسرائیل پیوست. وزارت دفاع او را برای تحصیل به ایالات متحده فرستاد. شیمون پرز در دانشگاه مطالعات اجتماعی «نیو اسکول» در شهر نیویورک درس خواند و در بازگشت به اسرائیل در سن ۲۹ سالگی، در وزارت دفاع مدیر شد.

در سال ۱۹۵۹، پرز به کنست (پارلمان اسرائیل) انتخاب شد. او سپس به عنوان معاون وزیر دفاع خدمت کرد و ده سال بعد در سال ۱۹۶۹، وزیر شد. او در سال ۱۹۷۰ برای اولین بار حوزه امنیت و دفاع را ترک کرد و وزیر حمل و نقل و ارتباطات معرفی شد. او همچنین دو بار به عنوان نخست وزیر اسرائیل و دو بار به عنوان نخست وزیر موقت خدمت کرد.

هنگامی که در سال ۲۰۰۷ رئیس جمهور اسرائیل شد، پرز دیگر یکی از محبوب‌ترین چهره‌های سیاسی این کشور بود. او تا سال ۲۰۱۴، رئیس جمهور اسرائیل باقی ماند.

در سال‌های پایانی عمر سیاسی‌اش، پرز با اینکه به طور خاص نام بنیامین نتانیاهو را نیاورد، اما از سیاست‌های او انتقاد کرد و گفت تمام دستاوردهای او، رابین و داوید بن گوریون (اولین نخست‌وزیر اسرائیل) در این دولت (دولت نتانیاهو) در معرض خطر است.

پرز از جمله سیاست‌مداران اسرائیلی بود که مخالف جنگ شده بود. او از طرفداران میانجی‌گری برای بقا و زیست مسالمت‌آمیز فلسطین و اسرائیل در کنار هم بود – چیزی که در زبان سیاسی منطقه به «راه‌حل دو دولتی» شهرت دارد.

پرز تأسیس دولت مستقل فلسطین را منصفانه می‌دانست اما معتقد بود که این دو ملت نمی‌توانند باهم در زیر یک چارچوب سیاسی یا یک دولت زندگی کنند: «اسرائیل باید راه حل دو دولت را پیاده‌سازی کند. چرا که اگر روزی ما (یهودیان اسرائیل) اکثریت نباشیم، ممکن است یک دولت یهودی و یا یک کشور دموکراتیک باقی نمانیم.»

در طول زندگی سیاسی‌ای که ۶۳ سال ادامه داشت، پرز تقریبا در تمام مسندهای سیاسی پر اهمیت در اسرائیل خدمت کرد.

از شیمون پرز ۱۰ کتاب مانده که تمام آنها مربوط به چشم‌انداز صلح در منطقه خاورمیانه و همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی بین کشورهای عرب و اسرائیل است.

شیمون پرز سکته مغزی کرد