با بالاگرفتن جنگ لفظی میان ریاض و تهران، عربستان سعودی و جمهوری اسلامی در مسیر تداوم جنگ نیابتی در خاورمیانه و دنیای اسلام قرار گرفتهاند. بازی آنها در میدانهای جنگ از یمن تا سوریه و یا در عرصه نفت ادامه دارد.
روزنامه اقتصادی «فایننشال تایمز» نوشت: «با توجه به بحران منطقهای و قیمتهای نفت رقابت ایران و عربستان به خطرناکی انبار باروت است.» به نوشته این روزنامه «اکنون خطر یک جنگ آشکار بین ریاض -تهران رو به افزایش است.» پرسش این است که آیا امکان جلوگیری از چنین بحرانی وجود دارد؟ هرگز روابط نزدیکی بین پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی وجود نداشته است اما در ماه های اخیررویدادهای به وجود آمده، روابط بین ریاض و تهران را تیرهترکرده است .
رهبر جمهوری اسلامی با اشاره به حادثه منا در سال گذشته تهدید کرده که ایران «اقدام تلافی جویانه» را در نظر خواهد داشت. در طول چند روز گذشته حملات رسانهای طرفین علیه یکدیگر گستردهتر شد از جمله نامه جواد ظریف در روزنامه نیویورک تایمز که عربستان را عامل اصلی خشونت در خاورمیانه توصیف کرده و پاسخگویی مقامهای ریاض به آن و حمایت جمهوری اسلامی از اسد در کشتار هزاران نفر را عامل خشونت در منطقه دانست. حضور ایران در بازار نفت و مخالفت با فریز نفتی؛ جنگ نیابتی دورژیم و حضور ترکی الفیصل وزیر اطلاعات پیشین رژیم سعودی در نشست سالانه مجاهدین خلق در پاریس به این درگیریها فضای جدیدی داده است تا آنجا که تحلیلگر روزنامه فایننشال تایمز با توجه به اظهارات تند خامنهای نوشت: «این لحن تند حاکی از گسترش تنش در سراسر منطقه است و با وضعیت اروپا چند ماه پیش از جنگ جهانی اول قابل مقایسه و به همان اندازه خطرناک است.»
رادیو زمانه در بررسی بالا گرفتن تنش بین ریاض و تهران پرسشهایی را با دو کارشناس سیاسی منطقه امیر طاهری در لندن و هوشنگ حسن یاری در عمان در میان میگذارد.
- وضعیت دو رقیب دیرینه در خاورمیانه عربستان سعودی و جمهوری اسلامی راچگونه ارزیابی می کنید؟
- از یک سو رژیم جمهوری اسلامی مواظب است که کار به درگیری مستقیم نکشد، از سوی دیگر رهبر رژیم تندترین حملات را متوجه آل سعود میکند. سعودیها هم برخورد مشابهی دارند. آیا تنش در همین حد باقی می ماند یا میتوانند بحران را مدیریت کنند؟
- مساله حج بین دو رژیم از اختلاف های سیاسی جدا نیست؟
- آیا راهی برای کاهش تنش وجود دارد؛ یا ابتدا بایستی تکلیف در سوریه و یمن روشن شود؟