مکه در منظره جادویی صحرا قرار دارد، نواری از کوه‌ها با قله‌های نوک‌تیز که انگار ابدی و فناناپذیرند در جوار این شهر آرام گرفته‌اند. منظره صحرا نماد نبود و نداری و بی‌حاصلی‌ست. این همان چیزی است که جوهره زیارت مسلمان‌ها را تشکیل می‌دهد: عبور از واحه‌‌ای خشک با دو تکه پارچه که پوشش تن هستند… سامی عنقاوی، بنیان‌گذار مرکز پژوهش حج می‌گوید زیارت به این معناست که از امکانات این‌جهانی و آسایش صرف‌نظر شود.
محور اصلی حج، زیارت کعبه است: «خانه خدا» به شکل مکعب، سیاه‌پوش با نوشته‌هایی برجسته از ابریشم طلایی. بسیاری لحظه دیدار با کعبه را به حس شعفی بی‌پایان تعبیر می‌کنند. طبق آئین طواف، هفت بار به دور آن می‌چرخند و با هر نگاه به آن زمزمه می‌کنند «الله اکبر». اما امروزه در غرب این عبارت مرادف با تروریسم است، با این وجود مسلمان‌ها در زندگی روزمره به مناسبت‌های مختلف از این کلمه استفاده می‌کنند: در لحظات شادی یا غم، هنگام حیرت، هیجان یا ترس.
سالانه میلیون‌ها نفر به مقدس‌ترین شهر مسلمانان سفر می‌کنند. در زمانه اتوبان‌های چندباندی، اتوبوس‌های مجهز به سیستم خنک‌کننده و پروازهای ارزان‌قیمت، از رنج سفر خبر چندانی نیست. ظرفیت مکه دائما در حال افزایش است و خارج از موسم حج نیز، مومنان از همه جای جهان به سوی کعبه هجوم می‌آورند.
کعبه امروزه در محاصره لشگری از جرثقیل‌ها قرار دارد. از پشت این جرثقیل‌ها، برج ساعت سر برآورده که بخشی از هتل سر به فلک کشیده «ابراج‌البیت» به ارتفاع ۶۰۱ متر است. در موسم حج هزینه اجاره یک اتاق با منظره رو به کعبه می‌تواند به ۴۰۰۰ دلار برسد. با تجاری‌سازی حج، چیزی مانند اختلاف طبقاتی در بین زیارت‌کننده‌ها شکل گرفته است. این اما همان چیزی است که قرار بود حج آن را حداقل موقتا از بین ببرد. سامی عنقاوی می‌گوید در مکه مسائل دنیوی حضوری دائمی دارند و «هرگاه طی طواف کعبه سر بلند می‌کنیم این برج را می‌بینیم.» یک مخاطب یمنی تعریف می‌کند که از شدت خشم، زیارت مکه را به‌خاطر حضور سنگین چیزهای دنیوی نیمه‌کاره رها کرد.
لاس و گاس اسلامی
جنون ساخت و ساز در اطراف کعبه، کارگران مهاجر، پارک‌بان‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای فست‌فود مانند مک‌دونالد، بیلبوردهای تبلیغاتی، محلات فقیرنشین حاشیه شهر که در آن بخشی از نسل سوم مهاجران غیرقانونی زندگی می‌کنند ـ همه این‌ها هم مکه است، واقعیتی که عکاس سعودی، احمد ماطر در آثار جدیدش مستند کرده است، او می‌گوید: «مکه زیر فشار بار نمادبودن خود له شده است.»
عکس‌های او دوران جدیدی از شهرهای مقدس را نشان می‌دهند، پر از گسستگی، انبوه زائران در پروازهای دربستی، ساختمان‌سازی‌های پرشتاب، تخریب میراث تاریخی. جایی که مانند یک لاس‌وگاس اسلامی به‌نظر می‌آید، برای گروهی پیامد طبیعی عصر جدید است و برای دیگران قطع دردناک پیوند با گذشته.
از پانزده محله قدیمی مکه، سیزده محله آن به طور کامل تخریب شده‌اند. ۹۵ درصد بناهای تاریخی به خاطر ساخت و سازهای مدرن مانند هتل و پارکینگ از بین رفته‌اند. عربستان سعودی می‌گوید، قصد دارد که در حد امکان برای همه مسلمان‌ها یک بار طی زندگی امکان سفر حج را فراهم کند اما حوادث اندک نیستند. سال گذشته، در حادثه‌ای حداقل ۱۴۷۰ زائر جان باختند.
سرمایه‌گذاری دلارهای نفتی
در حال حاضر سالانه حدود یک و نیم میلیون نفر به سفر حج می‌روند و هر کشوری از سهمیه خاصی برخوردار است. در صورت اتمام گسترش مسجد اعظم، ظرفیت پذیرش دو میلیون نفر را خواهد داشت.
برای اجرای طرح، ایوان بازمانده از دوران عثمانی‌ها در قرن هشتم با ستون‌هایی از سنگ مرمر، خوراک بولدوزرها شدند.
اوج رونق ساخت و ساز در دهه ۱۹۹۰ میلادی شروع شد. در حالی که بازار املاک در سطح جهانی درگیر بحران بود، در خانه خدا، امکانی برای سرمایه‌گذاری دلارهای نفتی فراهم آمد. بدین وسیله خاندان پادشاهی سعودی توانست بعد از جنگ دوم خلیج فارس و در شرایط بحران سیاسی داخلی، پیوند با نخبگان مالی جامعه را حفظ کند.
رهبران سعودی حمایت ایدئولوژیک را از جناحی به‌دست آوردند که مدعی حفظ سنت است: روحانیون وهابی؛ همان کسانی که با خاندان حاکم از زمان بنیان‌گذاری پادشاهی عهدی مبنی بر حفظ قدرت طرفین بسته و در عکس‌العمل به تغییرات رادیکال اقتصادی و اجتماعی، به وضع قوانینی سخت‌گیرانه برای «پاسداری از سنت» دست می‌زنند.
وهابی‌ها همانند پروتستان‌های پیشین تنها خود را ملزم به پیروی از روایات و سنت‌ها می‌دانند. مخالف زیارت قبور و تقدیس افراد و مکان‌های تاریخی هستند و آن را شرک می‌دانند. روحانیون ارتجاعی تمایلی به حفظ محل سکونت احتمالی محمد پیامبر نداشتند و نگران بودند که این مکان به زیارتگاه تبدیل شود. این مکان به همین خاطر با خاک یکسان شد. اکنون توالتی عمومی در آن قرار گرفته است.
کوه‌های مزاحم
از محمد پیامبر حدیثی نقل می‌شود که گویا منع کرده بود تا مکه و دیگر شهرهای مقدس را تغییر دهند و به عنوان مثال درختی را ریشه‌کن کنند. اما سیاست کنونی ساختمان‌سازی در مکه به راه خود می‌رود: برای ساخت هتل برج ساعت، تپه‌ای به همراه قلعه عثمانی مستقر بر روی آن به کمک بولدوزرها مسطح شد.
در گفتگو با ساکنان مکه، اغلب خاطراتی از گذشته‌ها نقل می‌شود: پیش از آن که هتل‌های لوکس و تورهای زیارتی وجود داشته باشند، ساکنان مکه زائران را در خانه خود جای می‌دادند. در آن دوران علمای فرقه‌های مختلف در مسجد اعظم با هم بحث می‌کردند، حتی شیعیان.
امروز فقط وعاظ وهابی آن‌جا حضور دارند، مخاطب ما با ناخشنودی می‌گوید «همه اهل قصیم هستند»، قصیم به عنوان محافظه‌کارترین منطقه عربستان سعودی معروف است؛ جایی که در قلب فلات نجد قرار دارد که منشا خاندان پادشاهی‌ست.
یک استاد دانشگاه که خانواده‌اش اهل مکه هستند نقل می‌کند که چقدر مادرش از شکسته شدن گرامافونش به دستور وهابی‌ها شوکه شد. گرامافون به عنوان نماد فرهنگ، شادی، موسیقی طبق قرائت سخت‌گیرانه وهابی‌ها از اسلام حرام بود. او می‌گوید مکه نماد همه‌جهانی‌بودن و تنوع فرهنگی‌ست، زیرا در این مکان همیشه زائرانی از همه جهان جمع شده‌اند.
«قلب بیمار امت»
طی گفتگوها اختلافی فرهنگی نمایان شد، بین ساکنان حجاز (نواری ساحلی در اطراف مکه)، مدینه و شهر بندری جده از یک طرف و کسانی که منشا آن‌ها نجد است (منطقه‌ای صحرایی در مرکز کشور و زادگاه خاندان پادشاهی)، حجازی‌ها خود را جهان‌پذیر و همه‌جهانی می‌دانند. آن‌ها فاتحان نجدی را تحقیر می‌کنند و مردم آن را بدوی و بی‌فرهنگ می‌نامند. هنرمندی اهل موسیقی می‌گوید: «پدربزرگ من کلید کعبه را در اختیار داشت او می‌نوشید و دود می‌کرد، در گذشته‌ها در هر خانه‌ای در مکه یک عود وجود داشت. امروزه همه چیزهای خوب ممنوع است.»
مسلمان‌هایی که موافق قرائت سخت‌گیرانه مذهب نیستند، از «بی‌فرهنگی» متولیان مکان مقدس و تجاری‌سازی حج اظهار تاسف می‌کنند. عنقاوی مکه را «قلب بیمار امت» می‌نامد. مخاطبی دیگر هم از این استعاره استفاده می‌کند: «اگر بشود در قلب سر و سامانی ایجاد کرد، شاید در جهان هم اوضاع بسوی بهبودی برود.»
منبع: نویه تسورشر تسایتونگ
از همین پول ها الان عربستان از متحد اصلی خودش آمریکا 71 میلیارد دلار سلاح خرید غیر از سلاح هایی که از انگلیس خریده و با همین پول ها خرج داعش و شرکت بلک واتر در جنگ یمن را پرداخت می کند و با همین پول ها حقوق بان کی مون و سازمان ملل نیویورک و کمیساریای حقوق بشر لندن را پرداخت می کند برای همینه که حتی اگر دو تا برج در آمریکا را هم فرو بریزند مشکلی براشون پیش نمیاد از همین پول های مفتی که از عربستان به آمریکا می رسد خرج 3 میلیارد دلار نظامی اسرائیل پرداخت می شود و همین پول ها خرج گروه هایی مثل مجاهدین خلق و غیره
h / 09 September 2016