بعداز آرامش نسبی در ترکیه و اعلام دولت در مهار کودتا، نوبت پرسش‌هایی است در باره چشم‌انداز جامعه مدنی ترکیه، رویکرد دولت در قبال مخالفان و منتقدان و تحدید آزادی‌هایی که تا کنون نیز چندان تضمین شده نبودند.
سوال دیگر در مورد شیوه کودتا و ضریب موفقیت آن است. آیا این کودتا امکان فرجام داشت؟ یک روزنامه‌نگار ترک می‌گوید اقدام جمعه شب نظامیان ترکیه بسیار ناشیانه برنامه‌ریزی شده بود چرا که عاملان آن، اولین اصل موفقیت کودتا یعنی کنترل ارتباطات را رعایت نکردند. او از جمله نتایج این کودتا را تقویت قدرت سیاسی اردوغان و سرزنش بیشتر مخالفان می‌داند.
ترکیه از سال ۱۹۶۰ چهار کودتای نظامی را پشت سر گذاشته است. آخرین مورد اما چند ساعت بیشتر دوام نیاورد. نظامیان جزء که دستگیر شده‌اند می‌گویند در جریان ماجرا نبودند و به آنها گفته بودند یک مانور آزمایشی برگزار می‌شود.
جم سی، گزارشگر و روزنامه‌نگار با تجربه، سه مورد از این کودتاها را شاهد بوده است. او در مصاحبه‌ای با رادیو فرهنگ آلمان در مورد رویدادهای شب گذشته گفت: «اوضاع خیلی مغشوش بود. اما از همان اول روشن بود که برنامه‌ریزی کودتاگران بسیار بد و تقریبا آماتوری بود. به طور معمول در چنین کودتاهایی، مسئله اصلی قطع ارتباطات طرف مخالف و کنترل کل ارتباطات است. از این نظر وضعیت کودتاگران افتضاح بود، چون کانال‌های تلویزیونی هم‌چنان در حال پخش برنامه بودند. تلفن‌ها کار می‌کردند، اینترنت هم همین‌طور. بنابراین آنها به هیچ‌وجه نتوانستند اوضاع را تحت کنترل خود درآورند.»
اطلاعات اندک کودتاگران
ظاهرا کودتاگران نمی‌دانستند که رئیس جمهور محل اقامت خود را بعد از اعلام کودتا ترک کرده و در حال بازگشت به استانبول است. جم سی می‌گوید: «آنها تازه بعد از رفتن اردوغان، محل اقامت او را بمباران کردند. این موضوع هم نشان می‌دهد که دسترسی آنها به اطلاعات بسیار محدود بود.»
حامیان اصلی کودتا
سی می‌گوید برای او هم این یک معماست که چه کسی پشت کودتا بود. دولت معتقد است که هواداران فتح‌الله گولن پشت این ماجرا هستند: «آنها فرقه‌ای هستند که در گذشته با اردوغان همکاری می‌کردند و بعد از مدتی مورد غضب قرار گرفتند. از آن زمان آنها در ترکیه سازمانی تروریستی محسوب می‌شوند. و اغلب گفته می‌شود که در درون ارتش سازماندهی دارند. تا حالا ارتش دستخوش پاکسازی نشده است. شایعاتی شنیده می‌شد که دقیقا همین امر قرار بود اوایل ماه اوت اتفاق بیافتد. این امر می‌تواند توضیحی برای اتفاقات شب گذشته باشد که گروهی با سرعت و عجله سعی در پیش‌گیری از این پاکسازی داشتند. البته این فقط یک گمانه‌زنی‌ست.»
صحنه‌سازی اردوغان برای قدرت بیشتر؟
آیا امکان دارد که تمام ماجرا صحنه‌سازی دولت اردوغان باشد؟ سی می‌گوید شخصا از چنین سناریویی پشتیبانی نمی‌کند: «اما نهایتا تایید می‌کنم که در پایان ماجرا شدیدا به قدرت سیاسی اردوغان افزوده خواهد شد. و این امر منجر به آن خواهد شد که او برنامه‌های آتی‌اش را بدون مخالفت جدی اجرا کند. چرا که مخالفان در آینده بارها مورد سرزنش قرار خواهند گرفت که قصد نابودی سیستمی دموکراتیک را داشتند.»
بله متاسفانه بسیار بد عمل کردند و در نهایت این اتفاق به نفع اردوغان فاسد و حزب پوسیده اسلامگرایش تمام می شود .
تا ببینیم در آینده ملت ترکیه بین دولتی دموکراتیک و اردوغان فاسد ، کدامیک را انتخاب خواهند کرد .
بهنام / 16 July 2016