کمیته ثبت میراث جهانی یونسکو در چهلمین اجلاس خود در استانبول، با ثبت ۱۱ قنات ایرانی در فهرست میراث جهانی موافقت کرد.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران اعلام کرد که در اجلاس استانبول در مجموع ۲۰ اثر ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفتند که ۱۱ قنات ایرانی در میراث تاریخی – فرهنگی یونسکو به ثبت رسیدند.
این قنات‌ها در استان‌های یزد، کرمان، اصفهان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و مرکزی قرار دارند و نام آنها جوپار کرمان، اکبرآباد و قاسم‌آباد بروات بم، قصبه گناباد، بلده فردوس، زارچ حسن‌آباد، وزوان و مزدآباد اصفهان، آسیاب آبی میرزانصرالله مهریزمون در اردستان، و ابراهیم‌آباد اراک است.
سازمان میراث فرهنگی در سال گذشته پرونده‌های قنات‌های ایران را به دست یونسکو رسانده بود و یونسکو در تیرماه ۹۴ بررسی پرونده ثبت جهانی قنات‌های ایرانی را در دستور کار خود قرار داد. اکنون کمیته میراث جهانی یونسکو نظر نهایی خود را اعلام کرده است.
در فهرست میراث جهانی یونسکو در مجموع ۸۷۸ اثر از ۱۴۵ کشور جهان ثبت شده است. از میان این آثار ۶۷۹ اثر در فهرست میراث فرهنگی و ۱۷۴ اثر در فهرست آثار طبیعی قرار دارد. ۲۵ اثر هم در هر دو فهرست ثبت شده‌اند.
در ایران در مجموع ۳۷ هزار رشته قنات وجود دارد. قنات زارچ به طول ۸۲ کیلومتر طولانی‌تر قنات کشور و قنات قصبه گناباد با قدمت دو هزار و ۶۰۰ سال پرقدمت‌ترین قنات ایران است.
قنات‌های تاریخی ایرانی در حالی به ثبت جهانی رسیده‌اند که بسیاری از قنات‌ها رو به ویرانی گذاشته است. برای مثال قنات روستای ملاباشی، یکی از قنات‌های قدیمی استان یزد با قدمت ۷۰۰ سال و میزان آبدهی ۶۰ لیتر در ثانیه که زندگی کشاورزان به آن وابسته است، در سال گذشته با کوشش و هزینه کشاورزان محلی تا حدی مرمت شد و مسئولان بودجه‌ای را برای مرمت این قنات در اختیار کشاورزان قرار ندادند.
از سه شاخه آب شیرین، آب شور و ابراهیم خویدکیِ قنات زارچ، دو شاخه ابراهیم خویدکی و شیرین خشک شده‌اند و اکنون تنها شاخه شور با افت آبدهی بسیار جریان دارد.
برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی ایران نیز علاوه بر ایجاد بحران آب در کشور بسیاری از قنات‌ها را خشکانده است. به‌عنوان مثال در شهرستان بروجرد استان لرستان کاهش حجم آب‌های زیرزمینی باعث خشک شدن ۱۵۰۰ قنات در این شهرستان شده است.
چهلمین اجلاس میراث فرهنگی یونسکو ۱۰ ژوئیه / ۲۰ تیرماه در استانبول آغاز شد و تا ۲۰ ژوئیه / ۳۰ تیر ادامه خواهد داشت.
به احتمال زیاد کمکی که کشاورزان برای بازسازی قنات در خواست کرده بودند کمتر از یک ماه حقوق نجومی مدیران حکومت بوده است ولی از آنها دریغ شده است و کشاورز روستایی باید از همان حقوق زیر یک میلیون خود خرج بازسازی قنات هم بکند!!
koosha / 15 July 2016