نداشتن شناسنامه، یکی از مشکلات اصلی قوم بلوچ است. بسیاری از ازدواج‌ها در این منطقه ثبت نمی‌شود و کودکان این ازدواج‌ها هم از نگاه دولت، غیررسمی به شمار می‌آیند و شناسنامه نمی‌گیرند.
خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در گزارشی به این موضوع پرداخته و با یک فعال حقوق کودکان هم گفت‌وگو کرده است.
«زهره صیادی» که سال‌ها در مورد کودکان بلوچ بی‌شناسنامه در قلعه حسن خان و حاشیه‌های تهران کار کرده است، به ایلنا گفته که حداقل هزار و ۵۰۰ کودک بلوچ فاقد شناسنامه شناسایی شده، در حالی که بر اساس پیمان‌نامه حقوق کودک، بچه‌ها باید شناسنامه و اوراق هویت داشته باشند.
به گفته این فعال حقوق کودک، این کودکان بلوچ بدون شناسنامه مدرسه هم نمی‌روند و اگر سیاست‌ها تغییر نکند، این موضوع باعث افزایش تعداد کودکان کار خواهد شد.
صیادی گفته است: «بلوچ‌ها و سیستانی‌های حاشیه‌نشین به دنبال کسب و کار حلال و شرافتمندانه هستند، اما موقعیت‌های اشتغال فراهم نمی‌شود. کودکان آنها بدون اوراق هویت مجبور می‌شوند کار کنند، اغلب دستفروشی و گاهی زباله‌گردی.»
این فعال حقوق کودکان می‌گوید که گاهی حتی گواهی تولد به این کودکان داده نمی‌شود و چون در بیمارستان به دنیا نمی‌آیند، کارت تولد هم به آنها نمی‌دهند.
به گفته این فعال حقوق کودک، تنها یک گروه مردم‌نهاد برای کودکان بی‌شناسنامه بلوچ حاشیه تهران، در چادر‌ها مدرسه برپا کرده است.
کمپین فعالان بلوچ هم در وب‌سایت خود با اشاره به بی‌شناسنامه بودن بسیاری از بلوچ‌ها در ایران نوشته است: «هزاران نفر از شهروندان بلوچ ایرانی فاقد شناسنامه محسوب می‌شوند. گر چه آمار رسمی در این زمینه از سوی مسئولان بیان نشده است اما با توجه به سخنان پراکنده مدیر کل آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس، این افراد در استان سیستان و بلوچستان ممکن است بیش از ۱۶ هزار نفر باشند.»
اسفند سال گذشته، مدیرکل کمیته امداد استان سیستان و بلوچستان گفته بود زنانی که همسران تبعه خارج داشته‌اند، کمک‌هایی از این کمیته دریافت می‌کنند اما این کمک‌ها به فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها تعلق نمی‌گیرد.
در این استان هزار و ۸۸۰ خانوار و ۲۶۵ هزار و ۲۱۶ نفر به صورت مستمر تحت پوشش کمیته امداد هستند که از این میان ۵۲ هزار خانوار، زن‌سرپرست هستند.
به گفته مدیرکل کمیته امداد استان سیستان و بلوچستان، به تعدادی از زنانی که با “اتباع بیگانه” ازدواج کرده‌اند، کمک‌هایی ارائه می‌شود، ولی به دلیل آن‌که پدران کودکان این زنان فوت کرده‌اند یا از ایران رفته‌اند و شناسنامه در ایران بر اساس خون پدر است، بچه‌های این زنان که اعلب از زنان بلوچ هستند، فاقد شناسنامه و مدرک شناسایی هستند؛ فرزندان این خانواده‌ها تحت پوشش قرار نمی‌گیرند و تنها به مادر که شناسنامه دارد، کمک‌هایی می‌شود.
با سلام
اکثر افراد و کودکانی که شما به اسم کودکان بلوچ فاقد شناسنامه معرفی می کنید در حقیقت بلوچ نیستند .آنها مهاجرانی از کشورهای افغانستان و بلوچستان پاکستان اند که به همراه والدین خود به ایران مهاجرت کرده اند. والدین آنها فاقد شناسنامه ایرانی هستند اما متأسفانه با فشارهایی که از طرف برخی وهابیون بر نهادهای نظارتی صورت می گیرد به برخی از این افراد شناسنامه داده می شود که یکی از نتایج آن قتل و غارت های سال 88 در زاهدان بود که توسط همین اتباع بیگانه و همدستی وهابیون صورت گرفت.
عبدالغفور / 30 June 2016
اين كودكان سرگردان در سرزمين ايران هستند. بهتر نيست هويت انان بازيابي شود و به انها حق زندگي داده شود تا از پيش انها را قاتل و غارت گر و هزاران اسم ديگر كه مشكلي را حل نميكند كه هيچ، جامعه و كشور را به ويراني ميكشاند، بدهيم؟ چرا نبايد اينها حد اقل يك كارت شناسايي داشته باشند.
دنيا، مهاجرت هاي بزرگ را به دلايل بسياري دارد تجربه ميكند. يكي از انها جنگ ها و سياست هاي خانه خراب كن است. كودكان اولين قربانيان اين حركت ها هستند. در تمام دنيا اولين تلاش اين است كه اين ها را نجات دهند. چرا بايد در سرزمين ما هزاران سال سابقه خوش امدگويي به هر گونه مهاجر مذهبي، سياسي داشته، امروز كه حكومت عدل و رحم و بخشش سر كار است، شاهد سرگرداني اين كودكان باشيم؟
ايوا / 30 June 2016