سقوط خان طومان و بحث کشته شدن و اسارت نظامیان و شبه‌نظامیان ایرانی، افغان و حزب‌الله لبنان بازتاب وسیعی در رسانه‌های داخلی و خارجی داشته است. خبرگزاری‌های تسنیم و فارس و زیرمجموعه‌های رسانه‌ای وابسته یا نزدیک به سپاه پاسداران، گزارش‌های مفصلی به نقل از منابع میدانی و خبرنگاران حاضر در محل، در باب تحولات چند روز اخیر در حلب و خان طومان نوشته‌اند.

Iran Syria

اخبار غیررسمی و تایید نشده از کشته شدن حدود ۸۰ ایرانی و افغان در خان طومان حکایت دارند اما سخنگوی سپاه مازندران کشته شدن ۱۳ عضو این نهاد و جراحت ۲۱ نفر دیگر را تایید کرده است.

در شبکه‌های اجتماعی گفته شده که  ۵ نفر از نیروهای حزب‌الله و دو تن از اعضای گروه فاطمیون اسیر شده‌اند. فارس می‌نویسد اسیران سه نفرند که یک نفرشان از نیروهای فاطمیون است.

«لشگر فاطمیون» گردانی است که سپاه از افغان‌های شیعه مقیم ایران تشکیل داده است. جام جم آنلاین روز شنبه ۱۸ اردیبهشت نوشت: «بخش بزرگی از شهدا مدافعان تیپ فاطمیون و تعدادی دیگر از مستشاران اهل مازندران هستند.‌»

وبسایت “فردا نیوز”، تصویر پیامک یکی از این نیروها را به شرح زیر منتشر کرد:

خان طومان سه

خان طومان در فاصله ۱۰ تا ۱۵ کیلومتری جنوب حلب قرار دارد. این منطقه جاده‌ای بین حلب و دمشق را به یکدیگر متصل می‌کند و اهمیت مواصلاتی دارد. فارس می‌نویسد خان طومان در دسامبر ۲۰۱۵ آزاد شده بود: « در ماه آوریل  ارتش سوریه، حزب الله، نیروهای فاطمیون، نیروهای مقاومت عراقی و “نیروهای ویژه مستشاری ایران” با کمترین تلفات در برابر النصره مقاومت کردند.» فارس نوشت النصره در این عملیات ۴۰۰ نفر تلفات داد و عقب‌نشینی کرد.

سایت تابناک، وابسته به محسن رضایی، فرمانده سابق سپاه پاسداران، گزارشی با جزییات بیشتر، پیرامون آرایش قوا در خان طومان و پیشروی النصره نوشته است.

این گزارش از جمله به اخبار تایید نشده‌ای از کشته شدن نزدیک ۸۰نفر در درگیری‌های روز جمعه در خان طومان پرداخته و غالب کشتگان را نیروهای لشگر فاطمیون و حزب‌الله خوانده است: «عقب‌ نشینی نیروهای مقاومت از خان طومان سبب افتادن این شهرک به دست تروریست‌ها شده است… از وجود ۱۵ تا ۱۷ شهید و چندین اسیر ایرانی در میان شهدا و اسرای روز گذشته مقاومت خبر داده می‌شود.»

اما خبرگزاری تسنیم، نزدیک به محافل امنیتی و نظامی، به نقل از خبرنگار این رسانه در سوریه از  “دفع حمله گروه‌های تروریستی به خان طومان”  با کمک جنگنده‌های سوریه و روسیه خبر داده و نوشته که این گروه‌ها با حمایت مستقیم ترکیه اتاق عملیات مشترکی تشکیل داده‌اند: «این گروه‌ها از تروریست‌های انتحاری و خودروهای بمب‌گذاری شده استفاده کرده‌اند، با این حال ارتش سوریه توانست حمله هشت گروه تروریستی شامل “جبهة النصرة – أحرار الشام – فیلق الشام – جند الشام – جند الأقصى – جیش الفتح – جیش النصر ولواء بدر” را دفع کنند، رسانه‌های حامی گروه‌های تروریستی به هلاکت ده‌ها نفر در برابر ارتش سوریه اعتراف کرده‌اند.»

تسنیم ادعا کرده که ترکیه گذرگاهی به طول دو کیلومتر به جای گذرگاه باب السلامه برای گروه‌های تروریستی باز کرده تا کار انتقال سلاح‌های سنگین و تانک و زره پوش از خاک ترکیه به روستای حوارکلس در شمال شرقی اعزاز آسان شود.

خان طومان یک
نقشه‌ای که خبرگزاری فارس از آرایش نیروها در خان طومان منتشر کرده است. این همه دقت و حساسیت برای حضور مستشاری ایران در سوریه؟

نکته قابل تامل در گزارش‌های تسنیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌، فارس و تابناک، سرزنش تلویحی روسیه و اشاره به بی‌اعتنایی روس‌ها به تحولات روزهای اخیر در حلب است. خبرگزاری فارس نقشه‌ای نیز از آرایش قوا و چگونگی پراکندگی نیروها در حلب و اطراف خان طومان منتشر کرده که تاکید بر حضور مستشاری نظامیان و شبه‌نظامیان ایرانی را مورد تردید قرار می‌دهد.

پرونده ویژه رادیو زمانه: جنگ در منطقه و مسئولیت ایران در بحران سوریه

فارس می‌نویسد: «واکنش روسیه به این روند، دور از انتظار بوده و به نوعی، به ابهامات پیرامون سیاست جدید این کشور در سوریه دامن زده است، زیرا با وجود نقض آتش‌بس از سوی معارضین و تروریست‌ها، دولت روسیه اعلام کرد، با میانجی‌گری این کشور، آتش‌بس حلب ۷۲ ساعت تمدید شده است. به این ترتیب، مشخص نیست که آیا روسیه برنامه مشخصی برای جلوگیری از پیشروی تروریست‌ها در دوره آتش‌بس دارد یا اینکه روند دیگری که علنی و آشکار هم نیست، در این ماجرا در جریان است.»

از ابتدای جنگ داخلی سوریه تا کنون‌، حدود ۶۵۰نفر از نیرو های وابسته به سپاه قدس از جمله افغان‌ها (لشگر فاطمیون) و پاکستانی‌ها (لشگر زینبیه) جان‌شان را از دست داده‌اند. پیش از سقوط خان طومان‌‌ گفته شده بود که تکاوران تیپ ۶۵ ارتش ایران “کلاه سبزها” نیز در این شهرک حضور دارند.

کمال پیمبری، معاون آموزش نیروی زمینی ارتش ایران، یکشنبه ۵ اردیبهشت خبر داد که “ارتش بنا به تدبیر و دستور فرمانده معظم کل قوا‌ در مأموریت‌های مستشاری نیز حضور پیدا کرده تا در کنار سپاه پاسداران‌ به ایفای نقش بپردازد‌.”

هنوز روشن نیست در خان طومان چه گذشته است. جبهه النصره فیلمی در اینترنت منتشر کرده که عبور و مرور تانک‌ها را در مواضع نیروهای عقب‌نشسته نشان می‌دهد. سپاه مازندران، عکس‌ها و گزارش‌های مربوط به مغلوبه شدن جنگ در خان طومان را “عملیات روانی” خوانده و گفته است که در اولین فرصت اطلاعاتی را که مورد “سوءاستفاده دشمنان” قرار نگیرد اعلام می‌کند.

————————————————————————————————————–

در همین زمینه