در بیرون جعبه پر رنگ و لعاب “هفته کارگر”، در خارج از دنیایی که گویا در آن همه کارگر و برابر و برادرند، در دنیای واقعی، کارگران با مسائل و مشکلات خود دست و پنجه نرم می‌کنند.
روزهای پر رویداد منتهی به اول ماه مه را پشت سر می‌گذاریم. مراسم رسمی یک هفته تمام برگزار می‌شود و کارگران و تشکل‌های مستقلی که در قاب تصویر رسمی و دولتی نمی‌گنجند و محروم از امکان فعالیت علنی و گسترده‌اند، با صدور بیانیه‌ها و قطعنامه‌ها و با شیوه‌های ابداعی تجمع در نقاط مختلف، به استقبال اول ماه مه می‌روند.
برنامه‌های رسمی
خانه کارگر و وزارت کار هر سال مراسم “هفته کارگر” را به صورت مشترک برگزار می‌کنند.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، امسال را سال “اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل” نامیده و هفته کارگر هم متاثر از این سیاست است.
در نشست خبری دبیرکل خانه کارگر و معاون وزارت تعاون و کار که برای اعلام برنامه‌های این هفته برگزار شد، بر این مساله تاکید شد که تعیین شعار اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل، راهنما و خط مشی اساسی برنامه‌های امسال هفته کارگر است.
نخستین روز هفته کارگر، روز “کارگران، امام و انقلاب” بود. به این مناسبت روز یک‌شنبه ششم اردیبهشت، جمعی از کارگران و بازنشستگان وابسته به شوراهای اسلامی کار در بهشت زهرا، “با بنیانگذار جمهوری اسلامی تجدید میثاق کردند.”
در این مراسم علی ربیعی، وزیر کار جمهوری اسلامی گفت: «امروز اگر جبهه جنگ نیست، باید تمام قد برای استقلال کشور بایستیم و تولید کنیم. حتی کارگرانی که هفت ماه حقوق نگرفته‌اند، متعهدانه زیر سقف کارخانه‌ها می‌ایستند و تولید را ادامه می‌دهند.»
خبرگزاری کار ایران (ایلنا)، تعداد شرکت‌کنندگان در این مراسم را حدود پنج هزار نفر گزارش کرد.
روز دوم هفته کارگر، روز “کار، سلامت و نشاط اجتماعی”، روز سوم “کارگر، بازنشسته، امید به آینده و تامین اجتماعی”، روز چهارشنبه به نام “کارگران، اقدام و عمل و اقتصاد مقاومتی”، پنج‌شنبه “زنان، کار و توسعه اجتماعی”، جمعه، روز “کارگر، مهارت و معنویت” و در نهایت شنبه ۱۱ اردیبهشت، “روز کار و کارگر” نامگذاری شده است.
روز چهارشنبه هشتم اردیبهشت که روز “کارگران، اقدام و عمل به اقتصاد مقاومتی” نام گرفته، اعضای شوراهای اسلامی به اتفاق وزیر کار به دیدار رهبر ایران رفتند.
در این دیدار وزیر کار “گزارشی از فعالیت‌های صورت گرفته برای بهبود وضعیت کار و کارگران” ارائه داد و گفت: «در دو سال گذشته بر اساس همدلی و همزبانی شکل گرفته میان کارگران و کارفرمایان، شکاف میان تورم و مزد کاهش یافته است.»
خامنه‌ای هم در این دیدار گفت: «هر فردی که در جامعه مشغول کار است؛ اعم از مسئول، وزیر، استاد دانشگاه، دانشجو، طلبه، مدیر و دیگران، به معنای عمومی کارگر است و در واقع “تولید ارزش” می‌کند.»
خامنه‌ای در ادامه با اشاره به تعطیلی کارگاه‌ها و کارخانه‌ها گفت که کارفرما مقصر نیست، بلکه مسئولان صنعت و تجارت و بانک‌ها باید به مسئولیت خود عمل کنند.
او از کارگران خواست اسیر برندگرایی نباشند و از خرید کالاهای خارجی که مشابه داخلی‌شان موجود است، خودداری کنند.
خامنه‌ای تاکید کرد بارها گفته‌ام آمریکایی‌ها قابل اعتماد نیستند. آمریکایی‌ها ایران را حامی تروریسم معرفی می‌کنند و ایران‌هراسی راه انداخته‌اند و بانک‌ها حاضر به انجام مبادلات بانکی با ایران نیستند.
او از کارگران خواست روز جمعه در انتخابات مرحله دوم مجلس شورای اسلامی فعالانه شرکت کنند.
بلافاصله پس از این دیدار خانه کارگر با صدور اطلاعیه‌ای حمایت خود را از “لیست امید” در دور دوم انتخابات اعلام کرد و از کارگران خواست با شرکت گسترده در انتخابات و رای دادن به این لیست، “گامی جدید در حمایت از مردم‌سالاری دینی” بردارند.
طبق جدولی که خانه کارگر اعلام کرده، روز شنبه ۱۱ اردیبهشت، راهپیمایی روز کارگر برگزار می‌شود.
علی‌رضا محجوب، دبیرکل خانه کارگر در این رابطه گفته است: «قصد ما از این راهپیمایی اثبات این معناست که کارگران حق دارند در این روز راهپیمایی انجام دهند.»
محجوب که رئیس فراکسیون کارگری مجلس هم هست، خطاب به کسانی که ممکن است بر‌پا کردن راهپیمایی را مخالف منافع حکومت تلقی کنند، گفته است: «هر کسی مخالف است بیاید تا با صحبت آن‌ها را قانع کنیم که حرکت ما در راهپیمایی روز ۱۱ اردیبهشت ماه در راستای آرمان‌های امام و انقلاب است.»
کارگران در دنیای واقعی
در بیرون جعبه پر رنگ و لعاب هفته کارگر و در خارج از دنیای کاذب آن که گویا همه در آن کارگر و برابر و برادرند، در دنیای واقعی، کارگران همچنان با مسائل و مشکلات خود دست و پنجه نرم می‌کنند و البته اعتراض‌های خود‌شان را هم ابراز می‌کنند.
بیکارسازی‌ها در همین روزهای “بزرگداشت کارگران” ادامه دارد و پرداخت نشدن مطالبات معوقه، تهدید فعالان کارگری و دستگیری و زندانی کردن آن‌ها هم همین‌طور.
اعتراض به این بیکارسازی‌ها در قالب صدور بیانیه، اعتصاب، تجمع و … نیز ادامه دارد. معترضان کارگرانی هستند که برای برگزارکنندگان مراسم رسمی، ظاهرا وجود خارجی ندارند و اشاره‌ای به آن‌ها نمی‌شود:
جعفر عظیم‌زاده، رئیس اتحادیه آزاد کارگران ایران و اسماعیل عبدی، رئیس کانون صنفی معلمان ایران که به جرم شرکت در فعالیت های صنفی و دفاع از حقوق کارگران و معلمان در زندان اوین به سر می‌برند، در بیانیه‌ای خبر از تصمیم‌شان برای اعتصاب غذای نامحدود داده‌اند.
آن‌ها اعلام کرده‌اند در اعتراض به “امنیتی کردن فعالیت‌های صنفی و تجمعات و اعتصابات کارگران و معلمان، دستمزدهای زیر خط فقر، ممنوعیت برگزاری مراسم مستقل و آزادانه روز جهانی کارگر و روز معلم، عدم شفافیت و عمل موثر سازمان جهانی کار (ILO) در قبال نقض حقوق بنیادین کارگران و معلمان ایران و با خواست خارج کردن اتهامات امنیتی از فعالیت‌های کارگران و معلمان، از جمعه دهم اردیبهشت دست به اعتصاب غذای نامحدود خواهند زد.
این بیانیه موجی از حمایت را از خواسته‌های این دو زندانی سیاسی به راه انداخته که از میان آن‌ها می‌توان به حمایت تشکل‌های کارگری از جمله کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری، سندیکای نیشکر هفت‌تپه، انجمن صنفی کارگران برق و فلزکار کرمانشاه و اتحادیه آزاد کارگران ایران اشاره کرد.
پیام‌ها و فراخوان‌ها
در آستانه اول ماه مه چندین اطلاعیه و بیانیه مشترک از سوی کارگران کارخانه‌های مختلف انتشار یافته که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- فراخوان: کارگران پروژه‌های پارس جنوبی، جمعی از کارگران پتروشیمی‌های منطقه ماهشهر و بندر امام، فعالان کارگری جنوب، جمعی از کارگران محور تهران-کرج و فعالان کارگری شوش و اندیمشک در فراخوانی ضمن برشمردن معضلات کارگران و تاکید بر این که “این درد مشترک هرگز جدا جدا درمان نمی‌شود”، خواست مزد سه و نیم میلیون تومانی را طرح کرده و نوشته‌اند:
«روز اول ماه مه را با تبادل نظر و تشریک مساعی خود به آغاز مبارزه مصمم برای ایجاد تشکل توده‌ای مستقل طبقاتی خود، مبارزه مصمم برای آزادی کارگران و فعالان کارگری، معلمان زندانی و همه زندانیان سیاسی از زندان‌های رژیم اسلامی، مبارزه مصمم با اخراج و بیکارسازی کارگران، مبارزه مصمم برای حق بیمه بیکاری، مبارزه مصمم برای آزادی اعتصاب و اعتراض و مزد برابر برای زنان و مردان کارگر، مبارزه مصمم برای برابری حقوق اجتماعی زن و مرد در جامعه و حمایت از کارگران مهاجر و … تبدیل کنیم. این خواست‌ها بدون عمل مشترک همه کارگران و حمایت دیگر زحمت‌کشان، به پیروزی نخواهد رسید.»
- پیام پنج مجموعه کارگری: یخچال‌سازی خرم آباد، کارگران اخراجی پارسیلوم، سامان کاشی بروجرد، جمعی از کارگران صنایع کوچک خرم‌آباد و کارگران ساختمانی خرم‌آباد، ضمن برشمردن مشکلات کارگری، خواهان رفع آن‌ها و آزادی فعالان کارگری از زندان شده‌اند.
- نامه به رئیس دولت: سندیکای کارگران فلزکار و مکانیک، انجمن صنفی صنعتگران عسلویه و اتحادیه نیروی کار پروژه‌ای ایران، نامه مشترکی به “ریاست دولت” نوشته و ضمن برشمردن مسائلی که کارگران با آن روبه‌رو هستند، خواهان اجرای اصل ۴۳ قانون اساسی مبنی بر “تامین نیازهای اساسی” از جمله مسکن، خوراک، پوشاک،بهداشت، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده برای همه و تامین شرایط و امکانات کار برای رسیدن به اشتغال کامل شده‌اند.
آن‌ها همچنین خواهان پایان دادن به واگذاری صنایع بزرگ و بهداشت و آموزش به بخش خصوصی شده‌اند.
سه تشکل نامبرده خطاب به دولت نوشته‌اند: «به یاد داشته باشید قوی‌ترین امپراتوری‌های جهان زمانی از پای درآمدند که مردم مشروعیت آن‌ها را رد کردند و به آن‌ها پشت نمودند. شما هم اینک بیش‌ترین پشتیبانان خود را از دست داده‌اید.
- قطعنامه‌ها: در روزهای اخیر دو قطعنامه هم با امضای چندین تشکل کارگری منتشر شده است. “قطعنامه سندیکاها و تشکل‌های مستقل کارگری” به مناسبت اول ماه مه را سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، سندیکای کارگران نیشکر هفت تپه، سندیکای کارگران ساختمانی و نقاش استان البرز، کمیته پیگیری ایجاد تشکل‌های کارگری و کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل‌های کارگری امضا کرده‌اند.
در این قطعنامه ضمن برشمرده شدن معضلات طبقه کارگر آمده است: «بدون شک ما کارگران در مقابل این وضعیت به غایت غیر‌انسانی و گسترش روزافزون فقر و سیه‌روزی در جامعه سکوت نمی‌کنیم و اجازه نخواهیم داد که بیش از این حق حیات و هستی‌مان را به نابودی بکشند. ما کارگران تولید‌کنندگان اصلی رفاه و ثروت در جامعه هستیم و برخورداری از یک زندگی انسانی مطابق با بالاترین استانداردهای حیات بشری را حق مسلم خود می‌دانیم و برای تحقق آن تمامی موانع پیش روی را با برپایی تشکل‌های مستقل از دولت و کارفرما و با اتکا به قدرت همبستگی و اتحاد کارگری و طبقاتی‌مان، از سر راه بر خواهیم داشت.»
در ادامه این قطعنامه آمده است: «ما کارگران نه تنها تشکل‌های دست‌ساز و همسو با دولت و کارفرما همچون خانه کارگر، شوراهای اسلامی کار و انجمن‌های صنفی را نمایندگان واقعی کارگران ایران نمی‌دانیم، بلکه به رسمیت شناختن این تشکل‌ها همچون خانه کارگر (شوراهای اسلامی کار) در WFTU و تلاش برای عضو کردن تشکل غیر‌کارگری موسوم به “مجمع عالی نمایندگان کارگران ایران”، در ITUC را محکوم کرده و به عضویت در آوردن این قبیل تشکل‌های دست‌ساز و فرمایشی در این نهادها را به منزله باز کردن راه برای سرکوب هر چه بیش‌تر سندیکاها و تشکل‌های مستقل کارگری در ایران محسوب می‌کنیم.»
قطعنامه روز جهانی کارگر صادر شده از سوی اتحادیه آزاد کارگران ایران، اتحادیه برق و فلزکار کرمانشاه، سندیکای کارگران نیشکر هفت تپه و کانون مدافعان حقوق کارگر هم به خصیصه نظام سرمایه‌داری و تقابلش با طبقه کارگر در هر نقطه از جهان و کسب سود هر چه بیش‌تر در ازای تحمیل فقر و گرسنگی بر طبقه کارگر می‌پردازد که میزان و شدت آن بسته به نوع نظام‌های حاکم بر جوامع مختلف متفاوت است: «ایران یکی از مناطقی است که طبقه کارگرش به شیوه ویژه‌ای تحت فشارهای سنگین سرکوب، محروم از هر گونه حق اعتراض، داشتن تشکل و به تبع آن برخورداری از همان درجه از امکانات معیشتی است که هم‌طبقه‌ای‌هایش در مناطق دیگر جهان از آن برخوردارند.»
در این قطعنامه آمده است: «امروز ما کارگران ایران مجددا و اکیدا اعلام می‌نماییم که هیچ توجیهی برای پوشاندن و تبرئه ناتوانی نظام سرمایه‌داری در تأمین یک زندگی مرفه برای خود را نپذیرفته و به هیچ وجهه تحقق خواست یک زندگی انسانی را به رفع نیازمندی‌های اقتصاد سرمایه‌داران گره نخواهیم زد. از این رو ما کارگران، معلمان، پرستاران، مستمری‌بگیران و کل بیکاران با خواست افزایش فوری دستمزد، ایجاد کار یا پرداخت بیمه بیکاری و همچنین ممنوعیت تشکیل پرونده‌های قضایی با اتهامات امنیتی علیه معترضان به شرایط موجود، روز جهانی کارگر را گرامی می‌داریم.»
هر دو این قطعنامه‌ها خواهان افزایش فوری حداقل دستمزد در سطح سه و نیم میلیون (بالای خط فقر)، توقف پرونده‌سازی امنیتی برای فعالان صنفی با اتهامات موهوم، آزادی فعالان زندانی، حق ایجاد تشکل‌های کارگری مستقل و آزادی عضویت در آن‌ها، پرداخت فوری دستمزدهای معوق و ممنوعیت به تعویق انداختن دستمزدها، تامین امنیت شغلی و پایان دادن به قراردادهای موقت و سفید امضاء، برابری حقوق زنان، ممنوعیت کار کودکان و و منع تبعیض علیه کارگران مهاجر و تعطیل رسمی اول ماه مه شده‌اند.