اداره مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا (FDA) روز دوشنبه ۲۱ مارس/ ۲ فروردین اعلام کرد که استفاده از دستکش‌های پزشکی پودردار را به دلیل ایجاد خطرات بهداشتی برای بیماران، ممنوع خواهد کرد.
این تصمیم بر اساس پژوهش‌های مختلفی است که در ۲۰ سال گذشته نشان داده‌اند استفاده از پودر در دستکش‌های لیتکس می‌تواند در بیماران و کادر درمانی حساسیت‌های مزمن و عفونت ایجاد کند.
خطر استفاده پودر در دستکش‌های پزشکی چیست؟
به‌صورت تاریخی، تولیدکننده‌های دستکش‌های جراحی و پزشکی برای سهولت پوشیدن آنها و گرفتن رطوبت دست به داخل این دستکش‌های پودر می‌زدند. این سنت در تولید دستکش‌های لیتکس هم ادامه یافت.
در حال حاضر، پودری که به‌طور گسترده در داخل دستکش‌ها استفاده می‌شود نشاسته ذرت، پودر سیلیکون و آیا پودر کربنات کلسیم است.
مشکل اینجاست که پودر مورد استفاده در دستکش‌های لیتکس می‌تواند پروتئین‌های انواع مواد آلاینده آلی، از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها و انواع قارچ‌ها را به خود جذب کند.
به غیر از اینکه این پودر و مواد آلاینده چسبیده به آن موجب واکنش‌های حساسیتی در بدن بیمار می‌شود، یکی از عوارض جانبی بالقوه افزایش میزان عفونت پس از جراحی است. مهم‌ترین دلیل افزایش عفونت پس از جراحی انتقال سریع‌تر ویروس‌ها و باکتری‌های عفونت‌زا از طریق این پودرهاست.
همچنین التهاب شدید راه هوایی بدن بیمار، التهاب زخم، و چسبندگی بافت‌ها بعد از عمل جراحی نیز بارها گزارش شده است.
اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا به همین دلیل تصمیم گرفته است که به‌طور کلی تولید دستکش‌های پودردار پزشکی را را ممنوع کند. این ممنوعیت هم شامل دستکش‌های جراح پودردار می‌شود و هم دستکش معاینه بیمار.
جفری شرون – پزشک و مدیر مرکز تجهیزات و بهداشت رادیولوژی اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا گفته است که «این ممنوعیت برای حفاظت از بهداشت بیماران و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی است.» او همچنین خواسته است که درمانگران در مورد خطرات استفاده از دستکش‌های پودردار آگاه باشند و آگاهی‌رسانی کنند.
پودر نشاسته و ایجاد چسبندگی در بافت زخم
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که استفاده از پودر نشاسته در دستکش‌ها لیتکس، موجب می‌شود که پروتئین‌های آنتی‌ژن سیستم ایمنی بدن که به لیتکس واکنش نشان می‌دهند به پودر بچسبند. ذرات پودری که با پروتئین‌های آنتی‌ژن پوشش داده شده‌اند می‌توانند مجدد به هوای آزاد بازگردند و خود تبدیل به آلرژن‌های قوی‌ای شوند که محیط بیمارستان را آلوده می‌کنند.
استنشاق و یا مصرف این پودر پوشیده شده با آنتی‌ژن‌ها موجب بروز واکنش‌های حساسیتی در دستگاه تنفسی فوقانی، سوزش چشم، گوش، حلق و بینی می‌شود.
برآوردها نشان می‌دهد که حتی استفاده از دستکش کم پودر در طول یک سال دو کیلوگرم پودر نشاسته در اتاق عمل به‌جای می‌گذارد؛ پودری که توسط کادر اتاق عمل و بیمار روی تخت جراحی تنفس خواهد شد.
پودرنشاسته دستکش به غیر از حساسیت‌زایی، چسبیدن به باکتری‌ها و ویروس‌ها، می‌تواند به دیگر پاتوژن‌ها و میکروارگانیسم هم بچسبد و خطرات سلامتی برای بیماران و کادر درمانی ایجاد کند.
ایجاد چسبندگی در بافت‌ها هم از دیگر مشکلات جدی تماس پوفت با بافت‌ها به‌ویژه در جراحی است. دانه‌های پودر نشاسته در صورت تماس با بافت‌های بدن، چسبندگی ایجاد می‌کنند که موجب التهاب شدید و گاهی عفونت می‌شود. به ویژه وقتی پودر با زخم باز تماس دارد و جذب بافت زخم می‌شود.
اداره مواد غذایی و دارویی آمریکا امیدوار است که این ممنوعیت در نهایت این نوع دستکش‌های پودردار را نه تنها از بازار تجهیزات پزشکی در آمریکا بلکه از سایر کشورها هم به‌طور کامل حذف کند.
منابع بیشتر:
– Malinger G, Ginath S, Zeidel L, Avinoach I, Katz R, Greenberg N, Zakut H, Sadan O. Starch peritonitis outbreak after introduction of a new brand of starch powdered latex gloves. Acta Obstet Gynecol Scand. 79, 610-611, 2000.
– Nafeh AI, Nosseir M. Assessement of peritoneal adhesions due to starch granules of surgical glove powder an experimental study. J Egypt Soc Parasitol, 37(3) 835-842, 2007.
– Numanoglu V, Cihan A, Salman B, Ucan BH, Cakmak GK, Cesur A, Balgaloglu H, Ilhanm MN. Comparison between powdered gloves, powder-free gloves and hyaluronate/carboxymethylcellulose membrane on adhesion formation in a rat caecal serosal abrasion model Asian. J Surg 30(2) 96-101, 2006.
– Odum BC, O’Keefe JS, Lara W, Rodeheaver RT, Edlich RF. Influence of Absorbable Dusting Powder on Wound Infection. J Emerg Med 16(6) 875-879, 1998.
– Reddy VR, Thomas TS, Wright HR, Fisher MD, Edlich RF. The Scientific Basis of Surgical Glove Selection in an In Vitro Fertilization Laboratory. J Biomed Mat Res (Appl Biomater) 48, 569-571, 1998.
– Saary MJ, Kanani A, Alghadeer H, Holness DL, Tarlo SM. Changes in rates of natural rubber latex sensitivity among dental school students and staff members after changes in latex gloves. J Allergy Clin Immunol 109, 131-135, 2002.
– Sjosten ACE, Ellis H, Edelstam. GAB Retrograde migration of glove powder in the human female gemota. tract Human Reproduct 19(4) 991-995, 2004.