محققان بر این باورند که از زمان ثبت داده‌های مربوط به دمای هوا در سال ۱۸۸۰، ژانویه و فوریه سال ۲۰۱۶ رکورد روند گرمایش زمین را شکسته‌اند. این رکورد پیش از این متعلق به سال ۲۰۱۵ میلادی بود.
این رکوردشکنی به میزان زیادی به وقوع پدیده ال نینیو و تغییرات آب و هوایی محصول فعالیت بشر بستگی دارد.
طبق گزارش ناسا، ژانویه و فوریه ۲۰۱۶ «غیرطبیعی‌ترین» و «گرم‌ترین» ماه‌ها در تاریخ ثبت دما هستند و انتظار می‌رود این روند غیر طبیعی در باقی ماه‌های سال نیز ادامه یابد.
به گزارش گاردین، اما آنچه که باعث ترس دانشمندان نسبت به آینده زمین شده به طور مشخص مربوط به مناطق تأثیرگذار شمالی از جمله قطب شمال است. این منطقه در سراسر زمستان امسال گرمای «غیر عادی و ترسناکی» را تجربه کرد. میانگین دمای قطب شمال در اواخر دسامبر به صفر درجه سانتیگراد نزدیک شد، دمایی که ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد بالا‌تر از حد متوسط است.
مارک سرز، مدیر مرکز داده‌های برف و یخ آمریکا شرایط موجود در قطب شمال را «نامعقول و بی‌معنی» توصیف می‌کند. بسیاری از دانشمندان این دما را تاکنون ناممکن می‌دانستند.
به قول مارک سرز: «این گرمای مدام و بی‌امان در سراسر فصل زمستان مشاهده می‌شود. من در ۳۵ سال تحقیق و تفحص خود در قطب شمال چنان چیزی را تاکنون مشاهده نکرده بودم.»
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که طی دو دهه گذشته سطح پهنه یخی گرینلند تقریباً نازک و نازک‌تر شده و در نتیجه با جذب گرمای بیشتر، حجم بیشتری از یخ و برف آن ذوب شده است.
با این حال آیا وقوع پدیده ال نینیو و تغییرات اقلیمی سهم یکسانی در به وجود آوردن چنین فاجعه‌ای دارند؟
خیر. آن طور که پروفسور مایکلمان، مدیر مرکز علوم دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا می‌گوید: «اگر به سوابق رکوردشکنی‌های درجه حرارت در سرتاسر زمین نگاه کنیم، ال نینیو در بروز این فاجعه سهم عمده‌ای ندارد.»
به گفته این دانشمند سر‌شناس علوم زمین: «تنها ۱. ۰ درجه از گرمای غیرعادی جهان به ال نینیوی بزرگ سال جاری مربوط است. این گرمایشِ نامعمول اغلب کار دست انسان‌ها است.»
علاوه بر این، باید بر این نکته تأکید کرد که حدود ۹۳ درصد از گازهای گلخانه‌ای که توسط انسان‌ها منتشر می‌شود، به طور طبیعی در اقیانوس‌ها جذب می‌شوند و به عبارتی تنها چند درصد محدود در جو زمین رسوخ می‌کنند.
همچنین باید توجه داشت تقلیل دادن گرمایش بی‌سابقه زمین به پدیده ال نینیو باعث آن می‌شود که هیچگاه انسان‌ها دمای زمین را کنترل نکنند و توافق اقلیمی پاریس نیز به کل از یاد‌ها برود. توافقی که در ماه دسامبر صورت گرفت و بر اساس آن از تمام کشور‌ها خواسته شد تا برای محدود کردن دمای زمین تا یک و نیم درجه سانتیگراد تلاش کنند.
با این حال میشل ژارود، دبیر کل سازمان جهانی هوا‌شناسی به نکته مهمی اشاره می‌کند. نکته‌ای که در تأثیر متقابل ال نینیو و گرمایش محصول فعالیت بشر تا کنون مغفول مانده است.
به گفته میشل ژارود: «تأثیرات پدیده طبیعی ال نینیو از طریق همزمانی و تقارن با گرمایش کره زمین تشدید خواهد شد. گرمایشی که منجر شده دمای کره زمین به بیشترین مقدار از زمان ثبت درجه حرارت از سال ۱۸۸۰ برسد. وقوع این پدیده برای ما عمیقاً ناشناخته است. سیاره ما به علت تغییرات آب و هوایی به طرز نگران کننده و چشمگیری تغییر یافته است. در‌‌‌نهایت، این پدیده طبیعی یعنی ال نینیو و همچنین تغییرات آب و هوایی که محصول فعالیت بشر است، می‌توانند به شکلی برهم تأثیر متقابل بگذارند که ما تاکنون آن را تجربه نکرده‌ایم. مسئله‌ای تجربه ناشده. در نتیجه ال نینیو زمین را گرم و گرم‌تر خواهد کرد.»
بیشتر بخوانید: گرمایش اقیانوس‌ها و ضرورت گذار از سوخت‌های فسیلی
در نهایت ال نینیو می‌تواند در حکم سیگنالی تقویت کننده برای گرمایش زمین باشد و روند این گرمایش را تسریع کند. نوعی کاتالیزور که در بد‌ترین زمان ممکن (زمان اوج فعالیت‌های مخرب انسان) حادث شده است.
ال نینیو یک پدیده آب و هوایی طبیعی است که هر چند سال (به طور معمول هر هفت سال) یکبار رخ می‌دهد و آب‌های شرقی و بیشتر مناطق استوایی اقیانوس آرام را گرم می‌کند. این رویداد جریان‌ها و الگوهای آب و هوایی را برهم می‌زند و مختل می‌کند و در نتیجه خطر ایجاد طوفان، کمبود غذا، سیل، بیماری و آتش‌سوزی جنگل‌ها را در پی دارد.
به گزارش سازمان ملل متحد، پدیده ال‌نینیو که از سال گذشته آغاز شده، قوی‌ترین ال‌نینیو در ۵۰ سال اخیر است و در کشورهای آسیب‌پذیر به طوفان‌های شدید، سیل و خشکسالی مرگباری منجر می‌شود. انتظار می‌رود ال نینیو تا بهار سال ۲۰۱۶ ادامه یابد و از این رو طولانی‌ترین ال نینیو تاریخ نیز قلمداد می‌شود.
در ماه‌های پایانی ۲۰۱۵ و در پی تشدید پدیده ال‌نینیو، بیش از ۱۱ هزار منطقه جنگلی در آمازون آتش گرفتند. ال نینیوی اخیر که همچنان ادامه دارد در آفریقا بیش از ۵. ۸ میلیون نفر را محتاج کمک‌های فوری و ویژه غذایی کرده و معیشت ده‌ها میلیون نفر در آمریکای مرکزی را در معرض خطر قرار داده است.