از ماه‌ها پیش از برگزاری و آغاز تبلیغات انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان، مسئولان امنیتی ایران خبر از تدوین یک «اطلس امنیتی» داده بودند. بر اساس این طرح مناطق ایران به سه منطقه قرمز، زرد و سفید تقسیم شدند. اگر چه مشخص نشد که هر کدام از این رنگ‌ها چه استان و مناطقی را در بر می‌گیرند، اما در آستانه برگزاری انتخابات خبر انسداد مرزهای کردستان و بازداشت افرادی که «قصد اغتشاش در انتخابات در استان سیستان و بلوچستان را داشتند»، منتشر شد. علیرغم این خط و نشان‌های امنیتی در مناطقی دیگر درگیری‌هایی بین طرفداران نامزدهای انتخاباتی رخ داد که حتی کشته و زخمی هم به جای گذاشت.
سیستان و بلوچستان خط قرمز؟
از دیرباز نگاه امنیتی به مناطقی مانند سیستان و بلوچستان و کردستان وجود داشته است، حتی حسن روحانی رئیس جمهور ایران در کارزار انتخاباتی خود از این نوع نگاه انتقاد کرده بود.
اینک همزمان با اعلام بازداشت افرادی در مناطق سیستان و بلوچستان، حسین ذوالفقاری معاون امنیتی وزارت کشور گفته است، «در برخی مناطق مراقبت بیشتری را لازم داشتیم و در نقاط مرزی توفیقات خوبی صورت گرفت.»
معاون امنیتی وزارت کشور اطلاعات دقیقی درباره افراد بازداشت شده نداده است اما گفته «عناصری که قصد اختلال در انتخابات را داشتند در روزهای گذشته از سوی سپاه در شرق کشور و مرزبانی و نیروی انتظامی و همچنین عزیزان در وزارت اطلاعات دستگیر شدند.»
به گفته او، این افراد «با صراحت در بازجویی‌ها اعلام کردند قصد اقداماتی را داشتند که از قبل خنثی شد و تاکنون همه پیش‌بینی‌ها صورت گرفته و مشکل خاصی در حوزه امنیت نداریم.»
حسین ذوالفقاری شرط اول انتخابات را امنیت عنوان کرده است: «از ماه‌ها قبل اقدامات لازم در این حوزه صورت گرفته و برنامه ریزی‌ها بر مبنای بررسی وضعیت امنیتی کشور و تهدیداتی که ممکن است متوجه انتخابات باشد، دسته بندی و مشخص شده.»
در حالی معاون امنیتی وزارت کشور از امنیت در مناطق سیستان و بلوچستان سخن گفته که شهیندخت مولاوردی معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده در گفت‌وگویی با خبرگزاری مهر به روستایی در استان سیستان و بلوچستان اشاره کرده که تمامی مردان آن روستا اعدام شده‌اند. به گفته او «بازماندگان آن‌ها امروز قاچاقچی بالقوه هستند هم از این نظر که بخواهند انتقام پدران خود را بگیرند هم برای تامین منابع مالی خانواده‌ها، اما هیچ حمایتی از این افراد نمی‌شود.»
چندی پیش نیز رهام بخش حبیبی فرمانده مرزبانی سیستان و بلوچستان خبر از کشته شدن ۴۴ «قاچاقچی مواد مخدر» در طول سال جاری داده بود. به گفته فرمانده مرزبانی سیستان و بلوچستان ۱۲۷ نفر دیگر در همین سال بازداشت شده‌اند.
اینگونه رویداد‌ها در حالی‌ست که بار‌ها مسئولان امنیتی در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان و کردستان خبر از «یارگیری داعش» و بازداشت افرادی داده‌اند که قصد پیوستن به گروه دولت اسلامی (داعش) داشته‌اند.
با وجود این، مسئله انتخابات در مناطقی مانند کردستان و بلوچستان به دلیل میزان مشارکت گاه در کانون توجه قرار گرفته است. برای نمونه در آخرین انتخابات ریاست جمهوری در ایران حسن روحانی در مناطق کردستان و سیستان و بلوچستان بیشترین میزان رای را به خود اختصاص داد. این مسئله‌ای است که کار‌شناسان به طرح وعده‌هایی ربط می‌دهند که کاندیدا‌ها در این مناطق مطرح می‌کنند. حسن روحانی در کارزار انتخاباتی خود نسبت به تغییر نگاه امنیتی و حقوق اقلیت‌ها در اینگونه مناطق وعده‌هایی داده بود.
هراس از مرزهای کردستان در ایام انتخابات
اگرچه بسته شدن مرزهای کردستان در روزهای انتخابات به دلیل شرکت پرسنلی در انتخابات عنوان می‌شود که در مناطق مرزی کار می‌کنند، اما مسئولان امنیتی صراحتاً به «مسائل اجتماعی و تهدیدات احتمالی خارج از مرز‌ها» نیز اشاره کرده‌اند.
حسین ذوالفقاری گفته است: «در آستانه برگزاری انتخابات آسیب‌های امنیتی موجود احصاء شده، مسائل اجتماعی و تهدیدات احتمالی خارج از مرز‌ها به ستاد مرکزی و متناظران استانی تذکر داده شده است.» معاون امنیتی و انتظامی و دبیر شورای امنیت کشور با اشاره به «اطلس امنیتی» گفته است، «مسائل قومی و مباحث مربوط به کاندیدا‌ها به طور کامل انجام شده است.»
به گفته او اقداماتی در آستانه انتخابات مانند «توجه ویژه به مباحث امنیتی در مناطق دارای قومیت‌های مختلف»، «کنترل اطلاعاتی مناطق مرزی برای جلوگیری از فعالیت گروه‌های معارض»، «برگزاری جلسات هماهنگی و توجیه کاندیدا‌ها در فرمانداری‌های سراسر کشور و نظارت بر فعالیت احتمالی دشمنان در رسانه‌ها» صورت گرفته است.
همچنین ذوالفقاری به «فعالیت گروه‌های تکفیری، ایضایی و تروریستی» در دو سال گذشته اشاره کرده که به گفته او «بطور کامل در کشور رصد شده» و «اقدامات خرابکارانه در نقاط صفر مرزی خنثی شده‌اند.»
از طرفی دیگر در آستانه انتخابات مجلس دهم و مجلس خبرگان گزارش شده که جمعی از فعالان فرهنگی و مدنی در شهر سقز بازداشت شده‌اند. شمار این افراد ۱۵ نفر بوده که تعدادی از آنان در روزهای گذشته آزاد شده‌اند. یکی از نزدیکان افراد بازداشت شده و مطلع از وضعیت آنان به زمانه گفت، افرادی که در حال حاضر در بازداشت هستند احتمالاً تا پس از پایان برگزاری انتخابات از زندان آزاد نخواهند شد.
بیشتر بخوانید: بازداشت ۱۵ فعال مدنی در کردستان؛ پنج نفر همچنان در زندان
غلامحسین محسنی اژه‌ای، معاون اول و سخنگوی قوه قضاییه، پنجم اسفند‌ماه درباره تخلفات انتخاباتی گفت، دستگاه‌های نظارتی، نیروی انتظامی و مأموران اطلاعاتی کشور در فضای مجازی و حقیقی باید مراقب «دشمنان و کسانی که در داخل داعیه ضدانقلاب دارند» باشند.
درگیری‌های خونین
در «اطلس امنیتی» که از سوی مسئولان امنیتی تدوین شده است، مناطق مختلف ایران بر اساس میزان درگیری‌هایی تقسیم شده‌اند که در انتخابات پیش‌تر در آن مناطق رخ داده است.
ذوالفقاری گفته است: «مناطقی که در انتخابات گذشته مجلس درگیری وجود داشت به عنوان مناطق قرمز شناخته شده‌اند و مناطقی که به صورت موردی تنش و ناامنی در آن بود مناطق زردرنگ شناخته شدند. همچنین مناطقی را که در گذشته هیچ درگیری وجود نداشته مناطق سفید قلمداد می‌کنیم.»
در نخستین روزهای بهمن‌ماه گذشته درگیری بین طرفداران دو نامزد انتخاباتی در شوش کشته و زخمی به جای گذاشت.
سیدرحمان موسوی معاون اجتماعی فرمانده انتظامی خوزستان گفته است، طرفداران دو نامزد انتخاباتی که همگی فامیل بودند درگیر شدند و بر اثر ضربات چاقو یک نفر جان خود را از دست داد و سه نفر دیگر نیز زخمی شدند.
در رویدادی دیگر بر اثر درگیری هواداران کاندیدای دولت و اصلاح طلبان در کوهدشت تعدادی از ماشین‌ها خسارت دیده و چند نفر نیز زخمی شدند.
بر اساس این گزارش‌ها، زمانی که کاروان همراه کاندیدای اصلاح‌طلب حوزه انتخابیه کوهدشت و رومشکان در نزدیکی شهرستان رومشکان قرار داشت، مورد حمله برخی اهالی دو روستای آن منطقه قرار گرفت. در این رخداد نیز تعدادی از طرفداران نامزدهای انتخاباتی زخمی شدند.
با توجه به این رویداد‌ها به نظر می‌رسد «اطلس امنیتی» و تدابیری که از قبل مسئولان امنیتی به آن اندیشیده بودند چندان در جلوگیری از تنش و درگیری‌ها کارساز نبوده و بیشتر این طرح متوجه مناطق اقلیت‌نشین مانند کردستان و سیستان و بلوچستان بوده است.
در انتخابات مجلس و به‌ویژه در شهرهای کوچک‌تر منطقه‌گرایی، شهرگرایی، طایفه‌گرایی… در کنار دیگر فاکتور‌ها بعنوان عوامل مشارکت‌زا در انتخابات مجلس به حساب می‌آیند؛ عواملی که از یک طرف باعث ایجاد چنین درگیری و از طرفی دیگر موجب افزایش میزان شرکت در انتخابات شده‌اند.
—————————————————————————————————
پرونده ویژه انتخابات در رادیو زمانه: تقویت رهبر یا چیدن بال و پر او