در حالی که سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی احتمال وقوع جنایت جنگی به دنبال حمله‌های هوایی روسیه به سوریه را مطرح کرده است، وزارت دفاع روسیه به این گزارش واکنش نشان داده و گفته است که مبنای تهیه آن، ادعاهای بی‌اساس است.
ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه گفته است که این وزارتخانه «گزارشی که حاوی عبارات مبتذل و اطلاعاتی غلط» بوده را بررسی کرده اما هیچ مطلب تازه‌ای در این گزارش نبوده است.»
سازمان عفو بین‌الملل در گزارشی که روز ۲۳ دسامبر/ دوم دی ماه منتشر کرد، حمله‌های هوایی نیروهای روسیه به سوریه را عامل مرگ صدها شهروند عادی و غیرنظامی دانست. این حمله‌ها تخریب گسترده مناطق مسکونی را به دنبال داشته است.
عفو بین‌الملل همچنین گفته است که روسیه یک مسجد، یک بازار شلوغ و چندین مرکز پزشکی را هدف قرار داده که مجموعه این موارد می‌تواند مصداق جنایت جنگی باشد و انجام تحقیقات مستقل درباره آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
بر اساس گزارش عفو بین‌الملل، حمله‌های هوایی روسیه به سوریه از روز سی‌ام ماه سپتامبر تا بیست و نهم ماه نوامبر در مناطق حمص، ادلب و حلب، باعث مرگ دست‌کم ۲۰۰ غیرنظامی و حدود ۱۲ پیکارجو شده است.
بیشتر بخوانید: دست‌کم ۲۰۰ غیرنظامی در حملات هوایی روسیه در سوریه کشته شده‌اند
در بعضی از این حمله‌ها، نیروهای روس به طور مشخص و مستقیم غیر نظامیان را هدف قرار دادهاند و به مناطقی حمله کرده‌اند که نشانی از استقرار نیروهای نظامی در آن‌ها وجود نداشته است. در مواردی هم به مراکز پزشکی و درمانی حمله شده است که در اثر آن شهروندان عادی کشته یا مجروح شده‌اند.
حمله‌های کور و بی‌هدف به برخی مراکز نظامی هم منجر به مرگ شماری از غیر نظامیان شده است.
این احتمال هم مطرح است که ارتش روسیه از بمب‌های خوشه‌ای استفاده کرده باشد.
ایگور کوناشنکوف، سخنگوی وزارت دفاع روسیه اما استفاده از چنین بمب‌هایی را رد کرده و گفته است: «اطلاعات اعلام شده در این گزارش کلیشه‌هایی پیش پا افتاده است و ارزش قانونی ندارد.»
در گزارش عفو بین‌الملل آمده است که مقام‌های روسی گفته‌اند نیروهای مسلح آن‌ها تنها “تروریست‌ها” را هدف قرار می‌دهند: «آن‌ها در مقابل گزارش‌های مربوط به تلفات غیر نظامیان سکوت اختیار می‌کنند یا به سادگی دست به تکذیب و انکار کشته شدن غیرنظامیان می‌زنند.
روایت شاهدان عینی
گزارش سازمان عفو بین‌الملل با اتکا بر اطلاعات شاهدان عینی و بازماندگان حمله‌ها و همچنین بررسی شواهد ارائه شده در فیلم‌ها و تصاویر پس از حمله‌ها ارائه شده است که با کمک کارشناسان نظامی تجزیه و تحلیل شده‌اند.
این شواهد با اطلاعاتی که مقام‌های نظامی روسیه از حمله‌های هوایی این کشور به سوریه دادهاند، مطابقت داده شده و شهادت شهود بررسی شده است.
در یکی از این روایت‌ها، محمد غرابی الغزال می‌گوید: «تنها در چند لحظه، فریاد مردم بلند شد و بوی سوختگی به هوا برخاست. هرج و مرج بود و بوی خون و بدن‌های تکه‌پاره. یک مدرسه ابتدایی در این نزدیکی بود و بچه‌ها وحشت‌زده بیرون می‌دویدند ….»
او می‌گوید که زنی گریان را در کنار ۴۰ جسد دیده که در کنار هم ردیف شده بودند. زن همسر و سه فرزندش را از دست داده بوده: «فرزندانش به معنی واقعی کلمه توی کیسه بودند و من تا امروز نتوانسته‌ام خودم را از این تصویر خلاص کنم.»
در یکی دیگر از حمله‌هایی که ممکن است روسیه آن را انجام داده باشد، دست‌کم ۴۶ غیرنظامی از جمله ۳۲ کودک و ۱۱ زن که در زیرزمین یک ساختمان مسکونی پناه گرفته بودند، کشته شدند. تاریخ این حمله ۱۵ اکتبر و محل آن منطقه الغنطو در استان حمص است.
تصاویر به دست آمده از این حمله، نشان می‌دهند که هیچ شواهدی از حضور نظامی در این منطقه وجود ندارد.
سازمان عفو بین‌الملل همچنین شواهدی (عکس، فیلم و …) جمع‌آوری کرده است که نشان می‌دهد روس‌ها در مناطق غیر نظامی و پر جمعیت، از بمب‌های غیر هدایت شونده استفاده کرده‌اند که قراردادهای بین‌المللی استفاده از آن‌ها را منع کرده است.
این سازمان در پایان گزارش خود از روسیه خواسته است حمله‌های غیر‌قانونی و بی‌رویه خود را به سوریه متوفق کند و به استفاده از مهمات خوشه‌ای و بمب‌های غیر هدایت شونده پایان دهد.
از سوی دیگر، سازمان دید‌بان حقوق بشر سوریه هم که در لندن مستقر است، در تازه‌ترین گزارش خود که روز سه‌شنبه ۲۲ دسامبر/ اول دی ماه منتشر شد، از کشته شدن دست‌کم دو هزار و ۱۳۲ نفر از زمان آغاز حمله‌های روسیه به سوریه در سه ماه گذشته خبر داد. شمار قربانیان غیرنظامی، ۷۱۰ نفر عنوان شده است.
جنگ داخلی سوریه تا به حال صدها هزار کشته بر جای گذاشته و میلیون‌ها نفر زخمی و آواره شده‌اند.
امروز، پنج‌شنبه ۲۴ دسامبر/ سوم دی ماه اما ولید معلم، وزیر امور خارجه سوریه اعلام کرد که دولت این کشور آماده مذاکره با اپوزیسیون است: اعلام آمادگی دولت سوریه برای گفت‌وگو با مخالفان.
شورای امنیت سازمان ملل روز ۱۸ دسامبر/ ۲۷ آذر قطعنامه‌ای را برای پیشبرد صلح در سوریه به‌تصویب رساند که بر اساس آن، با آغاز مذاکرات دولت سوریه و اپوزیسیون برای تشکیل دولت انتقالی، آتش‌بس برقرار خواهد شد.
این نخستین بار پس از نزدیک به پنج سال جنگ داخلی در سوریه است که شورای امنیت توانسته بر سر نقشه راه و راه‌حلی سیاسی برای حل بحران سوریه به توافق برسد.