پیام‌های مثبت و منفی مارتین شولتز در سفر به تهران

مارتین شولتز در تهران از شروع فصل جدیدی در مناسبات اتحادیه اروپا و ایران خبر داد اما هم‌زمان روشن ساخت که در موضوع سوریه، مواضع طرفین فاصله زیادی از یکدیگر دارند.

رئیس پارلمان اروپا پیش از پرواز به سوی تهران اعلام کرده بود که سفری بسیار دشوار در پیش دارد. چه بسا دشواری مورد نظر او، مسائلی بود که می‌بایست در مورد جنگ داخلی سوریه با مقامات ایرانی مطرح کرد.

برای جمهوری اسلامی بقای اسد امری است که چون و چرا ندارد. خبرگزاری آلمان می‌نویسد شولتز در ملاقات با رئیس جمهوری و رئیس مجلس ایران به قطعیت این امر پی برد.

شولتز و روحانی عصر شنبه (۷ نوامبر/۱۶ آبان) با یکدیگر ملاقات و گفت‌وگو کردند؛ ملاقاتی که از زمان تعیین شده بیشتر طول کشید. ‌روشن‌ترین نتیجه در این دیدار آن بود که بدون نقش آفرینی ایران بحران سوریه راهی به سوی صلح نخواهد برد. دیگر آن که دیدگاه‌ها و چشم‌اندازهای طرفین برای دستیابی به چنین صلح یا راه‌حلی کاملا متفاوت است.

شولتز  به روحانی گفت ایران و غرب در سال‌های گذشته از یکدیگر دور شده‌ بودند اما اینک زمان نزدیکی و آشتی است. او گفت توافق اتمی موجب شده که مناسبات اروپا و ایران رو به بهبود برود اما این را هم افزود که همکاری‌ و نزدیکی ایران و اروپا مستلزم تفاهم بر سر راه‌حل‌های مشترک در سوریه و مسائل حقوق بشری در ایران است.

رئیس پارلمان اروپا یاد‌آوری کرد که ایران نقش موثری در حل بحران سوریه دارد. او از حضور ایران در نشست سوریه ابراز خوشنودی کرد، اما در واکنش به تاکید مقامات ایرانی بر بقای اسد، عنوان کرد که باید جنایتکاران و کسانی را که بر سر مردم خود بمب می‌ریزند محاکمه کرد.

روحانی در این ملاقات‌‌، محور صحبت را روی لزوم لغو تحریم‌ها و پایبندی به تعهدات طرفین در توافق هسته‌ای گذاشت و در بحث سوریه، موضوع داعش و لزوم همکاری برای مقابله با تروریسم و داعش را برجسته ساخت.

اسد بماند؛ اسد برود

اما علی لاریجانی در ملاقات با رئیس پارلمان اروپا آشکارا در مورد حمایت از اسد سخن گفت. لاریجانی در نشست خبری مشترک، تقلیل بحران سوریه به یک فرد را خطایی استراتژیک خواند و همانند روحانی بر ضرورت همکاری برای جلوگیری از تحرکات تروریست‌ها در منطقه تاکید کرد.

لاریجانی افزود کشورهای دیگر نباید برای مردم سوریه تصمیم بگیرند. شاید بتوان این سخن را چنین تعبیر کرد: اسد را راحت بگذارید…

شولتز در پاسخ عنوان کرد «در گفت‌وگوهایمان روشن کردم که اسد هیچ آینده‌ای ندارد ولی باید فکری برای زمان حال و شرایط کنونی کرد.» شولتز ادامه داد که جنایتکاران جنگی در سوریه باید محاکمه شوند.

 در برنامه سفر شولتز، ملاقات با جواد ظریف، وزیر خارجه، جواد لاریجانی، رئیس کمیسون حقوق بشر قوه قضاییه و کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس نیز گنجانیده شده بود. ظاهرا شولتز با نمایندگان جامعه مدنی و اقلیت‌های مذهبی و قومی ایران نیز ملاقات داشته اما روشن نیست این افراد چه کسانی بوده‌اند.

ملاقات‌‌های انجام گرفته با کنشگران و فعالان اجتماعی در سفرهای پیشین مقامات اروپایی به ایران با واکنش‌های تند اصولگرایان روبرو شده‌اند.

منصور حقیقت‌پور، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس پس از سفر کاترین اشتون به تهران و ملاقات او با نرگس محمدی و مادر ستار بهشتی در سفارت اتریش گفته بود: «کاترین اشتون پشت گوشش را ببیند که دوباره به تهران بیاید.»

حقیقت‌‌پور در واکنشی دیگر به ملاقات تاریا کرونبرگ، رئیس گروه ایران در پارلمان اروپا و هیات همراهش با نسرین ستوده و جعفر پناهی نیز عنوان کرده بود که اشتون و کرونبرگ خیلی نکبت هستند.