عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار انتشارات امیرکبیر درگذشت

عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار و مدیر پیشین انتشارات امیرکبیر که در پی یک بیماری کلیوی به اغما فرورفته بود، نیمه‌شب گذشته در بیمارستان ایرانمهر در تهران درگذشت.

علی دهباشی، سردبیر نشریه بخارا خبر درگذشت بنیانگذار بزرگ‌ترین مؤسسه نشر کتاب در خاورمیانه در سال‌های پیش از انقلاب را تأیید کرده است.

عبدالرحیم جعفری در سال ۱۳۲۸ انتشارات امیرکبیر را با خریدن سرقفلی مغازه‌ای در خیابان ناصر خسرو بنیان گذاشت و به تدریج، در طی سال‌ها موفق شد با عقد بیش از سه هزار قرارداد با نویسندگان و پژوهشگران معتبر ایران، انتشارات امیرکبیر را به مهم‌ترین و بزرگ‌ترین ناشر ایران و خاورمیانه بدل کند.

پس از انقلاب، به حکم دادگاه انقلاب، سازمان تبلیغات اسلامی انتشارات امیرکبیر را تصرف کرد.

عبدالرحیم جعفری در زندگینامه خود نوشته است: «در بهمن‌ ۱۳۵۸ به‌ دادسرای‌ انقلاب‌ احضار و محاکمه‌ شدم‌. پس‌ از آزادی‌ از زندان‌ و چهار سال‌ بلاتکلیفی‌ و سرگردانی‌ مؤسسه‌ای‌ که‌ با خون‌ دل‌ بسیار به وجود آورده‌ بودم‌، مصادره‌ و به‌ سازمان‌ تبلیغات‌ اسلامی‌ که‌ ارتباطی‌ با احکام‌ صادره‌ علیه‌ من‌ نداشت‌ واگذار گردید.»

بنیانگذار امیرکبیر نوشته است: «با اینکه‌ احکام‌ صادره‌ علیه‌ من‌ به‌ واسطه‌ بی‌اساس‌ بودن‌ و کذب‌ تمامی‌ اتهامات‌ وارده‌ هیچ‌ مبنا و مستندی‌ نداشت‌ و از طرف‌ دادگاه‌ عالی‌ انقلاب‌ و دادستانی‌ انتظامی‌ قضات‌ و دادسرای‌ دیوان‌ عالی‌ کشور و قضات‌ شورای عالی‌ قضایی‌ بی‌اعتبار و خلاف‌ قانون‌ و شرع‌ مقدس‌ و خلاف‌ قانون‌ اساسی‌ تشخیص‌ داده‌ شده‌ و غیرقانونی‌ بودن‌ آن‌ را اعلام‌ کردند، با همه اقدامات‌ و زحماتی‌ که‌ کشیدم‌ به‌ واسطه عدم‌ ضوابط‌ و حاکمیت‌ روابط‌ تا امروز موفقیتی‌ در استرداد تشکیلاتم‌ به‌دست‌ نیاورده‌ام‌.»

عبدالرحیم جعفری از سهامداران عمده انتشارات خوارزمی نیز بود. سازمان تبلیغات اسلامی در خرداد سال جاری به حکم دادگاه تجدید نظر به اعتبار همین سهام‌ها، انتشارات خوارزمی را هم تصرف کرد.

عبدالرحیم جعفری در گفت‌وگویی که رادیو زمانه در ماه‌های آخر زندگی او با او انجام داده، گفته است بعد از ۶۰ سال کارگری و کارمندی دست مرا کوتاه و خانه‌نشینم کردند.

خاطرات عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار فقید انتشارات امیرکبیر

پیامدهای یک مصادره فرهنگی

[tabby title=”انتشارات امیرکبیر پیش از مصادره”]
نمونه‌هایی از نزدیک به ۲ هزار عنوان کتاب منتشر شده در انتشارات امیرکبیر تا قبل از مصادره:

مجموعه آثار افلاطون، روح القوانین (مونتسکیو)، تفکرات تنهایی (ژان ژاک روسو)، لودویگ فوئرباخ و پایان فلسفه کلاسیک آلمان (فریدریش انگلس)، زمان و اراده ازاد (هانری برگسون)، چنین گفت زرتشت نیچه- ترجمه حمید نیرنوری)، بت‌های ذهنی و خاطره ازلی (داریوش شایگان)، انسان و سمبول‌هایش (کارل گوستاو یونگ)، مجموعه‌ای از آثار عبدالحسین زرین‌کوب، سیری در اندیشه سیاسی عرب (حمید عنایت)، جنگ شکر در کوبا (ژان پل سار‌تر)، خداوندان اندیشه سیاسی (مایکل فاستر)، اقتصاد سیاسی توسعه‌نیافتگی و رشد (پل باران و…)، مبانی جامعه‌شناسی (هانری ماندراس)، تاریخ اجتماعی ایران (مرتضی راوندی)، لغات و امثال فارسی (علی اکبر دهخدا)، فرهنگ فارسی عمید، فرهنگ فارسی (محمد معین)، برهان قاطع، فرهنگ کامل انگلیسی فارسی (عباس آریانپور کاشانی)، هنر تئا‌تر (عبدالحسین نوشین) نقاشی نوین (احسان یارشاطر)، تاریخ ادبی ایران (ادوارد براون)، تاریخ ادبیات در ایران (ذبیح الله صفا)، تاریخ زبان فارسی (پرویز ناتل خانلری)، سری کتاب‌های شاهکارهای ادبیات فارسی، کمدی الهی (دانته)، صد سال تنهای (گابریل گارسیا مارکز) نمایشنامه‌ها و سفرنامه‌هایی از غلامحسین ساعدی، مجموعه‌ای آثار نیما یوشیج، مجموعه آثار صادق هدایت و….

[tabby title=”انتشارات امیرکبیر پس از مصادره”]
نمونه‌هایی از کتاب‌های منتشر شده در انتشارات امیرکبیر پس از مصادره:

رساله اجوبه الاستفتائات: ترجمه فارسی (سید علی خامنه‌ای)، «در وادی محبت»: مجموعه بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت روز زن و میلاد حضرت زهرا (س)، شهید دستغیب لاله محراب، انتخاب همسر (ابراهیم امینی)، راهنمای زائرین در آداب زیارت عتبات عالیات عراق (احمد سامعی)، دعای عرفه امام حسین، فاطمه زهرا علیه االسلام: فرشته زمینی (روح‌الله حسینیان)، ساختار هندسی سوره‌های قرآن: پیش‌درآمدی بر روش‌های نوین ترجمه و تفسیر قرآن کریم (محمد خامه‌گر)، چهل حدیث حج (جواد محدثی)، چهل جلوه از ولایت در عاشورا (اسماعیل منصوری لاریجانی)، سیره تحلیلی پیامبر اعظم (سید ابراهیم سیدعلوی)، سری جامع الاحادیث، توبه، دعا، شکر، صبر و… (علیرضا برازش)، خداوند کیست؟ مرجع کامل خدا‌شناسی بر مبنای قرآن کریم (محمد رضا میرزا امینی)، گزارش مستند از کربلا و حوادث پس از کربلا (محمد محمدیان)، سری زندگی حضرت محمد، حضرت فاطمه، امام هادی و… (حسین مظفر) و…

[tabbyending]

در همین زمینه:

بنیانگذار انتشارات امیرکبیر در اغما فرورفت

سازمان تبلیغات اسلامی، خوارزمی را تصرف کرد

جمهوری مصادره‌ای؛ نهضتی که ادامه دارد