باراک اوباما روز چهارشنبه ۲ سپتامبر/ ۱۱ شهریور به حد نصاب رأی‌ سناتورهای آمریکایی برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران در صورت استفاده از حق وتوی ریاست جمهوری دست یافت.

سناتور باربارا میکولسکی همراه با بارک اوباما
سناتور باربارا میکولسکی همراه با باراک اوباما

سناتور باربارا میکولسکی از ایالت مریلند، صبح روز چهارشنبه دوم سپتامبر در بیانیه‌ای متعهد شد که از توافق هسته‌ای کابینه باراک اوباما با ایران حمایت خواهد کرد و به نفع این توافق رأی خواهد داد.

با رأی میکولسکی تعداد سناتورهایی که با اوباما در حمایت از توافق هسته‌ای با ایران همراه شده‌اند به ۳۴ نفر رسید؛ عددی طلایی که کارزار حمایت از سیاست خارجی اوباما در برابر ایران امید دستیابی به آن را داشت.

باربارا میکولسکی در بیانیه‌اش گفته است: «هیچ معامله‌ای کامل نیست. به‌خصوص توافقی که با رژیم ایران صورت می‌گیرد. من به این نتیجه رسیده‌ام که طرح جامع مشترک [نام قانونی توافق با ایران در مجلس نمایندگان] بهترین گزینه موجود برای جلوگیری از رسیدن ایران به بمب هسته‌ای است. با توجه به این دلایل، من به حمایت از این توافق رأی خواهم داد.»

اوباما ۳۴ رأی حامی سناتورها را لازم داشت تا بتواند حق وتو ی خود را حفظ کند.

اکنون اگر مجلس نمایندگان رأی منفی به متن توافق هسته‌ای با ایران بدهد و چنانچه همه ۳۴ سناتوری که از اوباما حمایت کرده‌اند، به تعهد خود وفادار بمانند، اوباما حق وتوی رأی مجلس نمایندگان را دارد.

هم سنا و هم کنگره قرار است تا پایان ماه سپتامبر متن توافق هسته‌ای با ایران را به رأی‌گیری بگذارند.

با توجه به موضع‌گیری‌های جمهوری‌خواهان هر دو مجلس، فرض بر این است که اکثریت مجلس نمایندگان به احتمال زیاد به متن توافق با ایران رای مخالف خواهند داد. از این جهت حمایت دمکرات‌های دو مجلس از اوباما می‌تواند نقش کلیدی در سرنوشت رأی‌گیری داشته باشد. با تعهد میکولسکی، مخالفان توافق هسته‌ای با ایران قادر به جمع‌آوری اکثریت دو سوم برای نادیده گرفتن حق وتو اوباما نخواهند بود.

حفظ حق وتو به مفهوم تأیید نهایی توافق با ایران نیست

اوباما اگر رأی ۴۱ سناتور را با خود همراه می‌کرد، اصلاً نیازی به‌حق وتو نبود و می‌شد از آن اجتناب شود.

در چند هفته آینده کارزار حمایت از توافق با ایران سعی خواهد کرد که حداقل هفت سناتور دیگر را با خود همراه کند تا رأی مخالفان به جایی نرسد و توافق با ایران تصویب شود.

سناتور مارکو روبیو (جمهوری‌خواه از فلوریدا) در گفت‌وگو با «فاکس نیوز» توضیح داد که حفظ حق وتو به مفهوم برنده شدن در یک رأی‌گیری نیست: «اکثریت در کنگره معامله را رد خواهند کرد. رئیس‌جمهور با این وجود جلو خواهد رفت. به زور حق وتو، توافق را تحت قوانین تحریم‌های کنونی، اجرایی خواهد کرد. اما این روش در کابینه روسای جمهور بعدی الزام‌آور نخواهد بود.»

سخنگوی مجلس کنگره و نماینده جمهوری‌خواه اوهایو، جان بینر نیز در بیانیه‌ای در واکنش به رأی حمایتی میکولسکی گفت این «پیروزی برای اوباما نیست». او گفت حمایت دمکرات‌ها برای حفظ حق وتو اوباما به این مفهوم نیست که این توافق اجرایی خواهد شد.

از لحاظ قانونی، سناتورهای جمهوری‌خواه مخالف توافق با ایران درست می‌گویند. حتی پیش از آمدن رئیس‌جمهور جدید و مطرح شدن مجدد مسئله توافق با ایران در صحن مجلس نمایندگان، کنگره می‌تواند دردسرهای زیادی برای کابینه اوباما درست کند. به عنوان مثال کنگره می‌تواند لایحه‌های جدیدی را برای تصویب تحریم‌های بیشتر علیه ایران پیشنهاد کند و حتی به تصویب برساند. این تحریم‌های اقتصادی جدید می‌توانند بر اساس نقض حقوق بشر در ایران، حمایت از تروریسم و تجاوز به کشورهای منطقه‌ای تنظیم شوند که با مفاد توافق فعلی هم در تضاد نباشند.

تا کنون تنها دو سناتور دموکرات باقی‌مانده‌اند که می‌گویند علیه توافق با ایران رأی خواهند داد: چاک شومر و رابرت منندز. این دو سناتور در مبارزه با توافق هسته‌ای با ایران بسیار سرسخت بوده‌اند.

در هفته آینده لابی‌های حزب دمکرات باید سعی خواهند کرد که جمهوری‌خواهان و نمایندگان مستقل را با خود همراه کنند که توافق هسته‌ای با ایران آینده‌ای به ‌غیر از قانونی شدن از طریق حق وتو اوباما داشته باشد.