یخچال‌های طبیعی جهان بسیار سریع‌تر از ۱۰۰ سال گذشته در حال محو شدن‌اند. اغلب یخچال‌های کوه‌های بلند آسیای مرکزی تا سال ۲۰۵۰ از بین خواهند رفت.
با توجه به تحقیقات دانیل فارینوتی از موسسه تحقیقاتی زیست محیطی فدرال سوئیس، از سال ۱۹۶۱ تا کنون به علت افزایش درجه حرارت در تابستان، ۲۷ درصد از حجم این یخچال‌ها در کوه‌های آسمان خراش آسیای مرکزی از بین رفته است.
بر اساس این گزارش تا سال ۲۰۵۰ بیش از نیمی از پخچال‌های طبیعی باقی‌مانده نیز از دست می‌روند.
آن‌طور که فارینوتی می‌گوید، این یخچال‌های طبیعی، منبع آبی بزرگی برای یکی از بزرگ‌ترین مناطق آبی بر روی زمین یعنی دره فرغانه فراهم می‌آورند که به کشاورزی در این منطقه رونق می‌بخشد.
فَرغانه دره‌ای در آسیای میانه است. این دره بر مسیر دریا واقع است که از جنوب شرقی به ترکستان چین محدود شده و اطراف آن را کوه‌های «تیان شان» فرا گرفته. امروزه فرغانه به سه بخش در کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان تقسیم شده است.
از ۱۰ هزار و ۹۶۰ یخچال طبیعی منطقه «تین شان» در آسیای مرکزی به‌طور متوسط ۵. ۴ میلیارد تن یخ در سال از دست رفته و سطح آن‌ها حدود سه هزار کیلومتر مربع کاهش یافته است.
به گفته فارینوتی با ذوب شدن یخچال‌ها «یک برج بزرگ از آب» در شمال چین، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان و قرقیزستان پدیدارمی‌شود که به احتمال زیاد به بروز سیل‌های مرگباری منجر خواهد شد.
فارینوتی گفت: «با توجه به اینکه در ماه‌های زمستان منطقه بسیار خشک و کوه‌ها بسیار مرتفع است، اکثراً بارش برف روی یخچال‌ها در تابستان روی می‌دهد. با افزایش دو درجه‌ای دما از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۵۰، بدون تردید ۵۰ درصد حجم این یخچال‌ها تا اواسط قرن ذوب خواهد شد.»
براساس تحقیقات موجود اگر مناطق آسیاى مرکزى نیمى از وسعت کنونى یخچال‌هاى طبیعى خود را از دست بدهند، آب رودخانه‌هاى این منطقه به‌صورت چشمگیرى در آینده کاهش خواهد یافت، طوری که دیگر زمین‌هاى کشاورزى آسیاى مرکزى قادر به حیات نخواهند بود.
همچنین ذوب شدن سریع این یخچال‌ها می‌تواند اثرات منفی بر مناطق شمال غرب چین داشته باشد. درصورت کاهش منابع آب در آینده، احتمال می‌رود که شاهد درگیری‌های بزرگ منطقه‌ای باشیم.
بیشتر بخوانید: یخچال‌های تبت در گرمترین دوران حیات خود هستند
حدود نیم میلیارد نفر در آسیای مرکزی، بیش از نیمی از آب آشامیدنی خود را از ذوب فصلی برف‌ها و یخچال‌های طبیعی تأمین می‌کنند.
ذوب شدن یخچال‌ها بر تمام کسانی که به آن وابسته‌اند، اثرات زیانباری بر جای می‌گذارد. جوامعی که در این مناطق در کنار رودخانه‌ها زندگی کرده و از ذوب شدن یخچال‌ها امرار معاش می‌کنند، با تهدید دائمی رانده شدن از منازل خود به خاطر احتمال جاری شدن سیلاب، مواجه می‌شوند.
سرعت خیره کننده ذوب شدن یخچال‌های طبیعی
جهان فرایند و سرعت ذوب شدن یخچال‌های طبیعی در منطقه آسیای میانه چهار برابر متوسط جهانی است.
در مطالعه دیگری که در اوایل ماه جاری توسط بخش نظارت بر یخچال‌های طبیعی دانشگاه زوریخ منتشر شد، تصویر غم‌انگیزی از سرنوشت یخچال‌ها طی یک قرن گذشته ارائه شده است.
آن‌طور که مایکل زمپ در این بررسی می‌گوید: «نخستین دهه از قرن ۲۱ (۲۰۰۰تا۲۰۱۰) فاجعه‌بار‌ترین دهه به لحاظ از دست‌رفتن یخچال‌های طبیعی تا کنون بوده است. این فقدان بی‌سابقه است.»
بر طبق این مطالعه از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰ سالانه به طور متوسط ۷۵ سانتی‌متر از قطر یخچال‌های طبیعی جهان کاسته شده است. این نرخ ذوب شدن دو برابر میزان آن در دهه۱۹۹۰ و سه برابردهه ۱۹۸۰ است.
زمپ می‌گوید: «ما شوکه شده‌ایم. یخچال‌های کوه آلپ با سرعتی سه برابرگذشته در حال ذوب شدن‌اند.»
تخمین زده می‌شود تا پایان قرن حاضر بیش از ۷۵ درصد از یخچال‌های طبیعی کوه آلپ ذوب شوند.
مشابه این وضعیت در آلاسکا و مناطق شمال غربی آمریکا و کانادا نیز دیده می‌شوند.
بر اساس مطالعات ناسا، یخچال‌های بخش غربی قطب جنوب نیز بین سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۱ حدود ۳۴ تا ۳۷ کیلومتر به عقب رفته که سرعتی معادل دو کیلومتر در سال است. این سریع‌ترین عقب نشینی یخچال‌های طبیعی است که تاکنون ثبت شده است.
به نظر دانشمندان، ذوب یخ‌ها در قطب جنوب می‌تواند سطح آب دریا‌ها در سراسر جهان را تا چهار متر بالا بیاورد. ارزیابی‌های ماهواره‌ای ناسا حاکی از آنست که از سال ۲۰۰۴ به بعد قطب جنوب هر سال ۱۳۰ میلیارد تن یخ‌های خود را از دست داده است.