بر اساس تحقیق جدید دانشمندان بریتانیایی، گونه‌های گسترده‌ای از حیوانات در معرض انقراض دسته جمعی‌اند.
کره زمین تا کنون شاهد پنج انقراض اصلی و بزرگ بوده و اینک در آستانه ششمین انقراض اصلی خود است.
به طور کلی حیواناتی که به لحاظ جغرافیایی مناطق وسیع‌تری را به خود اختصاص می‌دهند نسبت به حیواناتی با محدوده جغرافیایی کوچک‌تر، کمتر در تهدید منقرض شدن قرار دارند. محققان معتقدند پراکندگی گونه‌های مختلف حیوانات آن‌ها را در برابر خطر انقراض بیمه می‌کند.
به گزارش وب‌سایت «ساینس دیلی»، بر اساس یافته‌های اخیر محققان دانشگاه لیدز در بریتانیا، گونه‌های فسیلی در زمین کشف شده که بسیار شبیه به دوره تریاس و ژوراسیک است. (۱۴۵تا ۲۵۲میلیون سال قبل)
دوره تریاس در ۲۵۰ میلیون سال قبل بزرگ‌ترین رخداد انقراضی بوده که زمین به خود دیده است. این واقعه بخاطر تغییرات آب و هوایی ناشی از حرکات پلیت تکتونیک زمین اتفاق افتاده است. در این دوره انقراض ۵۴ درصـــد از گونه زیستی از بین رفته است.
دوره ژوراسیک نیز در پایان دوره تریاس، با انقراض نسلی از دایناسورهای اولیه و تکامل اولیه پستانداران به وقوع پیوست. در این دوره ۲۴درصد از گونه‌های زیستی آن زمان از بین رفتند.
دانشمندان بریتانیایی معتقدند، در ۲۰۰ میلیون سال قبل (دوره تقریبی تریاس و ژوراسیک) نیز حیوانات در سراسر زمین پراکنده بودند، با این حال این پراکندگی آن‌ها را بیمه نکرد و براثر رخدادهای انقراضی از قبیل فوران‌های گسترده آتشفشان‌ها و تغییرات سریع آب و هوایی۸۰ درصد از گونه‌های زیستی در سیاره زمین از بین رفت.
طی این دوره فاجعه بار انقراضی، گروهی از اجداد کروکودیل‌ها منقرض شدند که راه را برای افزایش تسلط دایناسور‌ها در عصر ژوراسیک فراهم نمود.
آنطور که دکتر دانهیل و پروفسور می‌لز در این تحقیق می‌گویند، نقشه برداری‌ها نشان می‌دهد که چگونه پراکندگی جغرافیایی گروهی از موجودات طی دوره تریاس- ژوراسیک تغییر کرده است. این نقشه‌ها در واقع رابطه میان محدوده جغرافیایی و خطر انقراض را آشکار می‌کند.
به گفته دکتر دانهیل: «در واقع پراکندگی گونه‌های جانوری آن‌ها را دربرابر خطر انقراض بیمه نمی‌کند. کروکودیل‌های اولیه نیز بسیار پراکنده بودند ولی در دوره تریاس به طور کامل از بین رفتند..»
دانهیل در ادامه می‌گوید: «در مقابل، دایناسور‌ها که گونه‌های نسبتاٌ نادر زمان خود بودند، پس از انقراض اجداد خود، به مدت ۱۵۰ میلیون سال بر اکوسیستم زمین تسلط یافتند.»
پروفسورمیلز نیز دراین باره گفت: «تحقیقات ما نشان می‌دهد در این دوره انقراضی که به آستانه‌اش رسیده‌ایم، تنها موجوداتی که در محدوده جغرافیای کوچک تری قرار دارند در معرض خطر انقراض نیستند وانقراض همه را در برمی‌گیرد.»
همچنین طبق این گزارش، قورباغه‌ها، سمندر‌ها و سایر دوزیستان به اندازه قابل توجهی با تغییر آب و هوا، از دست دادن زیستگاه، بیماری و عوامل دیگر تهدید می‌شوند. بیش از یک سوم از قورباغه‌های جهان در معرض تهدید انقراض نسل قرار دارند.»
بر اساس تحقیقات دیگری بر روی مهره‌داران، تخمین زده می‌شود که ۱۶ تا ۳۳ درصد تمام گونه‌های مهره‌داران در سطح جهان در معرض خطر و یا تهدید قرار دارند.
به علاوه در بررسی دیگری از دانشمند امریکایی الیزابت کولبرت، مشخص شده است که یک سوم مرجان‌های تپه‌ساز، یک سوم نرم‌تنان آب‌های شیرین، یک سوم کوسه‌ها، یک چهارم تمامی پستانداران، یک پنجم خزندگان و یک ششم تمامی پرندگان در معرض انقراض قرار دارند.
به طور کلی سرعت انقراض در حال حاضر از زمان انقراض کرتاسه-پالئوژن در ۶۶ میلیون سال پیش، در بالا‌ترین حد خود قرار دارد.
سرعت انقراض به حدی رسیده است که برخی پژوهشگران اعلام کرده‌اند که تا اواسط قرن پیش رو سی تا پنجاه درصد گونه‌های کنونی ناپدید خواهند شد.
مقصر اصلی: فعالیت انسان‌ها
در نهایت دانهیل و می‌لز به این نکته اشاره می‌کنند که: «نتایج تحقیقات ما روشن است. ما به دوره انقراض ششم در تاریخ کره زمین نزدیک شده‌ایم. انقراضی که اغلب ناشی از فعالیت‌های انسانی است.»
الیزابت کولبرت نویسنده کتاب «انقراض ششم: یک تاریخ غیرطبیعی» بر این باور است که یکی از مجرم‌های اصلی انقراض ششم بر روی زمین آب‌وهواست، اما کشاورزی مدرن و جمعیت در حال رشد انسان نیز در این جرم نقش دارند. انسان‌ها با گرم‌کردن زمین، واردکردن گونه‌های مهاجم به نواحی مختلف و پراکنده‌کردن قارچ‌ها و ویروس‌ها، کل حیات را از بین خواهند بود.»
در مطالعه‌ای دیگر محققان دانشگاه استنفورد سرعت انقراض حیوانات را تخمین زده‌اند که بر اساس آن به صورت میانگین، تا پیش از ظهور انسان، هر سال یک گونه از ۱۰ میلیون گونه زیستی منقرض می‌شد و این تعداد پس از ظهور انسان به ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ گونه در سال رسیده است.
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که در میان عوامل اصلی انقراض ششم می‌توان به نابودی زیستگاه‌های طبیعی حیوانات توسط انسان‌ها و انتشار کربن و تغییرات آب‌وهوایی ناشی از آن اشاره کرد.
در واقع آنطور که تاریخ به ما می‌گوید، انقراض‌های گذشته به واسطه تحولات طبیعی سیاره‌ای و حملات فاجعه بار سیارکی یا مثلاٌ فوران آتشفشان‌ها صورت گرفته‌اند، اما مرگ خاموش فعلی را اغلب با فعالیت‌های انسانی مرتبط است.
به گفته محققان کند کردن و یا حتی متوقف کردن روند دوران ششم انقراض زمین بسیار زمان‌بر و دشوار است که بدون همکاری و توجه همه انسان‌ها عملی نخواهد‌شد.