سازمان بين‌المللی انرژی در گزارش سال گذشته خود اعلام کرد که وضعيت استفاده از نفت و گاز طبيعی در جهان که حدود صدها سال به طول انجاميده، در ۳۰ سال آينده به طور کامل تغيير خواهد کرد.
با توجه به استخراج و استفاده از انرژی‌های غير سنتی از جمله گاز شيل، تا سال ۲۰۲۰ ميلادی، آمريکا به جای عربستان سعودی بزرگترين کشور توليدکننده انرژی در جهان خواهد شد. در حقيقت، استخراج و استفاده از انرژی‌های غير سنتی در ايالات متحده آمريکا روز به روز بيشتر توسعه يافته است. از اين رو دوران حاضر در صنعت انرژی آمريکا را «انقلاب شيل» ناميده‌اند.
طرح اخيری که دولت اوباما تحت نام «انرژی پاک» مطرح کرد در واقع قصد دارد چشم‌انداز انرژی آمريکا در قرن ۲۱ را نمايان کند. اکنون سوال اساسی‌ای که مطرح است رابطه اين برنامه با صنعت توليد انرژی‌های نوپاتر و به‌خصوص گاز شيل در آمريکا است.
دوران گرگ و میش ذغال سنگ
ذغال سنگ، اين آلوده‌ترين منبع توليد برق در آمريکا هم اکنون وارد دوران گرگ و ميش خود شده است. انتظار می‌رود که حدود يک پنجم از کل نيروگاه‌های ذغال سنگ آمريکا در ميانه سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰ تعطيل شوند. برخی از تحليلگران معتقدند که نيروگاه‌های ذغال سنگ بخش فلج کننده «تعديل ساختاری» پيش روی آمريکا خواهد بود. اين تحليلگران بر اين باورند که برنامه انرژی پاک دولت آمريکا بايد در يک حمله رعد آسا و قانونی، جواز مرگ ذغال سنگ را صادر کند.
بر همين اساس رقابت‌ها بر سر تعطيلی يا جايگزينی نيروگاه‌های ذغال سنگ شدت يافته است. به هر حال ميلياردها دلار از توليد درآمد عمومی در خطر است. در حال حاضر گاز ارزان توليدی از ميدان‌های وسيع شيل در آمريکا به طور بی‌امان در حال پُر کردن همين خلاء است.
برای مدت کوتاهی در ماه آوريل و برای اولين بار در تاريخ اين کشور، گاز شيل موفق شد جای ذغال سنگ را به عنوان بزرگترين منبع توليد برق در کشور از آن خود کند.
بر اساس طرح اوليه انرژی پاک که اوباما در ژوئيه سال گذشته ارائه داد، قرار بر اين بود که از سال۲۰۲۰ گاز شيل به طور کامل و دائمی به عنوان بزرگترين منبع انرژی از ذغال سنگ پيشی بگيرد.
اما در طول هفته گذشته و با تغييراتی که دولت در طرح پيشنهادی خود لحاظ کرد، شانس اصلی مبارزه برای جايگزينی ذغال سنگ به انرژی خورشيد و باد اعطا شد. صنعت نفت و گاز شيل نيز زين پس بايد جا را برای انرژی‌های تجديدپذير بازتر کنند.
انرژی‌های تجدیدپذیر در رقابت با شیل
بر اين اساس قرار است ۲۸ درصد از برق آمريکا تا سال ۲۰۳۰ توسط انرژی باد و خورشيد تأمين شود. در اين طرح کمترين اعتنايی به صنعت نوپا و سودآور نفت و گاز شيل ديده نمی‌شود.
طرح اخير دولت شامل برنامه‌هايی برای ايجاد «انگيزه‌های قوی» در قالب اعتبارات آلودگی است. اعتباراتی برای ايالت‌هايی که به دنبال بهبود بهره‌وری انرژی در اجتماعات فقير خود و ساخت نيروگاه‌های انرژی‌های تجديد پذيرهستند.
به گزارش گاردین، در فکت شيتی که دولت ايالات متحده روز دوم اوت منتشر کرد، اشاره شده است: «قوانين جديد در پی ايجاد انگيزه و تحرک بيشتر برای يورش سرمايه‌گذاری در فن‌آوری‌های انرژی پاک است، تا بتوانيم توليد انرژی تجديد پذيردر کشور را تا سال ۲۰۳۰ ،۳۰ درصد ارتقا دهيم.»
کارشناسان می‌گويند بها دادن بيش از حد به انرژی‌های تجديد پذير از قبيل باد و خورشيد می‌تواند صنعت گاز شيل را از دور رقابت با ذغال سنگ خارج کند.
همان‌طور که اتان زيندلر، رئيس بخش دارايی انرژی بلومبرگ می‌گويد: «طرح اخير دولت چيز کاملاً جديدی به نظر می‌رسد. آنها می‌خواهند از انرژی‌های تجديد پذير کوتاه مدت استفاده کنند، دقيقاٌ همان چيزی که به صنعت گاز ضربه می‌زند.»
به طور کلی، طرح جديد دولت اوباما قرار است ميزان توليد گازهای گلخانه‌ای را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به ۲۰۰۵ ، ۳۲ درصد کاهش دهد. اين رقم در طرح اوليه ۳۰ درصد بود.
بیشتر بخوانید: برنامه اوباما برای حفاظت از آب و هوا و محیط زیست ارائه شد
به قول جان ريلی، اقتصاددان بخش انرژی در موسسه تکنولوژی ماساچوست: «هدف سخت‌تر به معنی اجبار ايالت‌ها به انجام کار بيشتر است. بنابر اين به رغم تقويت انرژی‌های تجديدپذير، راندمان و بهره‌وری نيز به ميزان قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌يابد.»
مارتی دورباين، مدير عامل اتحاديه گاز طبيعی آمريکا در اين‌باره می‌گويد: «ما معتقديم که کاخ سفيد انتخاب نادرستی ميان صنعت گاز و انرژی‌های تجديدپذير کرده است. اصلاٌ نيازی نيست به منظور استفاده از انرژی‌های تجديدپذير، روند توليد گاز در کشور را کند کنيم.»
دليل اصلی مخالفت بسياری با طرح انرژی پاک در واقع همين خارج شدن تدريجی گاز شيل از چرخه توليد آمريکا است.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در سال ۲۰۱۲ نزديک به ۴۵ هزار چاه در ايالات متحده آمريکا وجود داشت و در نتيجه توليد گاز شيل به‌طرز فزاينده‌ای افزايش يافت. به‌طوری که توليد گاز شيل آمريکا از ۰.۶ تريليون فوت مکعب در سال ۲۰۰۴ به نزديک ۸.۶ تريليون فوت معکب در سال ۲۰۱۴ رسيد. اکنون پيش‌بينی شده است که حجم توليد گاز شيل در اين کشور تا سال ۲۰۴۰ چيزی بيش از ۱۷ تريليون فوت معکب باشد، که خود می‌تواند منجر به ايجاد صدها هزار شغل شود.
اما در طرف مقابل، دولت اوباما معتقد است با اينکه صنعت توليد و استخراج گاز کمتر از ذغال سنگ دی اکسيد کربن توليد می‌کند، با اين حال همچنان منبع قابل توجهی از کربن به شمار می‌رود. به علاوه نگرانی‌های عمده از توليد گاز به فرآيند استخراج آن برمی‌گردد. در طی فرآيند استخراج، گاز متان که گاز گلخانه‌ای بسيار قوی‌تری از دی اکسيد کربن است آزاد می‌شود که خطرات فراوانی به همراه دارد.
در مجموع شايد بتوان اصلی‌ترين انتقاد مخالفان طرح انرژی پاک اوباما را در اين نکته دانست که رئيس جمهوری آمريکا برای خارج کردن سوخت‌های فسيلی از چرخه توليد انرژی و بخصوص برق اين کشور به زور و اجبار متوسل شده و عجله به خرج می‌دهد.
به سود کره زمین است
حمید / 08 August 2015