ساعت سه بعدازظهر روز شنبه، بیستم تیر ماه، سامان نسیم، زندانی کرد که پیش از این تصور می‌شد اوایل اسفند ماه سال گذشته اعدام شده است، پس از پنج ماه بی‌خبری، با خانواده‌اش تماس گرفت و گفت که حکم اعدامش فعلا نقض شده و در زندان زنجان است.
خواهر سامان نسیم ضمن تایید خبر زنده بودن سامان به رادیو زمانه می‌گوید که قریب به پنج ماه از وضعیت برادرش بی‌خبر بوده‌اند: «ولی خدا را شکر که هنوز زنده است.»
صحبت‌های خواهر سامان نسیم را (به زبان کردی) در اینجا بشنوید:
از چند روز پیش بود که زمزمه‌هایی درباره زنده بودن سامان نسیم در فضای مجازی مطرح شد. پدر سامان هم در گفت‌و‌گو با رادیو زمانه احتمال زنده بودن فرزندش را تایید کرد.
او پنج‌شنبه گذشته گفته بود: «یک وکیل دادگستری با ما تماس گرفته و گفته من در آخرین روزها پرونده را تحویل گرفتم و تقاضای اعاده دادرسی کردم و سامان اعدام نشده است.»
او البته اضافه کرده بود که تا وقتی سامان را نبیند، نمی‌تواند به این حرف‌ها اعتماد کند.
سامان نسیم، زمانی که ۱۷ سال داشت به اتهام عضویت در حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) بازداشت شد و نزدیک به دو سال پیش، دادگاه انقلاب مهاباد در استان آذربایجان غربی، او را به اتهام عضویت در گروه پژاک و فعالیت مسلحانه علیه سپاه پاسداران، “محارب” شناخت و به اعدام محکوم کرد.
بیشتر بخوانید: «سامان نسیم مسئول قتل نبوده است»
سامان نسیم روز چهارشنبه، ۲۹ بهمن‌ماه، همراه با پنج زندانی سیاسی دیگر به بند انفرادی زندان ارومیه منتقل شد و سازمان‌ها، نهاد‌ها و افراد فعال در زمینه حقوق بشر در ایران، نسبت به اعدام قریب‌الوقوع او ابراز نگرانی کردند. سازمان عفو بین الملل و دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه‌های جداگانه‌ای از مقام‌های ایرانی خواسته بودند تا جلوی اعدام سامان نسیم را بگیرند.
پیشتر، سلیل شتی، دبیر کل عفو بین‌الملل، در یک پیام ویدئویی خطاب به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، بر “خلاف همه پیمان‌های بین‌المللی بودن” اعدام کسی که در زمان ارتکاب جرم کودک بوده است، تاکید کرده بود. ایران این پیمان‌نامه‌ها را امضا کرده است و دبیر کل عفو بین‌الملل بر همین اساس از علی خامنه‌ای خواسته بود تا از اعدام سامان نسیم جلوگیری کند.
همچنین جمعی از زندانيان سياسی زندان گوهردشت كرج، در نامه‌‌ای به احمد شهيد نوشته بودند: «ما برای محكوم كردن حكم غيرانساني اعدام، برای نجات جان اين هم‌وطن كرد، از گزارشگر حقوق‌بشر سازمان ملل، آقای احمد شهيد و همه مراجع بين‌المللی، درخواست رسيدگي و محكوم کردن اين عمل غيرانسانی را داريم».
احمد شهید و کریستوف هینز، گزارشگران سازمان ملل متحد برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران و اعدام‌های فراقضایی، روز ۲۹ بهمن در جلسات شورای حقوق بشر در ژنو، از جمهوری اسلامی ایران خواستند که فورا اجرای حکم “زندانی محکوم به اعدام، سامان نسیم نوجوان” را متوقف کند.
شایعه اعدام سامان زمانی قوت گرفت که در شبکه‌های اجتماعی خبری از قول برادر او منتشر شد که بر اساس آن، قرار بود فردای آن روز، جنازه سامان به خانواده‌اش تحویل داده شود.
امید نسیم گفته بود که ساعت ١٣:۴۵ روز جمعه یکم اسفند‌ماه، شخصی با او تماس گرفته و گفته است که فردا برای گرفتن جنازه به «مکان مشخصی» مراجعه کند.
بیشتر بخوانید: منابع غیر رسمی از اجرا شدن حکم اعدام سامان نسیم خبر می‌دهند
سامان رسول‌پور، روزنامه‌نگار کرد، اسفند‌ماه به نقل از یکی از بستگان خانواده نسیم نوشته بود: «سامان اعدام شد و در حال تدارک مراسم هستیم. به خانواده سامان گفته شده که لباس‌هایش را در روزهای آینده می‌توانند تحویل بگیرند. خانواده سامان به شدت تهدید شده‌اند که در این زمینه سکوت کنند. خانواده کاملاً پذیرفته‌اند که سامان دیگر زنده نیست.»
نقض حکم اعدام توسط رییس قوه قضاییه
عزیز مژده‌ای، وکیل سامان نسیم، درباره وقایع پیش آمده و سرنوشت او به رادیو زمانه می‌گوید: «بعد از انتقال سامان نسیم ما مدت‌ها از وضعیت این زندانی بی‌اطلاع بودیم. به ما می‌گفتند که سامان به زندان زنجان یا تبریز یا قزوین منتقل شده است. ما به هر حال درخواست اعاده دادرسی را تحویل دیوان عالی کشور دادیم. من بارها به شعبه اجرای احکام دادگاه ارومیه سر زدم ولی هیچ اطلاع‌رسانی خاصی در مورد سامان نمی‌شد، فقط می‌گفتند که حکم هنوز اجرا نشده. من مطلع شدم که در بهار امسال خود رییس قوه قضاییه دستور توقف اجرای اعدام را صادر کرده و حکم اعدام نقض شده است. حالا پرونده به دادگاه تجدید نظر فرستاده شده و ما باید دوباره پیگیری کنیم.»
وکیل سامان نسیم در مورد انتشار خبر اعدام او نیز می‌گوید: «در طی این مدت ما هیچ اطلاعی از وضعیت سامان نداشتیم. من البته به خانواده گفتم که حکم اجرا نشده ولی خانواده سوال می‌کردند که اگر حکم اجرا نشده پس چرا سامان با ما تماس نمی‌گیرد؟»
رحمان جوانمردی، فعال حقوق بشر ساکن هلند به رادیو زمانه می‌گوید: «عدم اطلاع‌رسانی، تحویل ندادن اجساد و دفن اجباری فعالان سیاسی محکوم به اعدام در کردستان برای برگزار نشدن مراسم ترحیم، پیش از این بارها اتفاق افتاده است. دیده شده که اجساد را در مکان‌های نامعلومی که به آن‌ها “لعنت آباد” می‌گویند و در حاشیه گورستان‌ها قرار دارند، دفن می‌کنند. خانواده‌ها و وکیلان مدافع هم به پرونده‌ها دسترسی ندارند.»
او با اشاره به پرونده محکومان به اعدام اهل سنت در زندان رجایی شهر کرج می‌گوید: «در بیشتر موارد وکیل نتوانسته به محتوای پرونده دسترسی باشد و بدون دادخواهی عادلانه، احکام اعدام اجرا شده است.»
صحبت‌های رحمان جوانمردی از اینجا بشنوید:
محمود امیری مقدم، سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران هم در این رابطه به رادیو زمانه می‌گوید: «احتمال اجرای حکم اعدام سامان نسیم در اواخر بهمن ماه توسط منابع مختلف و از جمله از داخل زندان منتشر شد و بعد چند منبع مختلف خبر اعدام را منتشر کردند. زنده بودن سامان نسیم باعث خوشحالی است، اما به نظر می‌رسد سامان نسیم در این مدت در سلول‌های انفرادی بوده و نگه داشتن زندانی در سلول انفرادی، مصداق شکنجه است.»
امیری مقدم در مورد اعدام افراد زیر ۱۸ سال در ایران نیز می‌گوید: «اعدام جوانانی که مرتکب جرم و بزه می‌شوند، در سال ۲۰۱۴ در ایران ادامه داشت. به این ترتیب که در سال گذشته ۱۴ جوان که در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشتند، اعدام شدند. دو مورد از این موارد به اتهام جرائم مربوط به مواد مخدر بودند که یکی از این دو، یک شهروند افغانستان بود که در اصفهان اعدام شد.»
در سال ۲۰۱۵ هم سازمان حقوق بشر ایران یک مورد اعدام افراد زیر ۱۸ سال را تایید کرده است. بر این اساس جواد صابری در زندان رجایی شهر اعدام شده که هنگام ارتکاب جرم ۱۷ سال داشته و اتهام او قتل بوده است.
ایران در ۱۵ سال گذشته به عنوان بزرگ‌ترین اعدام‌کننده نوجوانان در جهان شناخته شده است.
امیری مقدم با اشاره به افزایش اجرای احکام اعدام در ایران می‌گوید: «ما در نیمه اول سال ۲۰۱۵ میلادی گزارشی منتشر کردیم که بر اساس آن در شش ماهه اول سال، دست‌کم ۵۷۰ نفر اعدام شده‌اند. آمار نیمه اول امسال حتی برای جمهوری اسلامی هم کم‌سابقه است. متاسفانه این تعداد اعدام‌ها با عدم واکنش جامعه بین‌المللی روبه‌رو بوده است.»
صحبت‌های محمود امیری مقدم را از اینجا بشنوید: