مناسبات نه چندان حسنه ایران و عربستان با تشدید بحران سیاسی در یمن، تیره‌تر شده است. روابط دو کشور که در اوپک و معادلات منطقه‌ای، رقبای دیرین یکدیگر به شمار میروند، این روها دستخوش منازعات نیابتی، اختلافات ایدئولوژیک، تهدید و تبلیغ دوجانبه است.
موضع‌گیری‌های تند علیه عربستان سعودی را سرداران سپاه هدایت میکنند؛ تا آنجا که شعار براندازی «آل سعود» را نیز سر می‌دهند. سیاست دولت روحانی اما تا حدودی دوگانه است. وزارت خارجه ایران به موازات احضار کاردار سفارت عربستان، برای وزیر خارجه جدید این کشور پیام تبریک فرستاد.
آیا شعارها و تهدیدهای جاری علیه عربستان، جلوه‌ای جلوه عملی هم خواهد داشت یا عمدتا مصرف داخلی دارند؟ آیا سپاهیان برای سیطره بر منطقه، از عهده رویارویی با ائتلاف نظامی کشورهای عربی و هم‌پیمان ناتو بر خواهند آمد؟ آیا اتکاء بر سیاست “عرب و عجم” موفقیتی برای حاکمیت ایران خواهد داشت؟
حسن هاشمیان، تحلیلگر مسائل خاورمیانه و منطقه، در گفت‌وگو با “زمانه” از عبث بودن این رویارویی و منویات تبلیغاتی آن در ایران یاد میکند.
زمانه: دولت ایران تلاش میکند در سیاست خارجی خود تنش‌زدایی کند؛ از مشی دوران احمدی‌نژاد فاصله بگیرد و دوستانی در منطقه بیابد. این تلاش با رویارویی‌های اخیر با عربستان تناقض دارد. سود چنین مناقشه‌ای چیست؟
حسن هاشمیان: درگیری بین ایران و عربستان هزینه‌های بسیار بالایی برای تندروها و سپاهیان ایرانی خواهد داشت. آنها که تمام سیاست ۳۶ سال گذشته را بر مبنای ایجاد مجموعه‌های تحت نفوذ خود در منطقه گذاشته‌اند و در پی تشکیل مناطق تابع خود هستند، شکست خواهند خورد. در صورت اصرار این گروه، پس از یمن، نوبت به سوریه و عراق خواهد رسید. البته ظریف و روحانی مایل به ادامه این تنش‌ها نیستند چون تجربه همکاری با عربستان را در دوران خاتمی دارند و می‌دانند که می‌توان با سیاستی ملایم، همکاری دو طرفه و مناسبی با عربستان داشت. سود این مناقشه، تبلیغات سیاسی و روانی تندروهاست.
رئیس دفتر خامنه‌ای روز شنبه ۱۲ اردیبهشت عنوان کرد که “آل سعود” به زودی “آل سقوط” میشود. این سخنان تحریک‌آمیز چقدر مصرف داخلی دارد و چه اندازه می‌تواند عامل خشم مقامات عربستان شود؟
– این حرف‌ها، هم مصرف داخلی دارد و هم برای افرادی در منطقه ادا میشود که تابع خامنه‌ای هستند. این سخنان برای بالا بردن روحیه گروه‌هایی مثل حوثی‌ها در یمن، شیعیان تندرو در عراق، نیروهای نصرالله در لبنان و یا هواداران بشار اسد در سوریه بیان می‌شوند. می‌دانید پس از توفان قاطعیت در یمن، نیروهای اسد در سوریه فرو ریختند و متحمل شکست‌های زیادی شدند. این سخنان بیشتر به منظور خوراک روحی و روانی طرفداران آقای خامنه‌ای در داخل و در منطقه است و از نظر مسائل میدانی مصرف تبلیغاتی دارد.
رئیس جمهور مصر روز شنبه به ریاض رفت. با توجه به ائتلاف نظامی کشورهای حاشیه خلیج فارس علیه حوثی‌ها و نقش مصر در این ائتلاف، آیا این سفر پیامی برای ایران داشت؟
– مصر مقداری با سیاستی که عربستان و ترکیه در منطقه گرفته‌اند، هماهنگ نیست و در برخی موارد، مواضع تکروانه‌ای دارد. در واقع عربستان سیسی را دعوت کرد تا سیاستهای ناهماهنگ را به او گوشزد کند. مثلا سیسی مخالف دخالت نظامی در سوریه است و می‌گوید در صورت سقوط اسد، تندروهای اسلامی قدرت می‌گیرند و این به مصر هم سرایت میکند. رسانه‌های عربستان نوشته‌اند که دیدار سیسی با ملک سلمان نشست پرتنشی بوده و صحبتهای تندی بین طرفین در گرفته است. اکنون سیسی باید تصمیم بگیرد که در چه راستایی گام بردارد. مطبوعات نزدیک به عربستان نوشته‌اند که سیسی تمام توصیه‌های ملک سلمان را اجرا خواهد کرد.
رهبر ایران اقدامات عربستان را “جنایت و نسل‌کشی” خوانده و فرمانده سپاه پاسداران هم با انتقاد از “ملاحظات برخی مسئولان” ایرانی گفته که “عربستان خائن پا جا پای اسرائیل صهیونیست گذاشته است.” ممکن است حرف‌های تحریک آمیز مسئولان جمهوری اسلامی همان خطری را در بر داشته باشد که سال ۵۸ موجب جری شدن صدام و حمله به ایران شد؟
– این ایران است که عمدتا صحبت حمله و تهاجم را میکند. عربستان با آمریکا، پیمان ناتو، کشورهای عربی و اسلامی ارتباط تنگاتنگی دارد و هر تهدید یا حمله باید با محاسبه این وضعیت در نظر گرفته شود. البته این صحبت‌ها در حد شعار است و ایران نمی‌تواند در برابر ناتو و جهان عرب و جهان اسلام بایستد مگر آن که رفتار جنون آمیزی در پیش بگیرد. شعارهای مربوط به جنایت و نسل‌کشی عربستان سعودی نیز به خصوص در جهان عرب، جدی گرفته نمیشود. همین جمهوری اسلامی، هم پیمان رژیم سوریه است که ۲۵۰ هزار نفر از مردم خودش را کشته و ۸۰درصد شهرهای این کشور را نابود کرده است. بنابراین صحبت از وحشیگری و جنایت را افکار عمومی جهان عرب از مقامات جمهوری اسلامی قبول نمی‌کنند.
صرفنظر از جنبه تبلیغاتی مسئله، موضوع از نظر رویارویی شیعه و سنی و نفوذ و هژمونی مورد نظر جمهوری اسلامی قابل بررسی نیست؟
– سیاست ایران بر دو محور بنا شده است: اول محور شیعه‌گری برای برانگیختن احساسات شیعیان و بخصوص ایرانی‌ها در برابر جهان سنی. اما این برگ ناموفقی خواهد بود، زیرا تعداد زیادی از شیعیان در منطقه، جمهوری اسلامی و ولی فقیه آن را قبول ندارند. حتی حوثی‌هایی که الان طرفدار ایران هستند، بخشی از زیدیه هستند که همه یمنی‌ها از آنها حمایت نمی‌کنند و تنها قسمتی از آنها هستند که از سال ۲۰۱۲ به عبدالمالک حوثی پیوسته‌اند. مردم ایران نیز آثار حکومت روحانیان شیعه را دیده‌اند.
موضوع دیگر که حاکمیت ایران پشت آن پناه گرفته، ناسیونالیسم ایرانی و عرب و عجم کردن مسئله است اما این هم ناموفق خواهد بود. عربستان مایل نیست با مردم ایران درگیر شود و در مورد ماجرای دو جوان ایرانی هم قول مساعدت داده‌اند. الان در قرن بیست و یکم رویارویی عرب و عجم جایی ندارد.
اما افکار عمومی ایران به دلایل فرهنگی و پیش زمینه‌های عرفی و تاریخی، حاکمیت جمهوری اسلامی را در رویارویی با عربستان همراهی میکند. به نظر می‌رسد رژیم ایران توانسته بخش قابل توجهی از مردم را با چنین تهدیداتی موافق سازد.
– همه مردم ایران چنین نیستند. بخش‌هایی از افراد کم سواد و ناآگاه جامعه دنبال این شعارها هستد. اتفاقا در سال‌های گذشته، رژیم ایران خود را نماد عرب نشان داده و برای همین مردم از این رژیم متنفرند و رژیم الان می‌کوشد نفرتی را که متوجه خودش است، متوجه کشورهای عربی بکند. در عین حال، نیمی از مردم ایران فارس نیستند و در میان فارس‌ها هم عمده افراد، هوشمند و آگاه هستد و بازیچه چنین تبلیغاتی نمی‌شوند.
وزارت خارجه: امنیت یمن را امنیت ایران می‌دانیم !!
معاون وزیر خارجه ایران با بیان اینکه ما امنیت یمن را امنیت منطقه و ایران می‌دانیم، اظهار داشت: اجازه داده نخواهد شد دیگران امنیت منطقه مشترک را با اقدامات ماجراجویانه به بازی بگیرند!!
nader / 03 May 2015
هادی عامری، دبیرکل سازمان بدر عراق گفته بسیج مردمی برای ورود به استان انبار و یا هر استان دیگری از هیچ‌کس اجازه نخواهد گرفت.!!
faryad / 03 May 2015
ان علامت خرچنگ نشان بنگالی را از پرچم ایران بردارید…..
faryad / 03 May 2015
به نظرم تحلیل ایشان نادرست و به صورت یکجانبه بر ضد ایران بیان شده است،مشخص است دارد مسائل منطقه را به بر اساس خواست قلبی و رویای خود تحلیل می کند،اگر کسی واقعا عربستان را نشناسد با تحلیل ایشان گمان میکند بزرگترین مدافع جدی حقوق بشر و دموکراسی عربستان است،واقعا جای تاسف دارد این تحلیل چرا که واقع بینی در آن نیست و به نوعی غرض ورزی نسبت به ایران در آن دیده می شود.
ایوب / 03 May 2015
اولا اگر عده ای از ما جوانان ایرانی مطالب سایتهایی معاند ودشمن مردم ایران همچون سایت شما را می خوانیم دلیل بر تمایل به صحبتهای امثال شما افراد بیگانه پرست نیست بلکه دلیل محکمی بر باسواد بودن ما واهل تحقیق بودنمان است.اما بسیار متاسفم برای افرادی چون شما که به زبان مادری ما مینویسید وسخن می گویید اما بویی از ایران وایرانی نبرده اید…..
هم وطن / 03 May 2015
***منطقه از ان جمهوریه اسلامیه..مگه تو کشورهای عربی هم مرد پیدا میشه که بخواد جلوی سرادران ایرانی رو بگیرن..
سعید / 03 May 2015
تحلیل***به این میگن…ایرانی ها تو هشت سال جنگ یه تنه جلوی دنیا رو گرفتن..حالا این چند نیمچه کشور میخوان جلوی ایران رو بگیرن
سعید / 03 May 2015
****
برکسی پوشیده نیست که عربستان سعودی درمنطقه با نفوذ وپول ودلارهای سعودی باعث آشوب وبی ثباتی منطقه شده ودست به قتل وعام مسلمانان واعراب منطقه میزند مانند دخالت درسوریه ودرگیرکردن گروهای تروریستی باهم ،حمایت پولی زیاد درگذشته وحال ازداعش وقتل وعام مسلمانان عراق ،دربحیرین ،وجدیدا دریمن که قتل عام اعراب فقیر را درپیش گرفته !
حمایت عربستان سعودی ازگروهای ترورسیتی مانندطالبان ،القاعده ،داعش ،وهابیون افراطی ووو حمایت های پولی بسیارمیگنند ویکی ازبوجود آورندهای گروهای تروریستی ودخالت درامورگشورهای منطقه رادارد که عامل وباعث این همه نا آرامی ها وجنگ وخونریزی درمنطقه هست ،بعدااین تحلیل گر*** (حسن هاشمی) حمایت ازجنایت های عربستان سعودی میکند !
صادقانه ومنصفانه آیا میشود به حسن هاشمیان گفت تحلیل گرسیاسی !؟؟؟
Behroouz / 04 May 2015
با تشکر فراوان از جناب هاشمیان به خاطر نظرات مفید تحلیلی .
حفیفت این است که کلیه سیاستهای خارجی حکومت ننگین جمهوری اسلامی در منطقه شکست خورده و الان کشور ما در باتلاق عراق و سوریه گیر کرده است و به هیچوجه نتوانسته اند افکار عمومی را نسبت به سیاستهای غلط مداخله جویانه و تفرقه انگیز در داخل و خارج توجیه نمایند و هر روز که میگذرد بیشتر در این باتلاق خود ساخته فرو میروند .
به امید نابودی کلیه دیکتاتورهای جهان و در راس آنها اسد و خامنه ای جنایتکار .
بهنام / 04 May 2015
عجم کلمه ای است که برای اولین بار در دوره بنی امیه برای برای تحقیر ایرانیان بکار رفت و معنی اش (زبان نفهم )می باشد و نویسنده محترم به جای استفاده از این کلمه که لایق اعراب می باشد(منظوررم اعراب ایرانی نیست چون هموطن هستند و عزیز)می توانست از کلمات دیگر استفاده کند و حداقل خودمان ندانسته خودمان را تحقیر نکنیم
هرمز / 04 May 2015
با تشکر از تحلیلتان که بسیار تامل برانگیز بود.
جناب هرمز که این کامنت را گذاشته ای؛ اعراب ایرانی!!! مگر عرب ایرانی هم هست بگویید اعراب ساکن ایران.
محمدمهدی / 05 May 2015
فعالان حقوق بشر سوریه خبر داده‌اند که در روزهای اخیر در جنگ سوریه ارتش اسد از سلاح شیمیایی استفاده کرده است. بنا به گفته آنها هلی‌کوپترهای دولت بشار اسد بمب‌های حاوی گاز کلر را بر سر مردم فرو ریخته‌اند.
فعالان حقوق بشر سوریه، میگویند هلی‌کوپترهایی که متعلق به دولت سوریه بودند، اقدام به پرتاب بمب‌های بشکه‌ای سرشار از مواد شیمیایی بر سر مردم در شهرک “سراقب” در نزدیکی ادلب کرده است.
آنها همچنین گفته‌اند، حمله هلی‌کوپترهای دولت بشار اسد، باعث کشته شدن یک کودک و زخمی شدن چهل تن در شهرک سراقب شده است.
به گفته آنها در روزهای اخیر این دومین حمله شیمیایی به این شهر توسط هلی کوپترهای ارتش اسد است.
حمله‌ی شب جمعه به سراقب که در کنترل ائتلافی از نیروهای مخالف دولت سوریه است، پس از آن روی میدهد که روز چهارشنبه گذشته هم حمله‌ی مشابهی با بمب بشکه‌ای گزارش شده بود
Neda / 05 May 2015
هواپیما ی حکومت اخوندی بدون مجوز ریس جمهور منتخب یمن در اسمان یمن چکار میکند؟
مردم ایران گرسنه اند و پاسداران هواپیما و کشتی پر از ؟ به شورشیان میدهد؟
Farid / 05 May 2015
تحلیل کاملن عالی و واقع گرایانه بود
محمدمهدی / 15 June 2015
یمن هیچ نسبت و اهمیتی ندارد برای حکومت ایارنو ایار یم دردص نفوذ ندارد. حتی یک درصد سلاحهای یمنی یز ار طریق ایارن تامین نمیشود چون هیچ راهی نیست. تازه ار زیدیهیا همه یمین بگیرند اولین کاری میکنند ضدیت با 12 امامی هاستو 12 امامی هیچ مسلمانی غیر خودشان قبول نداذنردو. سما بروئ حزه علمیهانها صراحتا اسماعلی ها و زیدی ها منحرف میگویند و همراهبقیه مسلمانان و غیر مسیلمان با باید بمیرند یا 12 امامی شوند ان هم تحت حکومت ولایت فقیه. اینها همه بازی است.
iron / 20 February 2016