اول ماه مه، روز جهانی کارگر است. میزان توجه به حقوق کارگران اما در طول ۳۷ سال گذشته، هنوز از شعار به عمل نرسیده است. در حالی که بنیانگذار جمهوری اسلامی، از حاکمیت مستضعفان می‌گفت، فشار بر طبقه کارگر گسترده‌تر می‌شد. اوضاع معیشتی کارگران در این سال‌ها بد و بدتر شده است و در کنار آن، امکان هر گونه فعالیت صنفی غیر‌دولتی نیز از آنان سلب شده است.
با وجود این شرایط هنوز هم هستند کسانی که دل به شعارهای دولت “تدبیر و امید” بسته‌اند و امیدوارند که تغییراتی، هر چند جزیی، به‌خصوص در وضعیت معیشت کارگران به وجود بیاید.
باید دید آیا این امیدواری‌ها به تحقق خواسته حداقلی کارگران برای برگزاری تجمع در روز اول ماه مه/ یازده اردیبهشت ماه منجر می‌شود یا این‌که زور “دلواپسان” بیشتر خواهد بود و تجمع کارگران، اقدامی علیه امنیت ملی و ناممکن تعریف می‌شود؟
به مناسبت روز جهانی کارگر، مجموعه‌ای از مطالب درباره کارگران را در این پرونده می‌خوانید:
■ تظاهرات رسمی روز کارگر پس از هشت سال توقف برگزار شد
در ایران تظاهرات رسمی کارگران در فضای باز هشت سال برگزار نشد. اما امسال این مراسم با حضور ۲۰ هزار کارگر در تهران انجام گرفت. به‌رغم تدارک این مراسم از سوی نهادهای رسمی، کارگران بخش‌هایی از خواسته‌های خود و اعتراض‌هایشان به وضعیت موجود را بیان کردند.
■ دستگیری فعالان کارگری در آستانه اول ماه مه – گفت‌وگو با یک فعال سندیکای شرکت واحد
علی فتوتی- در روزهای اخیر تعدادی از فعالان کارگری در ایران دستگیر شده‌اند. در این باره با غلامرضا غلامحسینی که از فعالان سندیکای شرکت واحد بوده و اطلاعات مشخصی درباره دستگیری فعالان این سندیکا دارد، گفت‌وگو کرده‌ایم.
■ وقتی اعتراض صنفی کارگران، تهدید امنیتی تلقی می‌شود
بهرنگ زندی- اعتراض‌های صنفی کارگران در ایران غالبا با اتهام اقدام علیه امنیت ملی و صدور احکام قضایی مواجه می‌شود. دلایل واکنش دولت و قوه قضاییه به فعالیت‌های صنفی کارگری متعدد است.
■ برگزاری مراسم روز جهانی کارگر در ایران، قانونی یا غیرقانونی؟
بهرنگ زندی- کارگران ایران در حالی به استقبال روز جهانی کارگر می‌روند که هنوز مشتاقانه در انتظار صدور مجوز راهپیمایی این روز از سوی دولت هستند؛ به این امید که مجالی قانونی برای طرح خواسته‌ها و مطالبات‌شان بیابند.
■ مهرورزی معکوس دولت اعتدال با کارگران
بهرنگ زندی- با وجود تحقق وعده‌های دولت یازدهم در کاهش نرخ تورم، وضعیت کماکان بحرانی کارگران، سیاست‌های دولت را به چالش می‌کشد. این در حالی است که با وجود عدم تمرکز مستقیم دولت حسن روحانی در اتخاذ سیاستی مستقل در قبال کارگران، برخی تحلیل‌گران ریشه مشکلات امروز کارگران را در سیاست‌های دولت‌های قبل می‌دانند.
■ معیشت کارگران، از لوزان تا تهران
بهرنگ زندی- پس از چانه‌زنی‌های بسیار برای افزایش حداقل دستمزد کارگران و یک سال پر فراز و نشیب از اعتصاب‌ها و اعتراض‌های کارگری تا اخراج، بیکاری و دستگیری فعالان کارگری، حالا به دنبال نتایج مذاکرات هسته‌ای در لوزان سوییس، امیدواری‌ها به رفع تحریم‌های اقتصادی و بهبود وضعیت معیشت کارگران در سال جدید بیشتر شده است.
■ سال ۹۳ و کاهش ۵۷ درصدی قدرت خرید کارگران
امید رضایی- سال ۹۳ برای کارگران ایران، با رد شکایت‌شان در مورد حداقل دستمزد تعیین شده در سال ۹۲ آغاز شد و با رد درخواست‌ها و بی‌نتیجه ماندن تلاش‌های‌شان برای حداقل دستمزد ۹۴ پایان یافت.
■ جان ناقابل کارگران در مقابل بیمه و ایمنی
امید رضایی- اول ایمنی، بعد کار! این روزها کمتر کارگاه و کارخانه‌ای را می‌توان یافت که این شعار روی در و دیوارش نباشد. نصب تابلو‌هایی با این مضمون، استفاده از کلاه و کفش ایمنی و بیمه کارگران سال‌هاست در تمامی کارگاه‌ها و کارخانه‌ها الزامی‌ست. با وجود این، براساس آمار دولتی حوادث کار در شش ماه نخست سال ۹۰، ۱۸ درصد، در سال ۹۱ نسبت به سال ۹۰، ۱۹ درصد و در سال ۹۲ نسبت به سال ۹۱، ۱۱ درصد رشد داشته است. هم‌چنین تنها ۱۰ درصد از کشته‌شدگان حوادث کار در سال ۹۲، بیمه بوده‌اند.
■ قدرت خرید کارگران هر سال کمتر می‌شود – گزارش میدانی
طاهر خلجانی- دولت محمود احمدی‌نژاد در زمان انتخابات سال ۱۳۸۸، اقدام به دستکاری تعریف افراد شاغل کرد تا نشان بدهد که نرخ بیکاری در کشور بالا نیست. پیش از این اما فرد شاغل به کسی گفته می‌شد که دو روز در هفته مشغول باشد. در تعریف جدید، کسی که در طول هفته فقط یک ساعت کار می‌کرد نیز شاغل محسوب می‌شد.
■ سال‌های جهنمی برای کارگران ایران- گزارش میدانی
طاهر خلجانی- برای بازنشستگان و کارگران ایرانی که افزایش حقوق‌شان در سال ۱۳۹۳ نسبت به مجموع افزایش نرخ تورم از سال ۱۳۵۷ تاکنون، ۳۰۰درصد عقب است، این سال‌ها جهنمی‌ترین سال‌هایی است که به عمرشان دیده‌‌اند.
■ تجلیل رئیس‌جمهوری مصر از زنی که ۴۰ سال در لباس مردانه کارگری کرد
صیصه جابر أبو دوح، ۴۳ سال پیش شوهرش را از دست داد. پس از مرگ شوهر برای تهیه مخارج زندگی فرزندش سعی کرد کار پیدا کند اما جنسیت او مانع بزرگی برای اشتغال در کارهای «یدی» بود. او تصمیم گرفت جنسیت خود را به‌طور کامل پنهان کند.