منابع آگاه می‌گويند ابوبکر بغدادی در پی جراحتی که از زمان حمله‌ ماه مارس نيروهای ائتلاف متحمل شد، ديگر قادر به کنترل روزانه امور گروه دولت اسلامی(داعش) نيست.

Abubakr-al-Baghdadi
ابراهيم عواد ابراهيم البدری الحسينی السامرايی معروف به ابوبکر بغدادی متولد ۱۹۷۱و اهل سامرای عراق است

گاردين در گزارشی اختصاصی به نقل از منابع آگاه نوشت که ابوبکر بغدادی رهبر گروه دولت اسلامی در ماه مارس ۲۰۱۴، در حمله‌ هوايی ائتلاف ضد داعش در غرب عراق به‌طور جدی‌ زخمی‌ شده است.

بنابر اين گزارش، اين جراحات در ابتدا تهديدی جدی برای حيات او بود، اما او به مرور بهبود يافت. هرچند به طور کلی او ديگر قادر به نظارت روزانه بر امور گروه دولت اسلامی نيست.‌

در آن زمان شدت جراحات بغدادی تا حدی بود که رهبران داعش معتقد بودند او زنده نخواهد ماند. اين امر منجر شد تا آنها در جلساتی اضطراری برای معرفی رهبری جديد برنامه‌ريزی کنند.

دو مقام رسمی – يک ديپلمات غربی و يک مشاور دولت عراق – به طور جداگانه تأييد کردند که نيروهای ائتلاف در حمله هوايی ۱۸ مارس، در منطقه نينوا نزديک مرز سوريه يک کاروان شامل سه خودرو را هدف قرار دادند.

اين حمله که رهبران محلی داعش را هدف قرار داده بود منجر به کشته‌شدن سه تن از آنها شد. با اين حال، در آن زمان مقامات از حضور ابوبکر بغدادی در يکی از اين خودروها بی‌اطلاع بودند.

حشام الهاشمی، يک مقام رسمی عراق که درباره گروه داعش به دولت بغداد مشاوره می‌دهد به روزنامه گاردين گفت: «بله! او ۱۸ مارس در الباج نزديک روستای ام الرأس، با گروهی از همراهانش مجروح شد.»

اين در حالی است که يک سخنگوی پنتاگون گفته آمريکا شواهدی برای تأييد اين گزارش ندارد.

بنابر اين گزارش، «الباج» در دويست مايلی غرب موصل، سنگر اصلی داعش، قرار دارد. جايی که ابوبکر بغدادی فکر می‌کرد از دسترس آمريکايی‌ها خارج است و او می‌تواند مدت زيادی را در آنجا بگذراند. الباج يک منطقه قبيله‌ای سنی‌ است که چه در دوران صدام و چه پس از ورود نيروهايی آمريکايی از سال ۲۰۰۳ توجه چندانی را به خود جلب نکرده بود.

با اين حال اکنون، نيروهای ائتلاف به رهبری آمريکا و همچنين نيروهای دولتی عراق و شبه‌نظاميان شيعه پيش از عمليات بازپسگيری موصل به‌طور ويژه‌ای بر اين مناطق تمرکز کرده‌اند.

از اواخر ماه ژوئن، داعش بخش عمده‌ای از زمين‌های تحت تصرف خود در سوريه و عراق را از دست داده است.

پس از تصرف بخش‌های عمده و قابل توجهی از عراق و سوريه در ماه ژو ئن سال گذشته و تهديد اربيل و بغداد توسط داعش، اين گروه اخيرا بخش‌های قابل توجهی از تصرفات خود را پس از آزاد سازی تکريت در ماه گذشته از دست داد، يعنی در حدود ۷هزار کيلومتر مربع در مرکز عراق.

نيروهای کرد نيز در ماه ژانويه مدعی شدند که نيروهای داعش را ۲۰ هزار کيلومتر مربع از شمال عراق عقب رانده‌اند. به نظر می‌رسد تمام اين مناطق آزاد شده تمرينی بودند برای آزادسازی موصل که در کنترل کامل داعش است. علاوه بر موصل بخش‌های زيادی از استان انبار و تقريباً تمام شرق سوريه در کنترل داعش است.

همچنين تقريباً کل مرز دو کشور به رغم حملات هوايی فراوان عليه داعش در اختيار دولت اسلامی قرار دارد. اخيراً ابوبکر بغدادی محل خلافت خود را از شرق شهر حلب در سوريه تا مرکز عراق اعلام کرده است.

پس از زخمی شدن بغدادی، منابع نزديک به اين سازمان خبر دادند که تصميم‌گيری‌های عمده اين گروه به دست شورای نظامی داعش است.

انتشار اين اخبار در حالی است که در ماه‌های اخير هواپيماه‌های ائتلاف توانسته‌اند به طور مؤثری رهبران داعش را هدف قرار دهند. از جمله ابومسلم ترکمانی رئيس عمليات‌های شبه‌نظاميان داعش در عراق که چندی پيش در ماه دسامبر کشته‌ شد.

در اين صورت اگر مرگ عزت ابراهيم الدوری، معاون اول وقت در دوران صدام حسين و رهبر کنونی حزب بعث شاخه عراق تأييد شود، داعش بسيار از راهبران اصلی خود را از دست داده است.

پس از سقوط بغداد، الدوری به‌شکل مخفی به نيروهای ضدآمريکايی پيوست و رهبر حزب بعث شد.

مقامات عراقی او را «مغز متفکر گروه دولت اسلامی (داعش) در عراق» می‌دانند. او با گروه «ارتش نقشبندی»، از گروه‌های شورشی فعال برای مقاومت عليه نيروهای خارجی نيز ارتباط داشت و از چند سال پيش به القاعده عراق پيوسته بود.

ابوبکر بغدادی کيست؟

ابراهيم عواد ابراهيم البدری الحسينی السامرايی معروف به ابوبکر بغدادی متولد ۱۹۷۱و اهل سامرای عراق است. او تحصيلات خود را در مقطع دکترای مطالعات اسلامی در دانشگاه بغداد به پايان رسانده و چند سالی نيز معلم بوده است.

بسياری از اهالی قبيله‌اش در دياله و سامرا به تأثير فراوان او بر اطرافيانش اشاره کردند و او را شخصيتی کاريزماتيک دانسته‌اند.

بغدادی در سال ۲۰۰۵ توسط نيروهای آمريکايی دستگير شد و ۴ سال در این اردوگاه، «بوکا» در جنوب عراق بازداشت بود

آن گونه که از شواهد برمی‌آيد، بغدادی در اوايل دهه ۱۹۹۰ به همراه ابومصعب الزرقاوی (بنيان‌گذار القاعده‌ عراق درسال۲۰۰۳)، به افغانستان رفته و با طالبان افغانستان به همکاری پرداخته بود. بغدادی از سال ۲۰۰۳ به عضويت القاعده عراق درآمد.

در سال ۲۰۰۵ پس ازحمله آمريکا به عراق و تخريب خانه‌ای در بغداد به ضرب موشک، مقامات امريکايی اعلام کردند او کشته شده است. بااين حال او يک هفته بعد اعلام کرد که زنده است.

بغدادی در سال ۲۰۰۵ توسط نيروهای آمريکايی دستگير شد و به مدت ۴ سال در اردوگاه بوکا واقع در جنوب عراق در بازداشت به سر برد. ابوبکر بغدادی پس از آزادی از زندان در سال ۲۰۰۹ به شورای مجاهدين در عراق پيوست.

به دنبال حمله آمريکا در ۲ مه ۲۰۱۱ در پاکستان که منجر به کشته‌شدن رهبر القاعده، اسامه بن لادن شد، ابوبکر بغدادی بيانيه‌ای منتشر کرد و در آن بن لادن را ستايش کرد. رهبر فعلی داعش در آن بيانيه تهديد کرد که مرگ او را تلافی خواهد کرد.

به دنبال همين تحولات نطفه داعش بسته شد. اولين ظهور جدی داعش با طغيان شاخه عراقی آن به رهبری «ابوبکر بغدادی» بر دستورات ايمن ظواهری خليفه فعلی القاعده نمايان شد.

بعدها عنوان شد که يکی از موارد اختلاف اين دو رهبر جهادی، انتقاد بغدادی به عدم مبارزه جدی القاعده با ايران شيعی است.

شايد همين تفکر بود که باعث شد نخستين عمليات‌های گروه ابوبکر بغدادی در عراق بيشتر مناطق شيعه‌نشين را هدف بگيرد.

داعش معتقد است باید جلوی «طرح بازگشت صفویه به عراق» ایستادگی کرد.

بسياری ظهور داعش را، تولد نسل سوم القاعده می‌دانند. نسلی که به دنبال کشته شدن ابومصعب زرقاوی، رهبر شاخه عراق القاعده در ژوئن ۲۰۰۶ پی‌ريزی شد و اکنون با عنوان دولت اسلامی شناخته می‌شود.

به‌طور کلی شاخه‌های القاعده در کشورهای مختلف از ابتکار عمل برخوردارند. القاعده اگرچه سازمانی بسته تلقی می‌شود اما  شکل سازماندهی آنها به صورت شبکه‌ای است. ابوبکر بغدادی نیز در ابتدا یکی از مسئولیت عضوگیری برای القاعده را به عهده داشت.

در دوره ابوبکر بغدادی داعش توسعه قابل توجهی پیدا کرد و با پیوستن تعدادی از ژنرال‌های سابق ارتش صدام حسین، مانند محمد ندا جبوری معروف به راعی و سمیر عبد محمد معروف به حجی بکر، تشکیلات نظامی داعش ستون‌های محکمی یافت.

ابوبکر البغدادی ملقب به شیخ نامرئی اکنون «خلیفه ابراهیم» خوانده می‌شود.

نزدیک به یک سال پیش ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن ابوبکر بغدادی ذر مسجد جامع موصل اعلام کرد، جهان اسلام تحت رهبری او به شأن و قدرت و حق رهبری دست خواهد یافت.

به عقیده برخی از تحلیل‌گران، داعش برخلاف سنت القاعده فعالیت گسترده‌ای را نیز در رسانه‌ها آغاز کرده است.