سازمان میراث فرهنگی ایران اعلام کرده است در نوروز ۱۳۹۴، حدود ۶۸ میلیون نفر از موزهها، محوطههای تاریخی و اماکن مذهبی در ایران بازدید کردهاند. همچنین درآمد موزهها در سال گذشته حدود ۴۰ میلیارد تومان برآورده شده است که ابتدا باید به خزانه دولت واریز شود و سپس به طور متناسب میان تمام موزههای کشور پخش شود تا بخشی از درآمد موزههای پربازدید در اختیار موزههای کم درآمد قرار بگیرد.
به گفته مسعود سلطانیفر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، آمار ۶۸ میلیون نفری رشدی حدود ۱۴۱ درصد را نسبت به بازدیدهای نوروزی سال گذشته نشان میدهد.
با این حال، این آمار به معنای فروش ۶۸ میلیون بلیط به بازدیدکنندگان نیست چون برخی از موزهها رایگان هستند. از طرف دیگر آمار بازدید از اماکن مذهبی و تاریخی نیز در این آمار گنجانده شده است. این در حالی است که بازدید از مراکز و آرامگاههای مذهبی نیز رایگان است. به گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی، هنوز میزان درآمد حاصل از فروش بلیط های نوروزی محاسبه نشده است، ولی به محض جمع آوری آمار، این رقم نیز اعلام میشود.
به گزارش خبرگزاری مهر، محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزههای سراسر کشور نیز اعلام کرده است سازمان میراث فرهنگی درآمد حاصل از موزهها و اماکن تاریخی مانند تخت جمشید و پاسارگاد را برای سال ۹۳ حدود ۴۰ میلیارد تومان پیشبینی کرده بود. یعنی سازمان پیشبینی میکند که تا سقف ۴۰ میلیارد تومان به خزانه دولت ریخته شود، سپس برنامهریزی خواهد شد که این بودجه چطور بین موزهها تقسیم شود.
به گفته کارگر،مجموعه تخت جمشید، کاخ موزههای تهران (کاخهای گلستان، سعدآباد و نیاوران) و بناهای تاریخی اصفهان پربازدیدترین موزهها و بناهای تاریخی ایران بودهاند و بیشترین درآمد را از محل فروش بلیط در سال گذشته کسب کردهاند.
با اینحال، طبق قوانین موجود، موزهها و بناهای تاریخی باید درآمد خود را به خزانه دولت واریز کنند و نمیتوانند از میزان درآمد کسب شده به طور مستقیم برای نگهداری مراکز خود استفاده کنند. درآمد واریز شده به خزانه، توسط دولت دوباره میان موزههای مختلف اعم از پربازدیدها و کمبازدیدها بر اساس نیاز توزیع میشود. به این ترتیب موزههای کمبازدید و کمدرآمد از درآمد موزههای شلوغ و پردرآمد بهرهمند میشوند.
رئیس سازمان میراث فرهنگی میگوید، حدود ۷۰ درصد از درآمد واریز شده به خزانه، به موزهها باز میگردد و ۳۰ درصد باقی مانده نیز در اختیار استانها قرار میگیرد تا به موزههایی بدهند که درآمد کمی داشته و یا نیاز فوری به بودجه دارند. او هدف از این مکانیزم را ایجاد تعادل میان موزههای پردرآمد و کمدرآمد عنوان کرده است.
بازگشت درآمد موزهها و بناهای تاریخی به خودشان تا همین چند سال پیش انجام نمیشد و آنها مجبور بودند کل درآمد کسب شده از راه فروش بلیط را به خزانه دولت بدهند. اما اکنون بازگشت بخشی از این درآمد به خود موزهها باعث شده تا موزهها توانایی مالی بیشتری بیابند.
قیمت بلیطها نیز در ایران افزایش یافته است و اکنون قیمت بلیط برای مکانهای مشهوری مانند موزه ملی ایران، موزههای منطقهای، کاخ موزهها و آثار ثبت جهانی برای بازدیدکنندگان ایرانی حداکثر دو هزار تومان و برای بازدیدکنندگان خارجی حداکثر ۱۵هزار تومان تعیین شده است.
اما همچنان قیمت بلیط موزههای محلی و سایر آثار تاریخی در حدود ۱۵۰۰ تومان برای بازدیدکننده ایرانی و ۱۰ هزار تومان برای بازدیدکننده خارجی است. تا پیش از سال ۹۱ این نرخ برای گردشگران داخلی و خارجی تنها بین ۵۰۰ تا هزار تومان بود.
آمارها گرچه نشان از رشد بازدید از موزهها و مکانهای مذهبی و تاریخی در تعطیلات نوروزی دارد، اما نمیتوان از آن به عنوان روندی ثابت در طول سال نام برد.
پیشتر سازمان میراث فرهنگی کشور اعلام کرده بود موزههای کشور نتوانستهاند خود را با نیاز جامعه هماهنگ کنند و به همین دلیل میزان استقبال از موزهها در ایران اصلاً رضایتبخش نیست.
محمدرضا کارگر در بهمن ماه ۱۳۹۳ گفته بود گرچه موزههای ایران از نظر حفاظت اشیاء به طور کامل استاندارد هستند، اما از نظر معرفی و ارائه خود، استاندارد نیستند؛ به همان میزان که موزهها با تأثیرگذاری بر جامعه فاصله دارند، به همان میزان هم با استانداردها فاصله دارند.
بیشتر بخوانید: «استقبال از موزهها در ایران ناچیز است»