سازمان بهداشت جهانی نگران گسترش بیماری سرخک است

سازمان بهداشت جهانی در بیانیه‌ای که روز چهارشنبه ۲۵ فوریه صادر کرد، نسبت به شیوع بیماری سرخک در اروپا هشدار داد و از دولت‌ها خواست که خود را برای کمپین‌های واکسیناسیون سرخک آماده کنند.

از آغاز سال ۲۰۱۴ میلادی در قاره اروپا ۲۲ هزار مورد بیماری سرخک به ثبت رسیده است. این در حالی است که انتظار می‌رفت بیماری سرخک تا پایان سال ۲۰۱۵ در اروپا ریشه‌کن شود.

دقیقاً مشخص نیست که چرا سرخک به جوامع انسانی در کشورهای توسعه‌یافته و یا در حال‌ توسعه بازگشته است. سازمان جهانی بهداشت جنبش‌های ضد واکسیناسیون را که در سال‌های اخیر بین والدین شکل‌گرفته‌اند، سرزنش می‌کنند.

خانواده‌هایی که نوزادان را واکسن نمی‌زنند

جنبش‌های ضد واکسن، داده‌های پژوهش‌هایی را که نشان می‌دهند واکسینه کردن نوزادان می‌تواند مرتبط با بروز بیماری اوتیسم باشد، به صورت سطحی در زندگی کودکان خود اعمال کرده‌اند. هواداران این جنبش، نوزادان و کودکان خود را واکسینه نمی‌کنند تا با خطر بروز بیماری اوتیسم مبارزه کنند. این جنبش‌ها به‌ویژه در کشورهای توسعه‌یافته، و بین خانواده‌های تحصیل‌کرده مطرح شده‌اند.

سازمان جهانی بهداشت بر این باور است که جنبش ضد واکسیناسیون در دهه گذشته نرخ ایمن‌سازی عمومی را پایین آورده و می‌تواند دلیل شیوع بیماری سرخک باشد. در سال‌های ۱۹۸۰، سرخک هم در آمریکای شمالی و هم در اروپا در مرحله نهایی ریشه‌کن شدن بود.

سوزانا جاکاب، مدیر آژانس سلامت سازمان ملل متحد در اروپا نیز از وضعیت شیوع بی‌رویه سرخک در اروپا ابراز نگرانی کرده است. ۲۲۱۴۹ مورد ابتلا به بیماری سرخک بی‌سابقه است. جاکاب می‌گوید این شیوع هم در اروپای شرقی و هم در اروپای غربی ادامه دارد. ایتالیا، آلمان، قرقیزستان و روسیه در سال گذشته به ترتیب، ۱۶۷۴، ۵۸۳، ۷۴۷۷، و ۳۲۴۰ مورد ابتلا به بیماری سرخک را به ثبت رسانده‌اند.

سرخک در روزگار سفرهای بین‌قاره‌ای

سرخک یک بیماری ویروسی مسری و گاهی مرگبار است که می‌تواند با سرعت بالا در میان کودکان واکسینه نشده گسترش یابد. در روزگاری که مردم با هواپیما سفر می‌کنند این خطر بزرگی برای جوامع بشری است.

هیچ درمان اختصاصی‌ برای این ویروس وجود ندارد. بسیاری از افراد در عرض چند هفته بهبود می‌یابند.

اما سرخک در مبتلایانی که سن کمی داشته باشند، نوزادان، کودکان دچار سوءتغذیه، افراد که سیستم ایمنی بدنشان خوب کار نمی‌کند، منجر به عوارض جدی از جمله کوری، التهاب مغز یا آنسفالیت، اسهال شدید، عفونت گوش و ذات‌الریه می‌شود. مجموعه این عوارض می‌تواند به مرگ بیانجامد.

گسترش بین قاره‌ای سرخک در سال ۲۰۱۵ بین قاره اروپا و آمریکا از دلایل دیگر شیوع این بیماری بین کودکان شناخته شده است. برخی از مبتلایان به بیماری سرخک به پارک‌های شادی مانند «دیزنی‌لند» در آمریکا و «دیزنی‌ وولرد» در فرانسه رفته بودند. در آمریکا به ویژه شیوع این بیماری از این پارک‌ها آغاز شده است.

سرخک در آمریکای شمالی

سرخک در ایالات متحده و کانادا نیز در مقیاس پایین‌تر از اروپا شیوع پیدا کرده است. این دو کشور پیش از این هم نسبتاً به اروپا در ریشه‌کن کردن بیماری‌های ویروسی از طریق واکسیناسیون موفق‌تر بوده‌اند.

در سال ۲۰۱۴، بیش از ۱۵۰ نفر آلوده به سرخک در ایالات متحده آمریکا ثبت شده‌اند. گسترشی خارج از تصور مقامات بهداشت این کشور که این شیوع را مرتبط با کودکانی که از خارج کشور به دیزنی‌لند آمده‌اند، می‌دانند.

این تعداد شیوع سرخک در آمریکا بالاترین آمار ابتلا به این بیماری در دو دهه گذشته است.

آگاهی‌رسانی به خانواده‌های مخالف واکسن

در سال ۲۰۰۰ ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که سرخک برای همیشه در این کشور ریشه‌کن شده است. مقامات بهداشت آمریکا نیز شیوع دوباره این بیماری را مرتبط با جنبش‌های ضد واکسن در میان خانواده‌های آمریکایی می‌دانند.

ندرت امیروگلو، متخصص بیماری‌های عفونی در سازمان جهانی بهداشت، معتقد است که تنها راه مبارزه با اپیدمی سرخک که دور از انتظار هم نیست، بالا بردن نرخ واکسیناسیون برای این ویروس و آگاهی‌رسانی به خانواده‌های مخالف واکسن است.

امیروگلو می‌گوید: «همه کشورها، بدون استثنا، باید پوشش واکسیناسیون سرخک را به‌طور منظم و جدی ادامه دهند تا ما شاید گسترش بیشتر بیماری نباشیم و این اتفاق دوباره تکرار نشود؛ سرخک می‌تواند یک بار و برای همیشه ریشه کن شود».

پژوهش‌های بخش بیماری‌های عفونی دانشگاه جانز هاپکینز هم نشان داده که وقتی پزشکان اطفال به خانواده‌ها در مورد شیوع بیماری سرخک توضیح داده‌اند، بیشتر خانواده‌هایی که ابتدا مخالف مایه‌کوبی نوزادان و کودکان خود بوده‌اند، با واکسیناسیون موافقت کرده‌اند. پژوهشگران این دانشگاه معتقد‌ند کمپین‌های آگاهی رسانی از این جهت مفید خواهند بود که تبعات جهانی واکسن نزدن به کودکان را در تصویری بزرگ‌تر برای خانواده‌ها ترسیم می‌کنند.

با وجود اثربخشی بسیار بالای واکسن سرخک، اوریون، سرخجه، سالانه حدود ۲۰ میلیون انسان در جهان به سرخک مبتلا می‌شوند و در این میان ۱۴۶ هزار نفر جان خود را به خاطر این بیماری از دست می‌دهند.