جعفر پناهی، برنده خرس طلایی جشنواره برلین مسئولان حکومتی را متهم ساخت که خود با سینمای ایران سیاسی برخورد می‌کنند اما توقع دارند دیگران چنین نکنند. او گفت چه فيلم‌هايی که در پای همين ديوار سياست، قربانی شدند و روی پرده را ندیدند.
جعفر پناهی یک روز پس از دریافت جایزه خرس طلایی از شصتوپنجمین جشنواره فیلم برلین برای فیلم «تاکسی»، در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت همه فيلمسازان ايرانی دلشان می‌خواهد فيلمشان اول در کشورشان به نمايش درآيد اما ديوار سياست هميشه مانع نمايش اين فيلم‌ها در ايران شده است.
پناهی ضمن ابراز خوشحالی از موفقیت فیلم‌اش در جشنواره برلین گفت: «صاحبان قدرت هميشه ما را متهم به ساختن فيلم‌های جشنواره‌ای و خارج‌پسند کرده‌اند ولی پشت ديوار سياست پنهان شده‌اند و نگفتند که هيچگاه به ما اجازه نمايش فيلم‌هایمان را در ايران نداده‌اند.»
«تاکسی» ساخته جعفر پناهی که در بخش رقابتی جشنواره فیلم برلین شرکت کرده بود شب گذشته، شنبه ۱۴ فوريه / ۲۵ بهمن‌ماه در مراسم پایانی این جشنواره، در غیاب کارگردان آن خرس طلایی را به‌دست آورد.
بیشتر بخوانید: خرس طلایی برلیناله به «تاکسی» پناهی رسید
جعفر پناهی در جریان رویدادهای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۸۸ دو بار دستگیر و سپس به شش سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از فیلمسازی و سفر به خارج از ایران محکوم شد.
«دیوار سیاست» از تهران تا برلین
پناهی در ادامه گفت‌وگوی خود با ایلنا به نامه حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی به دیتر کوسلیک، مدیر جشنواره برلین اشاره کرد و آن را «حرف‌های قشنگی» دانست که «فقط حرف» است و گوينده خود به آن عمل نمی‌کند.
پناهی گفت: «ايشان در آخرين جمله نامه خود گفته‌اند فرهنگ و سينما يعنی برچيدن پرچين‌ها و ديوارها. جمله‌ای که در کلام زيباست ولی در عمل ماندگارتر است. پس معتقدم آقای ايوبی اول بايد ديوارهايی را که خود و مديران ماقبل ايشان بنا کرده‌اند فرو ريزد و بعد به ديگران هشدار بدهد که ديوار نسازند.»
حجت‌الله ایوبی نامه خود به دیتر کوسلیک را زمانی نوشت که فیلم «تاکسی» پناهی در بخش رقابتی جشنواره برلین پذیرفته شد. او نوشت: «متأسفم از این‌که شما به بهانه فیلمِ فیلمسازی که به موجب قانون کشورش فعلاً نمی‌تواند فیلم بسازد (گرچه دارد می‌سازد) می‌خواهید همه را سوار تاکسی سوء تفاهم‌های تازه‌ای بر علیه مردم ایران نمایید.»
بیشتر بخوانید: خرس طلای «تاکسی»، جایزه‌ای برای مقاومت
او افزود: «سازنده فیلم تاکسی به‌رغم آن‌چه در جشنواره برلین گفته شد، در ایران سوار بر قطار پرشتاب زندگی خویش است و از همه مواهب زندگی آزادانه خود برخوردار است.»
رئیس سازمان سینمایی در انتهای نامه خود نوشت: «من هم مانند میلیون‌ها علاقه‌مند به سینما، صدای مهیب پای سیاست را در جشنواره برلین می‌شنوم. من هم مانند همه آن‌ها دوست داشتم برلین یادآور فرهنگ و هنر باشد. اما گویی شما سیاست را بر هنر ترجیح دادید. صدای پای سیاست می‌آید؛ و آجرهایی که در جشنواره شما روی هم قرار می‌گیرد به سرعت دیوار برلین تازه‌ای بر گرد جشنواره شما خواهد کشید.»
«سال‌هاست که در ایران صدای پای سياست را در سينما می‌شنويم»
جعفر پناهی در پاسخ به این سخنان گفته است: «ما سال‌هاست که در کشور خودمان صدای پای سياست را در عرصه هنر به‌خصوص سينما می‌شنويم که تلاش در آلوده کردن هنر با سياست دارد. اما آقای ايوبی جدائی هنر از سياست را به ديگران توصيه می‌کنند! اين توقع ايجاد می‌شود که چرا خودشان به آن عمل نمی‌کنند؟!»
جعفر پناهی با بیان این‌که «بهانه فشار از بيرون» بر مسئولان دولتی همواره در ایران وجود داشته، پرسیده است: «به ياد داريد چه فيلم‌هايی در پای همين ديوار سياست قربانی شدند و هيچگاه رنگ پرده سينما را نديدند و تمام انرژی و تلاش سازندگان‌شان در قفس توقيف باقی ماند؟ باتوجه به فشارهايی که روی سازمان سينمائی است؛ چه کاری بايد بکند که نکرده؟»
او گفت با آن‌که هيچ‌وقت اهل پيغام دادن به هيچ مدير دولتی نيست، اما درست پس از انتشار نامه حجت‌الله ایوبی به دیتر کوسلیک به رئیس سازمان سینمایی پيشنهاد نمایش فیلم «تاکسی» در جشنواره فیلم فجر را داده و تا آخرين روز جشنواره فجر نیز منتظر تصميم وی مانده اما پاسخی دریافت نکرده است.
«فیلم‌هایی که انتقادی نیست، عنادی است»
با اعطای جایزه خرس طلایی به فیلم جعفر پناهی، حسين نوش‌آبادی، سخنگوی وزارت ارشاد نسبت به آن واکنش نشان داد. او نیز همچون حجت‌الله ایوبی رویکرد جشنواره برلین را سیاسی دانست و گفت: «چند سالی است که شاهد اقدامات سياست‌آميز داوران و متوليان اين جشنواره نسبت به جمهوری اسلامی ايران و انتخاب فيلم‌هايی که از نظام اسلامی به نوعی سياه‌نمايی دارد، هستيم.»
سخنگوی وزارت ارشاد درباره آثار سینمایی جعفر پناهی گفت: «فيلم‌های اين فيلمساز انتقادی نيست؛ بلکه عنادی است که در آن‌ها مشاهده می‌شود.»
نوش‌آبادی از فيلمسازانی که «به هر دليل آثار يا فعاليتشان در ایران با مشکل مواجه» است خواست تا «آب در آسياب مخالفان و دشمنان نظام» نریزند و حاضر نشوند برای «کسب اعتبار کاذب، با اعتبار و اصالت‌های فرهنگی و دينی يک کشور» بازی کنند.
سخنگوی وزارت ارشاد با گفتن این سخنان اظهار امیدواری کرد که محدوديت‌ها و موانع کسانی چون جعفر پناهی در داخل کشور برطرف شود. او گفت: «استقبال می‌کنیم از اين‌که اين‌گونه هنرمندان به جای اين‌که بروند آثار خود را به ديگران عرضه کنند بيايند در داخل کشور با تعهداتی که کشور و مردمشان خواهند داشت آزادانه فعاليت کنند.»
شصت‌و‌پنجمين دوره جشنواره فيلم برلين از ۵ فوريه / ۱۶ بهمن تا ۱۴ فوريه / ۲۵ بهمن برگزار شد.