اقتصاد ایران در یک هفته با دو شوک بزرگ روبرو شد. تداوم تحریم‌ها و  سقوط بی‌سابقه قیمت نفت در بازارهای جهانی. نرسیدن به توافق پایانی بر سر پرونده  هسته‌ای با شش قدرت بزرگ جهانی در وین خوش‌بینی‌ها در محافل اقتصادی ایران را برهم زد.

Oil

ریال پول ملی ایران بازهم سقوط کرد و دلار آمریکا و دیگر ارزهای معتبر جهانی به مرزهای تازه‌ای رسید. بورس تهران هم که پیش از تمدید مذاکرات به طور مصنوعی رونق گرفته بود با اعلام تمدید گفت‌وگوها ۳/ ۵ درصد ارزش خود را ازدست داد.

شوک دوم اقتصادی برای جمهوری اسلامی سه روز پس از به نتیجه نرسیدن به توافق اتمی، باز در وین شکل گرفت. اوپک در صد و شصتمین نشست خود – که پرتنش بود – تصمیم گرفت تولید روزانه‌اش را در سطح سی میلیون بشکه نگهدارد. این تصمیم، بهای طلای سیاه را که از یکی دو ماه پیش به دلیل کاهش تقاضا آغاز شده بود، به کمترین میزان در چهار سال گذشته رساند.

سقوط ۴۰ درصدی بهای نفت موجی از نگرانی برای ایران و کشورهایی به وجود آورد که تنها به قیمت بالای نفت وابسته‌اند. کارشناسان اقتصادی می‌گویند: «اگر روند کاهش بهای نفت بر همین روال ادامه یابد رکود اقتصادی طولانی در انتظار ایران، الجزایر، ونزوئلا و روسیه خواهد بود.»

به نقل از بلومبرگ کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که قیمت نفت اوپک حتی در نیمه نخست سال ۲۰۱۵ میلادی – به کمترین میزان خود طی سال‌های گذشته  یعنی به ۶۰ دلار و کمتر برسد. وبسایت «خبرآنلاین» می‌نویسد در صورتی که چنین اتفاقی بیفتد قیمت نفت ایران به کمتر از بشکه‌ای ۴۵ دلار سقوط می‌کند.

دولت حسن روحانی که بودجه سال کنونی را بر اساس نفت صد دلار پیش‌بینی کرده، با دو شوک اقتصادی با کسری شدید بودجه روبرو خواهد شد. روز شنبه ۸ آذر، ارسلان فتحی پور رییس کمیسیون اقتصادی  مجلس گفت «به دلیل کاهش قیمت نفت دولت با کسری بزرگ بودجه مواجه خواهد بود. »

به نوشته روزنامه «دنیای اقتصاد» چاپ تهران، پیام تمدید مذاکرات و سقوط بهای نفت «اختلال در فضای کسب و کار کشور است.»

رادیو زمانه پرسش‌های زیر را با شاهین فاطمی و پرویز مینا‌، دو کارشناس مسائل اقتصادی و انرژیایی در میان گذاشته است:

• جمهوری اسلامی که مدت هاست به دلیل برنامه هسته‌ای خود مورد تحریم‌های همه جانبه قرار دارد حالا با سقوط بی‌سابقه قیمت فروش نفت هم روبرو شده است. این وضعیت چه پیامدهایی برای مردم ایران خواهد داشت؟

• قیمت نفت به پایین‌ترین سطح در ۵۰ ماه گذشته رسیده و همانند ایران تحریم‌ها و کاهش بهای نفت سالانه ده‌ها میلیارد به روسیه زیان وارد می‌کند. برخی سایت‌ها در تهران این وضعیت را ناشی از توطئه عربستان و آمریکا علیه رژیم تهران و روسیه دانسته‌اند. آیا چنین فرضی درست است؟

• سقوط بهای نفت یک نوع تجدید قوا یا به گفته فرانسوی‌ها« بوفه اکسیژن » برای اقتصاد و رونق کسب و کار شرکت‌های اروپایی توصیف شده است. ارزان شدن بنزین و گازوئیل در پمپ‌ها هم برای اتومبیل‌داران خبر خوبی بوده. آیا این آغازی بر رونق اقتصادی در غرب خواهد بود؟