این واقعیت است که هنرپیشه‌های سینما ـ آن‌ها که دوربین، بی‌رحمانه «تصویرِ» لحظه به لحظه‌ گذرِزمان را بر چهره‌ و اندام‌شان ثبت می‌کند ـ بیش از بسیاری دیگر با اثرات ویرانگر منش جامعه‌ امروز که در آن از همه سو «جست‌وجوی کمال و جوانی ابدی» معیار برتر «القا» می‌شود، درگیر هستند. همین نکته آن‌ها را، به‌ویژه هنرپیشه‌های زن را ـ وامی‌دارد تا مشتری‌های ثابت و پر و پا قرص همه راه‌ها و شیوه‌هایی باشند که جوانی و زیبایی ماناتر را وعده می‌دهند. این برای آن‌ها در حکم افزایش مدت حضورشان بر پرده و ادامه فعالیت‌شان است.

41945a14-26f0-11e4-8e70-953045115879_original
ژولیت بینوش و کریستن استوارت

آخرین ساخته فیلمساز فرانسوی اولیویه آسایاس، ابرهای سیلز ماریا، به سرنوشت بازیگران زن می‌پردازد: اثری دلمشغولِ گذر زمان، که بسیاری از زنان روزگار ما می‌توانند انعکاس کابوس‌ها و نگرانی‌های‌شان را  در آن ببینند.

ماریا اندرس (ژولیت بینوش)، یک ستاره بین‌المللی است که در 20سالگی در تئاتری نقش دختر جوانی را ایفا کرده که زنی جاافتاده را اغوا می‌کند. 20 سال بعد، او، باز هم بر صحنه، نقش زنِ جاافتاده مورد بحث را بازی می‌کند، در حالی‌که «استارلتی» (کلوئه گریس مورتز) ایفاگر نقش سابقش است: پرتره‌ای در سه فصل از یک بازیگر زن درمرحله‌‌ میانی زندگی، همراه با سه تصویر از زنانی برخاسته از دنیاهای مختلف و مرتبط شده با موضوع اجرا (بینوش، مورتز، کریستن استوارت)، محصول نگاهی که آسایاس به جهان معاصرش می‌افکند.

chloemoretz
کلوئه گریس مورتز

فیلم او، که اولین بار در بخش رسمی فستیوال کن اکران شد و چندی ا‌ست در فرانسه به نمایش عمومی درآمده، نخستین اثری نیست که سن و سال بازیگران زن را دست‌مایه خود قرار می‌دهد. یکی از ماندگارترین آثار در این زمینه، بی‌تردید بولوار سان‌ست بیلی وایلدر است که خیلی پیش‌تر از این، از ورای سرنوشت تکان‌دهنده یک ستاره سینمای صامت که در نهایت مرتکب عمل جبران‌ناپذیر قتل می‌شود، تصویرگر خشونت صنعت سینما در قبال بازیگران زن بوده است.

جذابیت رویکرد آسایاس با این همه شاید در این نکته نهفته است که بازیگر نقش زنِ جاافتاده فیلم او در نهایت اما با خودش به تفاهم می‌رسد.

مقابله با روند پیر شدن

458226915ZD00027_2014_Natio
اما تامپسون
KATE VICELNT
کیت وینسلت

صحبت کردن از جراحی‌های زیبایی یا بوتاکس برای بسیاری از بازیگران دیری است که دیگر تابو به شمار نمی‌رود و در مقابل، تعداد اندکی می‌خواهند ایستادگی کنند: کیت وینسلت و اما تامپسون.

هنوز جوانند که شروع می‌کنند: امانوئل بئار، هنرپیشه ۵۱ ساله‌ فرانسوی گفته که در ۲۷سالگی لب‌های خود را به جراح سپرده است. البته هم او و هم برخی بازیگران دیگر امروز از کرده‌ خود اظهار پشیمانی می‌کنند؛ هم‌چنان‌که نیکول کیدمن به دشواری اعتراف می‌کند استفاده از بوتاکس را متوقف کرده است؛ ماده‌ای که به گفته او بر کارش به‌عنوان بازیگر نیز تاثیر منفی داشته است.

angelina_jolie
آنجلینا جولی
scarlett-johansson
اسکارلت جوهانسون

اما آنان که بر ادامه استفاده از این روش‌ها پای می‌فشرند، کم نیستند: سارا جسیکا پارکر و آنجلینا جولی از جمله این هنرپیشه‌ها هستند. اسکارلت جوهانسون فاش می‌گوید که نمی‌خواهد به یک «پیرزن پرمدعای وحشتناک» بدل شود.

هر چه که هست، خود این هنرپیشه‌ها و تصویری که از خود منتقل می‌کنند، ابزاری است برای استیلای «مسابقه جوان ماندن» در جامعه. جراحی‌های زیبایی و تزریق بوتاکس و ژل به پدیده‌هایی همه‌گیر در جهان مبدل شده‌اند. پرشمارند آن‌ها که نمی‌خواهند از قافله جوانی عقب بمانند: در سال ۲۰۰۹، ۱۴درصد فرانسوی‌ها خود را به تیغ جراحان زیبایی سپرده‌اند.

در همین سال ۲۰۰۹، در جهان، در هر ثانیه در جهان یک عمل جراحی زیبایی صورت گرفته است. رسانه‌های ایران گزارش می‌دهند که بوتاکس، آمپولی است که روزانه در تهران بين سه تا چهار هزار نفر را به مطب‌ها و کلينيک‌های پوست و زيبايی می‌‌کشاند.

شاید تراژدی هنرپیشه‌های زن بیشتر در این باشد که آن‌ها قربانی معیاری هستند که تصویر خودشان در پا گرفتنش در جامعه نقش داشته است. برای فرو نشاندن ولعِ مخاطبانی که با چنین معیارهایی مشخص شده‌اند، تهیه‌کنندگان سینما چاره‌ای ندارند جز رجوع به از راه‌رسیدگانی که مدام کم‌سال‌تر و کم‌سال‌تر می‌شوند. دور باطلی که سر بازایستادن ندارد.

منابع:

فیگارو

چیروگیه استتیک فرنس

پلنتوسکوپ

عصر ایران