یکی از راه‌های پیشگیری گسترش اپیدمی‌ها، مشخص کردن مسیر شیوع آن‌ها است. اکنون پژوهشگران موفق شده‌اند مسیر شیوع ویروس «ابولا» را مشخص کنند.
بر اساس پژوهشی که دوشنبه، ۱۱ اوت در نشریه علمی «New England Journal of Medicine» منتشر شده، نخستین بار یک پسر دو ساله در ۲ دسامبر ۲۰۱۳ در روستایی به نام «گوئه‌کدو» در گینه به دل‌درد و سپس به تهوع و تب و اسهال مبتلا شد و وقتی به بیمارستان انتقال یافت، پژشکان تشخیص دادند که او به ویروس «ابولا» آلوده شده است.
این کودک دو ساله ۶ دسامبر ۲۰۱۳ درگذشت. سه هفته بعد از این تاریخ مادربزرگ این کودک، خواهر سه‌ساله و مادرش و همچنین یکی از پرستارانی که از او مراقبت کرده بود در اثر ابتلا به ویروس «ابولا» جان باختند.
به این ترتیب بر اساس این پژوهش، اپیدمی «ابولا» ابتدا در حلقه سربسته‌ای از یک خانواده روستایی در گینه آغاز شد. سپس دامنه آن به پرستاران و پزشکان بیمارستانی که کودک دو ساله در آنجا تحت درمان بود گسترش پیدا کرد.
هرگونه تماس با آب دهان، ادرار و مدفوع و دیگر مایعات بدن بیمار می‌تواند دیگران را مبتلا کند. به همین جهت علاوه بر پزشکان و پرستاران، مرده‌شویان و کسانی که در کار کفن و دفن بیماران مبتلا به «ابولا» هستند نیز در خطر قرار دارند. برخی از اشخاصی که در کار خاکسپاری کودک دو ساله بودند هم به «ابولا» مبتلا شدند و جان دادند. به این دلیل که روستای «گوئه‌کدو»، زادگاه نخستین بیمار مبتلا به «ابولا» در مرز جمهوری سیرالئون قرار دارد، از طریق اطرافیان نخستین بمیار مبتلا به «ابولا» به سرعت این ویروس به جمهوری سیرالئون انتقال پیدا کرد.
آمار مرگ و میر‌ها در این مناطق شتاب گرفته بود، اما هنوز کسی متوجه نبود که ممکن است این اشخاص به «ابولا» مبتلا شده باشند. در اثر کمبود پزشکان کارآمد، ویروس «ابولا» در جمهوری سیرالئون تا مارس ۲۰۱۴ به سرعت شیوع پیدا کرد.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مقابله با ویروس «ابولا» این است که دوره «کمون» این بیماری طولانی است. دوره «کمون» ویروس «ابولا» ۲ تا ۲۱ روز است. در این مدت فرد بدون آنکه نشانه‌هایی از بیماری را بروز داده باشد، احساس سلامت می‌کند و ممکن است افراد دیگری را به این ویروس آلوده کند.
میزان کشندگی ویروس «ابولا» هم ۲۵ الی ۹۰ درصد است.
تاکنون ویروس «ابولا» در یک اقلیم مشخص شیوع پیدا می‌کرد و به خاطر میزان بالای کشندگی‌اش جان مبتلایان را می‌گرفت. با این‌همه برای نخستین بار است که ویروس «ابولا» به شکل یک اپیدمی جلوه‌گر شده است. به همین جهت مشخص شدن مسیر شیوع آن برای مهار کردن این ویروس اهمیت دارد.
در پژوهشی که دانشمندان منتشر کرده‌اند، مسیر شیوع «ابولا» تا مارس ۲۰۱۴ با دقت ترسیم شده است.
پس از ابتلای کودک دوساله روستایی در گینه، و بستگان او، یک ماما که در روستای «داوا» در گینه زندگی می‌کرد به ابولا مبتلا شد. او در این گردونه، ششمین فرد مبتلا به این ویروس بود که به سهم خود خویشاوندان و پرستارانش را آلوده کرد. پژوهشگران حدس می‌زنند که ویروس «ابولا» از طریق خواهر مادربزرگ کودک دوساله یا از طریق یکی از اشخاصی که در خاکسپاری او شرکت داشتند به این روستا انتقال پیدا کرده. در روستای «داوا» چندی بعد سه نفر در اثر ابتلا به «ابولا» درگذشتند. تا پایان مارس ۲۰۱۴، هشت نفر دیگر در «داوا» مبتلا شدند که از آن میان، چهار نفر این ویروس را به شهر‌ها و روستاهای دیگر سرایت دادند.
به زودی ویروس ابولا در شعاع یکصد کیلومتری مرز گینه با سیرالئون به سمت شرق و غرب آفریقا شیوع پیدا کرد. تنها در طی ۱۲ هفته دامنه شیوع این ویروس گسترده‌تر شد. یکی از دلایل آن عدم تشخیص به موقع بیماری به خاطر محرومیت غرب آفریقا از امکانات مناسب بهداشت و درمان بوده است. برای نخستین بار، در ۶ مارس ۲۰۱۴ پزشکان در این مناطق «ابولا» را شناسایی کردند. در این مدت این ویروس فرصت کافی برای گسترش پیدا کرده بود.
پژوهشگران از طریق بررسی مسیر شیوع «ابولا» به این نتیجه دست یافته‌اند که به دلیل رشد ناموزون شهرنشینی در آفریقا، از یک‌سو امکانات بهداشت و درمان کافی وجود ندارد، اما از سوی دیگر انسان‌ها می‌توانند به سادگی سفر کنند. آن‌ها از این مسأله به عنوان مهم‌ترین دلیل اپیدمی «ابولا» یاد می‌کنند و پیش‌بینی می‌کنند که اگر این رشد ناموزون در آفریقا ادامه پیدا کنند، در آینده هم همچنان شاهد شیوع اپیدمی‌هایی در این نقطه از جهان خواهیم بود.
در حال حاضر دارویی بر ضد ویروس «ابولا» وجود ندارد. داروهای موجود هنوز به اندازه کافی آزموده نشده‌اند و مجوز تولید دریافت نکرده‌اند.
سازمان بهداشت جهانی پیش‌بینی کرده است که در سال ۲۰۱۵ دارویی که بتواند با ویروس «ابولا» مقابله کند، به بازار می‌آید. گفته می‌شود که شیوع «ابولا» در سال جاری، از بالا‌ترین میزان تلفات این ویروس در طی تاریخ برخوردار است.
Trackbacks