وضعیت شکننده داعش در شنگال

درگیری‌ بین نیروهای کرد و اسلام‌گرایان داعش روز به روز ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. داعش که در روزهای اول حضور خود در عراق، کاری به کار کردها نداشت و رهبر کردها هم گفته بود «این جنگ، جنگ ما نیست»، حالا تا مرز نسل‌کشی کردها پیش رفته است.

سقوط شهر ایزدی‌نشین شنگال و درگیری‌های شدید در شهر مسیحی‌نشین قره‌قوش، زنگ خطر قتل عام سکنه را به صدا در آورده است.

منابع محلی می‌گویند که ۳۰ پیکارجوی داعش در موصل کشته شده‌اند. علاوه بر ایزدیان، حدود ۲۰ هزار ترکمن شیعه در منطقه شنگال زندگی می‌کنند که با توجه به رویکرد داعش نسبت به اهل تشیع، خطر قتل عام تهدیدشان می‌کند.

تلویزیون «روداو» در آخرین اخبار خود گفت که در درگیری‌های یک هفته گذشته بین پیشمرگه‌ها و داعش،۱۵۰پیشمرگه کرد کشته و ۵۰۰ نفر زخمی شده‌اند.

به نقل از منابع محلی، اسلام‌گرایان ۵۰۰ زن ایزدی را در شهر شنگال ربوده‌اند. تعداد کسانی که به کوه پناه برده‌ بودند به ۵۰ هزار نفر می‌رسید که تا کنون تعداد زیادی از آن‌ها نجات یافته‌اند. به گفته یکی از مسئولان اتحادیه میهنی، برآوردها حاکی از باقی‌ ماندن حداقل ۵ هزار ایزدی در کوهستان است.

دست کم ۳۰۰ ایزدی به دست نیروهای داعش کشته شده‌اند. حداقل ۶۰ تن هم در کوه در اثر گرسنگی و تشنگی و بیماری در کوه‌ جان باخته‌اند که دستکم ۱۵ نفر آن‌ها کودک و بقیه سالمند هستند. بنا به آخرین اخبار، ۵۱ نفر از ایزدی‌ها خودشان را از کوه به شهر دهوک رسانده‌اند.

تلویزیون «روداو» به نقل از فرمانده نیروهای پیشمرگه در اطراف شنگال گفته است «برخی از افراد داعش ریش‌هایشان را تراشیده‌اند، لباس کردی پوشیده‌اند و روی ماشین‌هایشان پرچم کردستان نصب کرده‌اند تا هم پیشمرگه‌ها را غافلگیر کنند و هم راحت‌تر فرار کنند.»

نیروهای «پ‌ک‌ک» نیز وارد شنگال شده‌اند. مراد کارایلان رهبر شاخه نظامی این حزب گفته است: «ما به عنوان پ‌ک‌ک با تمام قدرت وارد نبرد شنگال خواهیم شد و تا دفع کامل داعش آنجا خواهیم ماند.»

رئیس اداره اطلاعات شهر زاخو بعد از ظهر جمعه (۸ اوت/۱۷ مرداد) به سایت «روداو» گفت، ۲۰۰ خانواده دیگر توانستند از کوهستان‌های شنگال پایین بیایند و خود را به زاخو برسانند. به گفته او، نیروهای امنیتی ۳۰ کیلومتر را برای نجات این خانواده‌ها از نیروهای داعش پاکسازی کرده‌اند.

پیش از آن هم یک مقام ارشد اتحادیه میهنی کردستان گفته بود: «با کمک “یگان های مدافع خلق” کردستان سوریه و «پ‌ک‌ک» توانستیم چهار هزار و ۵۰۰ خانواده شنگالی را نجات دهیم.»

همچنین منابع نزدیک به «ی‌پ‌گ» اعلام کردند از طریق یک مسیر امن، حدود ۱۵ هزار ایزدی گرفتار در کوهستان را به کردستان سوریه منتقل کرده‌اند.

یک عضو دفتر سیاسی حزب دموکرات کردستان عراق به «روداو» گفت: «تعداد نیروهای اعزام شده به کوهستان‌های شنگال در حال افزایش است و امیدوارند بتوانند به کمک نیروهای دیگر بخش‌های کردستان، موفق به پوشش این کوهستان شوند و ایزدی‌های پناه برده به کوه را نجات دهند.»

گزارش‌ها حاکی از این است که وضعیت داعش در شنگال شکننده است و مناطق زیادی از کنترل آن‌ها خارج شده است. روداو می‌گوید: شمار تلفات داعش «بسیار زیاد» است.

 قطع فیسبوک در اربیل

به گزارش منابع محلی، در پی بمباران هوایی در اطراف موصل، ۱۲۰ عضو داعش از جمله یکی از فرماندهان ارشد این گروه کشته شده‌اند.

مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان، پس از سقوط شنگال و زمار، سیاست خود را که قبلاً مبتنی بر دفاع بود،تغییر داد و گفت: «تا حالا فقط از خود دفاع می‌کردیم، اما بعد از رویدادهای چند روز گذشته تصمیم گرفته‌ایم تا آخرین نفس علیه تروریست‌ها بجنگیم. به نیروهای پیشمرگ دستور داده‌ام که با تمام توان به تروریست‌ها حمله کنند و از خاک و مردم کردستان حفاظت کنند.»

به این ترتیب کلیه نیروهای نظامی و امنیتی اقلیم به حالت آماده‌باش درآمده‌اند.

علاوه بر موصل، اخبار ضد و نقیضی از درگیری شدید در اطراف مخمور به گوش می‌رسد. برخی منابع خبر از سقوط بخش‌هایی از مخمور و افتادن آن‌ها به دست داعش می‌دهند. این در حالی است که منابع رسمی‌تر، خبری از پیشروی داعش در مخمور منتشر نمی‌کنند و خبرها تنها پیرامون درگیری‌های اطراف مخمور است.

به گفته نیروهای پیشمرگه برخی شهروندان روستاهای عرب‎نشین اطراف مخمور، با داعش همکاری می‌کنند. یک منبع محلی در شهر مخمور به رادیو زمانه گفت وضعیت مخمور ناپایدار است و بخش زیادی از منطقه در اختیار داعش قرار گرفته است.

درگیری‌های مخمور، باعث نگرانی مردم در شهر اربیل شده است. شامگاه جمعه ۸ اوت، رسانه‌های نزدیک به حزب کارگران کردستان نوشتند در یکی از عملیات چریک‌های این حزب در مخمور، دست کم ۲۰ عضو داعش کشته شده‌اند.

حکومت اقلیم روز پنجشنبه ۷ اوت اعلام کرد فیسبوک به مدت ۲۴ ساعت در استان اربیل قطع خواهد بود و در صورت نیاز این مدت تمدید خواهد شد. یک شهروند ساکن اربیل به رادیو زمانه گفت: «از ساعت ۱۲ ظهر روز پنجشنبه دسترسی به فیسبوک در اربیل قطع شده و تا عصر جمعه وصل نشده است.»

به گفته شهروندان، فضای کلی شهر اربیل خلوت‌تر از همیشه است. پنجشنبه شب، خبری از ازدحام‌ و شلوغی‌های معمول در بازارها و پاساژها و رستوران‌ها و اماکن تفریحی شهر اربیل نبود. مردم سعی می‌کنند بیشتر در خانه‌ها بمانند.

اعزام نیرو از سوی احزاب کرد ایرانی

احزاب کرد ایرانی نیز نیروهای خود را به مناطق جنگی اعزام کردند. حزب دموکرات کردستان ایران (به رهبری مصطفی هجری)، تا کنون سه گروه پیشمرگه به مناطق جنگی فرستاده که در منطقه مخمور با نیروهای داعش درگیر شده‌اند.

سخنگوی ستاد ویژه عملیات حزب دموکرات کردستان ایران در پاسخ به این سوال که آیا حکومت اقلیم از حزب دموکرات کمک خواسته یا نه، گفت: «ما و حکومت اقلیم، یک ملت، هم‌زبان و از یک نسل هستیم و وظیفه ملی خودمان دانستیم به عنوان حزب دموکرات کردستان ایران، از آن‌ها پشتیبانی کنیم. پس از این دفتر سیاسی حزب ما طی بیانیه اعلام کرد ما حاضر هستیم هرآن‌چه از دستمان برمی‌آید انجام دهیم، آن‌ها از ما درخواست کردند و ما نیروهای ویژه‌ای به جبهه‌های جنگ فرستادیم.»

او در خصوص تعداد نیروهای اعزامی پاسخی نداد، ولی بنا به اخبار منتشر شده، تا کنون بیش از ۲۵۰ نفر از این حزب به مناطق جنگی رفته‌اند.

همچنین حزب کومه‌له کردستان ایران (به رهبری عبدالله مهتدی)، در حالت آماده‌باش برای اعزام دو گردان از نیروهای پیشمرگه به مناطق جنگی است. مسئول روابط عمومی حزب کومه‌له به رادیو زمانه گفت: «مقامات اقلیم از آماده‌باش ما مطلع هستند و هر زمان که ضروری باشد و از ما درخواست کنند، نیروهای‌مان را خواهیم فرستاد.» به گفته او، ۱۲۰ نفر از پیشمرگه‌های کومه‌له در حالت آماده‌باش هستند.

هنوز مشخص نیست نیروهای حزب کومه‌له به کدام جبهه‌ها اعزام خواهند شد. مسئول روابط‌ عمومی حزب کومه‌له گفت: «ما همه امکانات‌مان اعم از سلاح سبک و نیمه‌سنگین‌مان را در اختیار جنگ قرار خواهیم داد.»

بیانیه اتحادیه میهنی

دفتر سیاسی اتحادیه میهنی کردستان عراق (به رهبری جلال طالبانی)، با انتشار بیانیه‌ای، موفقیت غیر منتظره داعش در زمار و شنگال را موجب جریحه‌دار شدن احساسات مردم کردستان و افکار عمومی جهان دانست. در این بیانیه آمده است در برخی مناطق، «نیروهای پیشمرگه‌ها بعد از جنگی قهرمانانه و اعطای ده‌ها کشته و زخمی، عقب‌نشینی کرده‌اند.»

به گفته دفتر سیاسی اتحادیه میهنی، این اولین در تاریخ کردستان است که نیروهای پیشمرگه کرد، در جبهه‌ای به طول هزار کیلومتر سنگر گرفته‌اند. در این بیانیه به این مسئله اشاره شده که کردها علاوه بر محدوده اقلیم، در مناطقی خارج از اقلیم، از جمله استان‌های کرکوک، خانقین و نینوا نیز جنگیده‌اند. اتحادیه میهنی گفته باید از نیروهای کرستان سوریه و ترکیه به خاطر واکنش فوری و نجات ده‌ها هزار نفر از گرسنگی، تشنگی و قتل عام قدردانی کرد.

تجمع ایزدی‌ها در سلیمانیه

به دنبال وقایع شنگال و فرار ایزدی‌ها به کوهستان برای حفظ جان، گروهی از ایزدی‌های ساکن سلیمانیه، پنجشنبه ۷ اوت، در مرکز شهر سلیمانیه دست به تجمع و اعتصاب غذا زدند. خواسته اصلی تجمع‌کنندگان، ارسال کمک، آب، غذا، دارو و نیرو به کوهستان‌های اطراف شنگال است.

یکی از اعتصاب‌کنندگان ایزدی به رادیو زمانه گفت: «این‌جا جمع شده‌ایم برای این که برای این که به کسانی که در کوه پناه گرفته‌اند آب و نان و کمک برسد. در آن‌جا آب نیست، غذا نیست و مردم وضعیت بدی دارند. تا کنون ۴۰-۵۰  نفر در آنجا از بی‌آبی و بی‌غذایی مرده‌اند.» این ایزدی ساکن سلیمانیه، گفت «خلاف ادعاها، کمک چندانی به مردم پناه گرفته در کوه نشده است. تنها تعداد اندکی پیشمرگه‌های حزب پ‌ک‌ک و اتحادیه میهنی به مناطق کوهستانی رسیده‌اند و آب و غذای کافی به هم‌مسلکان ما نرسیده است.»

یکی دیگر از این تظاهرکنندگان به رادیو زمانه گفت:اینجا می‌نشینیم و تا وقتی به هم‌مسلکان‌مان در کوه غذا نرسد، اعتصاب غذا می‌کنیم. اگر قرار است آن‌ها آنجا بمیرند، بهتر است ما هم اینجا بمیریم. وقتی پدر و مادر و خواهر و برادر ما آنجا گرسنه‌اند، ما هم اینجا غذا نخواهیم خورد.»

این تجمع در مقابل باغ گشتی در مرکز شهر سلیمانیه انجام شد.