بحران عراق و افسانه‌پردازی درباره “حاج قاسم”

حامیانش این روزها برای او صفحه‌هایی در اینترنت ساخته‌اند و درباره او روایت‌هایی نقل می‌کنند که به فیلم‌های هالیوودی می‌ماند. پیش از این هم در بین پاسداران سپاه ۴۱ ثارالله کرمان روایت‌های داستان گونه‌ای در باره او دهان به دهان می‌گشت.

روایت‌هایی از ایستادن سلیمانی در صف سربازان عراقی برای گرفتن غذا تا ربودن وسایل نقلیه عراقی‌ها؛ تا آنجا که گفته می‌‌شود رادیو بغداد او را لودر دزد و تویوتا دزد می‌خواند.

انتخابات ریاست جمهوری دوم خرداد ۱۳۷۶ نام تعدادی از سرداران سپاه را بر سر زبان‌ها انداخت. سردارانی که مشهور بود از سید محمد خاتمی حمایت کرده‌اند. از میان آن سرداران قاسم سلیمانی و مرتضی قربانی فرماندهان دو لشگر مهم سپاه بودند و با یکدیگر روابط نزدیکی داشتند.

حمایت قاسم سلیمانی از خاتمی در حد شایعه ماند اما مرتضی قربانی پس از دوم خرداد مغضوب و مسئول خانه‌سازی سپاه شد. سمتی که مایه استهزای دیگر فرماندهان سپاه شد و به مطایبه می‌گفتند که «مرتضی قربانی به شغل اصلی خود یعنی بنایی بازگشته است.»

قاسم سلیمانی هم مانند مرتضی قربانی پیش از ورود به سپاه مدتی در کار بنایی بود اما مجبور نشد به کار ساخت و ساز ساختمان بازگردد.

با استعفای محسن رضایی از فرماندهی سپاه پاسداران و انتصاب سید یحیی رحیم صفوی، سه دوست نزدیک، فرمانده سه نیروی مهم سپاه شدند. قاسم سلیمانی فرمانده نیروهای قدس شد، احمد کاظمی، فرمانده نیروی زمینی و محمد باقر قالیباف فرمانده نیروهای هوایی.

قاسم سلیمانی خود را نزدیک ترین دوست احمد کاظمی می‌دانست و نزدیکی او با قالیباف هم به گونه‌ای بود که سیدیحیی جعفری، امام جمعه کرمان گفت که سلیمانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ از قالیباف حمایت کرده است.

تهدید خاتمی

قاسم سلیمانی، قالیباف، احمد کاظمی و مرتضی قربانی امضای خود را پای یک نامه تاریخی نیز گذشته‌اند. نامه مشهور ۲۴ فرمانده ارشد سپاه به خاتمی که برخی چهره‌ها مانند محمد باقر قالیباف چندان راضی به بازخوانی آن نیستند. این فرماندهان پس از حوادث ۱۸ تیر ۱۳۷۸ در این نامه، خاتمی را تهدید کردند که اگر با دانشجویان معترض برخورد نشود خود وارد عمل خواهند شد.

این سرداران سپاه در پایان نامه خود نوشته بودند: در پايان با كمال احترام و علاقه به حضرت‌عالی اعلام می‌داريم كاسه‌ صبرمان به پايان رسيده و تحمل بيش از آن را در صورت عدم رسيدگی، بر خود جايز نمی‌دانيم.

متهم به بمب‌گذاری

قاسم سلیمانی شاید این روزها مشهورترین فرد از بین آن ۲۴ فرمانده باشد. شهرت او باعث شده که نام احمد وحیدی که از او به عنوان اولین فرمانده سپاه قدس یاد می‌کنند فراموش شود. هم‌زمان با معرفی وحیدی برای وزارت دفاع در دولت دوم محمود احمدی‌نژاد، پرونده انفجار ساختمان یهودیان آرژانتین دوباره مطرح شد. انفجاری که در ۲۷ تیر ۱۳۷۳ منجر به کشته شدن ۸۵ نفر شد و وحیدی به دلیل فرماندهی سپاه قدس به دخالت داشتن در این بمبگذاری متهم است.

حضور نظامی سپاه در کشورهای دیگر اما محدود به تشکیل سپاه قدس نیست و پیشینه‌ای به اندازه خود انقلاب اسلامی دارد. در سال‌های ابتدایی انقلاب نیز سپاه در کشورهایی مانند لبنان حضور داشت. نزدیکان آیت‌الله خمینی می‌گویند، این جمله مشهور او که «راه قدس از کربلا می گذرد» برای بازگردانده شدن نیروهای سپاه از لبنان برای جنگ با عراق گفته شده است.

در سال‌های ابتدایی انقلاب نیز محمد منتظری تشکیلاتی را با عنوان نهضت‌های آزادیبخش برای حضور در کشورهای دیگر سازمان داده بود. از مهدی هاشمی، برادر داماد آیت‌الله منتظری که ششم مهرماه سال ۱۳۶۷ اعدام شد نیز به عنوان مسئول نهضت‌های اسلامی خارج از کشور پس از محمد منتظری نام برده می‌شد.

جلسات هاشمی و رهبری درباره سپاه قدس

حمله صدام حسین به کویت در تابستان سال ۱۳۶۹ و پس از آن حمله اول آمریکا به عراق، بهترین فرصت برای حضور نیروهای سپاه قدس در عراق بود. هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود در سال ۱۳۷۰ چندین بار به جلسات خود با رهبر جمهوری اسلامی درباره سپاه قدس و ساختار جدید این سپاه اشاره می‌کند.

حمله آمریکا به افغانستان و عراق فرصتی دیگر و یا شاید بهترین فرصت برای تثبیت سپاه قدس بود. موقعیت سپاه قدس گویا در کردستان عراق منسجم‌تر بود چرا که نیروهای سپاه پیش از این نیز با کردهای مخالف صدام رابطه داشتند تا آن جا که مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، در سفر خود به تهران پیش از سقوط صدام در مصاحبه مطبوعاتی گفت که علاوه بر دیدار با مسئولین ایرانی با فرماندهان سپاه نیز دیدار کرده است.

حوادث سوریه قاسم سلیمانی را در عرصه بین‌المللی و داخلی مشهور کرد و قدرت گرفتن نیروهای داعش در عراق او را به اوج شهرت رساند. تا آن جا که کوچک‌ترین اتفاق‌های مربوط به او خبرساز می‌شود؛ حتی مراسم ختم مادرش.

حضور «جهاد عماد مغنیه» فرزند عماد مغنیه در این مراسم بهانه‌ای بود تا حامیان سلیمانی از روابط پدر و پسری او با فرزند عماد مغنیه و جایگاه او در میان حزب‌الله لبنان سخن بگویند.

شهرت خطرناک

این شهرت و قدرت شاید برای قاسم سلیمانی در داخل کشور بیشتر ازخارج دردسرساز شود چرا که معمولا رقابت‌های داخلی دامان فرماندهان ارشد نظامی را هم می‌گیرد. از میان فرماندهان ارشد سپاه درسال‌های جنگ او از معدود بازماندگان است. عده‌ای درجنگ و بعد از جنگ کشته شده‌اند، عده‌ای حذف و عده‌ای به عرصه سیاست رفته‌اند. آنانی که به عرصه سیاست کوچ کرده‌اند هم چندان سرنوشت خوبی در انتظارشان نبوده است.

قاسم سلیمانی اما شاید چندان نگران این موضوع نیست چرا که مانند سرداران دیگری چون محمد باقر قالیباف سودای ورود به سیاست را ندارد. از سوی دیگر گویا رهبر جمهوری اسلامی وفاداری او را بسیار آزموده و همچنان از جانب او خطری برای خود احساس نمی‌کند.