گروهی از رهبران اهل سنت در عراق «بازداشت، شکنجه و تبعیض» را سیاست سال‌ها دولت نوری مالکی در سرکوب اهل سنت عراق می‌دانند. بسیاری از قبیله‌های سنی‌مذهب در حال حاضر با گروه «داعش» متحد شده و مطالبات رادیکالی را مطرح می‌کنند. آن‌ها خواهان کناره‌گیری نوری مالکی هستند.

وبسایت «اشپیگل آنلاین» در تحلیل تازه‌ای از اوضاع عراق با گروهی از مسئولان سنی‌مذهب گفت‌وگو کرده که رویدادهای کنونی عراق را نتیجه سرکوب‌ سنی‌ها توسط دولت شیعه نوری مالکی می‌دانند و معتقدند این قبیله‌های سنی‌مذهب هستند که نیروی اصلی شورش اخیرند و نه گروه «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش).

۱۰ روز پیش شبه‌نظامیان اهل سنت به رهبری «داعش» با تسخیر شهر مهم موصل و چند شهر دیگر، حرکت خود به سوی بغداد را آغاز کردند و دولت نوری مالکی کنترل خود را در بخش‌های بزرگی از کشور از دست داد.

بها نقشبندی، معاون دبیرکل حزب اسلامی عراق، از احزاب سنی‌های این کشور می‌گوید: «ما تنها استعفای مالکی را نمی‌خواهیم، ما خواهان پایان دادن به سیاست‌های فرقه‌ای هستیم که او پیش برده است.»

نقشبندی خواستار یک دولت وحدت ملی است، که باید مروج آشتی در کشور باشد.

بسیاری از قبیله‌های سنی‌مذهب در شمال عراق در کنار نیروهای «داعش» قرار گرفتند. علا عبیدی، سرتیپ سابق و مشاور بلوک سنی در پارلمان این کشور می‌گوید: «قبیله‌ها و “داعش” هدف مشترکی دارند.»

خشم اهل سنت که حدود ۳۵ درصد از جمعيت بين فرات و دجله را تشکيل می‌دهند، به طور مداوم از زمان شکست‌شان در جنگ داخلی پس از سرنگونی صدام حسين افزايش يافته است.

آن‌ها از تبعیض در تخصیص پست‌های دولتی و در پلیس و ارتش به سنی‌ها شکایت دارند. سازمان عفو بین‌الملل می‌گوید هزاران نفر از سنی‌ها بدون هیچ اتهامی در زندان‌های عراق نگهداری شده و بسیاری از آن‌ها شکنجه می‌شوند. همچنین برخی از سنی‌ها در سال‌های اخیر در تظاهرات مسالمت‌آمیز با گلوله‌های پلیس کشته شده‌اند.

آیت‌الله سیستانی به نمایندگان جدید پارلمان عراق پیشنهاد داد تا هر چه سریع‌تر در جهت تشکیل دولت جدید تلاش کنند.
آیت‌الله سیستانی به نمایندگان جدید پارلمان عراق پیشنهاد داد تا هر چه سریع‌تر در جهت تشکیل دولت جدید تلاش کنند.

علا عبیدی می‌گوید به همین دلیل بسیاری از سنی‌ها در انتظار نبرد مسلحانه علیه دولت مرکزی بودند و دخالت «داعش» در این مناقشات جرقه لازم این جنگ را آتش زد.

به‌گفته وی تسخیر موصل طرح قبیله‌های سنی در عراق بود که «داعش» فقط آن را اجرا کرد. عبیدی افزود: «شورش “داعش” در واقع شورش قبیله‌هاست.»

همکاری سنی‌های ساکن شمال عراق با «داعش» برای هر دو طرف سودمند است. از سویی وحشت کشورهای غربی از اقدامات «داعش» آن‌ها را مجبور می‌سازد فشار بر نوری مالکی برای استعفا را بیشتر کنند و از سوی دیگر برای «داعش» همکاری با مردم محلی نوعی سپر خواهد بود تا مانع از حملات هوایی آمریکا به آن‌ها شود.

در مورد این‌که «داعش» و قبیله‌ها تا چه زمانی ائتلاف خود را حفظ خواهند کرد بها نقشبندی معتقد است «قبیله‌های سنی‌مذهب با تجربه‌ای که از القاعده دارند “داعش” را در این بازی شطرنج حفظ خواهند کرد.»

در همین حال خواست استعفای نوری مالکی به‌شکل دیگری توسط آیت‌الله علی سیستانی، بانفوذترین مرجع تقلید شیعیان در عراق، مطرح شد و وی خواستار تشکیل دولت جدیدی شد که از پشتیبانی ملی برخوردار باشد و از «اشتباهات گذشته» دوری کند.

آیت‌الله علی سیستانی روز جمعه، ۳۰ خردادماه (۲۰ ژوئن) به نمایندگان جدید پارلمان عراق پیشنهاد داد تا هر چه سریع‌تر در جهت تشکیل دولت جدید تلاش کنند.

وی گفته است نمایندگان پارلمان با رعایت زمان‌بندی تعیین‌شده در قانون اساسی برای انتخاب رئیس پارلمان و نخست‌وزیر عراق و تشکیل دولت جدید اقدام کنند.

باراک اوباما نیز در بیانیه‌ای درباره وضعیت عراق مبنا را بر حفظ وحدت این کشور گذاشت و گفت موضع آمریکا حفظ وحدت عراق است.

او در مورد سیاست ایران گفت که اگر تهران به صورت یکجانبه منافع شیعیان را در نظر گیرد، وضعیت را بدتر می‌کند.

جمهوری اسلامی ایران پشتیبان اصلی دولت نوری مالکی در عراق است.