هزارتوی فسادخیز بنیاد شهید

دو هفته پس از آن‎که دو نماینده مجلس از حجم بالای فساد مالی در بنیاد شهید پرده برداشتند، روزنامه فرهیختگان در گزارشی از ممانعت مسئولان سازمان اقتصادی کوثر در مسیر رسیدگی به پرونده این سازمان خبر داد.

بر اساس گزارش فرهیختگان، محمدرضا اسکندری، مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر مانع ورود تیم تحقیق و تفحص به این سازمان شده است. خرداد ماه امسال یکی از اعضای کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید اعلام کرد: «انتشار جزئیات این پرونده جامعه را با شوک روبرو خواهد کرد.»

ماجرا از کجا شروع شد؟

مرداد ماه دو سال پیش روزنامه خراسان برای نخستین بار از تخلف ۱۵ میلیارد تومانی در بنیاد شهید خبر داد. همان‎زمان رئیس بنیاد شهید گفت: «میزان تخلف تنها شش میلیارد تومان بوده و مسولان بنیاد خود پیگیر پرونده شده‎اند.» همین خبر پای نمایندگان سازمان بازرسی را به یکی از بینادهای انقلابی – اقتصادی ایران باز کرد.

سازمان بازرسی در نشریه داخلی خود از تخلف گسترده در تاسیس بانک دی که به بنیاد شهید وابسته است، خبر داد و نمایندگان مجلس اعلام کردند که پیگیر تخلف‏های مالی این بنیاد خواهند شد. غلام‎علی جعفر‏زاده، یکی از اعضای کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید، پس از تشکیل این کمیته گفت: «علاوه بر تخلف ۱۵میلیارد تومانی، اختلاس ۱۷۰  میلیارد تومانی در این بنیاد اثبات شده است.» او همان‎زمان گفت: «به نطر من با ادامه بررسی‎ها مبلغ اختلاس چند برابر خواهد شد.»

حال دو سال پس از افشای تخلف در بنیاد شهید، اعضای کمیته تحقیق و تفحص می‎گویند: «به ابعاد جدیدی از فساد دست یافته‌‏ایم. ۱۷۰ میلیارد تومان تنها یکی از پرونده‎های فساد در بنیاد شهید است.» دامنه فساد مالی در این نهاد آن‎قدر گسترده است که جعفرزاده گفته است: «ما در بنیاد شهید ۸۰ مورد تخلف یافته‎ایم. اگر بخواهیم آن را علنی کنیم ممکن است جامعه با شوک روبرو شود.»

بنگاه‌‏داری به نام کشته شدگان جنگ

بنیاد شهید انقلاب اسلامی که در نخستین سال‎های پس از انقلاب به منظور حمایت از خانواده کشته شدگان جنگ با تفکیک بنیاد مستضعفان و جانبازان تاسیس شد، حال به یکی از بزرگترین بنگاه‎های اقتصادی ایران تبدیل شده است. از سازمان اقتصادی کوثر که یکی از بازوهای اقتصادی این بنیاد است، به عنوان یکی از هلدینگ‎های اقتصادی بزرگ ایران نام برده می‌شود.

سازمان اقتصادی کوثر در پنج بخش توسعه صنایع و معادن، کشاورزی، برق و الکترونیک، ساختمان و کشاورزی و دامپروری فعالیت دارد. بر اساس گزارش مدیران شرکت سرمایه‎گذاری توسعه صنایع و معادن، این شرکت به تنهایی چهار درصد از سنگ تزئینی ایران را تولید می‎کند.

همچنین شرکت سرمایه‎گذاری کشاورزی کوثر نزدیک به ۳۰ درصد واردات سویا و علوفه کشاورزی ایران را در اختیار دارد. در این حوزه نیز سازمان دارای حداقل بیست شرکت به هم پیوسته است که در تولید شیرخام، مرغ گوشتی، جوجه یک‎روزه، آبزیان، گوشت قرمز و تخم‎مرغ فعالیت می‎کنند.

کوثر در حوزه ساختمان و املاک و مراکز سیاحتی و صنایع الکترونیک نیز حضور پررنگی دارد.

محمدرضا اسکندری، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره سازمان اقتصادی کوثر ارزش شرکت‎های این مجموعه را سه هزار میلیارد تومان اعلام کرده و گفته است: «در سال ۹۱ فعالیت‎های اقتصادی سازمان ۳۲۰ میلیارد تومان سود داشته است.»

در کنار این سازمان سرمایه‎گذاری سبحان را به عنوان یک شرکت سرمایه‎گذاری و فعال در بورس تاسیس کرده است. سهام‎داران گروه سرمایه‎گذاری سبحان، سازمان اقتصادی کوثر و چهار سازمان زیرمجموعه آن به همراه دو شرکت سرمایه‎گذاری منتصران و خدمات بازرگانی تحفه هستند. دو شرکت تحفه و منتصران هم از شرکت‎های زیرمجموعه بنیاد شهید هستند.

هزار توی فسادخیز

بنیاد شهید در دهه ۸۰ به فعالیت بانکداری هم روی آورده است. بانک دی دو صندوق سرمایه‎گذاری و کارگزاری در بورس نیز دارد. علاوه بر این بانک دی ۴۶ درصد سهام سرمایه‎گذاری بوعلی را در اختیار دارد.

شرکت سرمایه‎گذاری آیت کوثر، موسسه اندوخته شاهد، صندوق ذخیره شاهد، شرکت شاهد، شرکت سرمایه‎گذاری آتیه‎سازان دی، صندوق سرمایه‎گذاری کوثر و موسسه همیاری کوثر از دیگر شرکت‎های وابسته به بنیاد شهید تاسیس هستند. بنیاد همچنین دو بیمارستان خاتم‎الانبیاء و سامان را هم در اختیار دارد و سهام‎دار اصلی بیمه دی به شمار می‎آید.

شرکت شاهد و صندوق ذخیره شاهد نیز دارای چند هلدینگ سرمایه‎گذاری سعدی، بازرگانی و خدمات فروشگاهی، هرمز انرژی، عمران و توسعه شاهد و فرآوری و توسعه ابنیه شاهد هستند. جمع کل دارایی‎های شرکت ذخیره شاهد در پایان سال ۹۱، ۶۹۵ میلیارد تومان اعلام شده است. بر اساس گزارش عملکردی که وب سایت این شرکت منتشر کرده است، مجموع درآمد شرکت ۴۱۸ میلیارد و سود آن ۱۱۴میلیارد تومان بوده است.

هلدینگ بازرگانی وابسته به شاهد در سال ۹۱، در واردات کالاهای اساسی به ایران فعالیت چشمگیری دارد. این شرکت در سال ۹۱، ۷۵۰ تن گوشت به ارزش یک میلیون یورو و ۳۶میلیون یورو دانه‎های روغنی به ایران وارد کرده است.

دور از چشم ناظران

محمدرضا اسکندری،مدیرعامل سازمان اقتصادی کوثر که هم اکنون مانع ورود بازرسان به سازمان شده، یک‎سال پیش به خبرگزاری شهید آنلاین گفته است: «وقتی به سازمان آمدم، متوجه شدم که بعضی از مدیران درآمدهای شرکت را به حساب شخصی واریز می‎کنند. مثلا در یک مورد با ۲۰۰ مورد تخلف در شرکت‎های زیرمجموعه روبرو شدم. فردی بود که هم در هیات مدیره شرکت خوراک دام پارس بود و هم خودش شرکت خصوصی داشت. با اعتبار شرکت خوراک دام پارس کار شرکت خودش را پیش می‎برد.»

اگر چه اسکندری گفته است که راه این تخلف‎ها را بسته است، اما گزارش‌های نمایندگان مجلس بیانگر افزایش فساد اقتصادی در دوره مدیریت اسکندری در سازمان اقتصادی کوثر است. اسکندری از زمانی به که مدیریت این سازمان را در اختیار گرفته، اقدام به جابه‎جایی بسیاری از مدیران کرده است. او گفته است: در یک سال نخست ۱۷۰ مدیر و عضو هیات مدیره شرکت‎های وابسته به بنیاد شهید را تغییر داده است.

عبدالواحد فیاضی یکی از اعضای کمیته تحقیق و تفحص از بنیاد شهید گفته است: «حجم فساد در بنیاد بالاست و در باره این پرونده باید شفاف سازی صورت بگیرد. مدیران این سازمان همکاری خوبی ندارند و مانع تحقیق و تفحص می‎شوند.» به گفته او، مدیران شرکت زربال تا یک ماه پیش مانع ورود بازرسان به این شرکت شده‎اند.