پنجمين دور از مذاکرات ايران و کشورهای ۱+۵ ظهر روز دوشنبه (۲۶ خردادماه / ۱۶ ژوئن) با ناهار کاری کاترين اشتون ، مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپا و محمدجواد ظريف، وزیر امور خارجه ایران آغاز می‌شود.
محمدجواد ظريف، رئيس هیأت مذاکره‌کننده هسته‌ای ايران صبح روز دوشنبه برای ادامه مذاکرات با کشورهای ۱+۵، شامل آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان، راهی وين شد و هیأت‌های مذاکره‌کننده کشورهای ۱+۵ نيز از بامداد دوشنبه وارد وين شده‌اند.
عباس عراقچی، معاون حقوقی و بين‌الملل وزارت امور خارجه ایران، مجيد تخت روانچی، معاون اروپا و آمريکا، حميد بعيدی‌نژاد، مديرکل سياسی وزارت امور خارجه و دو تن از مديران سازمان انرژی اتمی ایران هیأت مذاکره‌کننده هسته‌ای این کشور را به رياست محمدجواد ظريف تشکيل می‌دهند.
دور قبلی مذاکرات ايران و کشورهای ۱+۵ در ارديبهشت‌ماه گذشته بدون نتيجه پايان يافت.
دو طرف در چارچوب توافق موقت سوم آذرماه (۲۴ نوامبر) سال گذشته مذاکره می‌کنند. طبق این توافق قرار است که تا ۲۹ تيرماه (۲۰ ژوئيه) به توافق نهایی دست یابند، امری که با اختلافات پیش آمده به‌نظر می‌رسد ممکن نباشد.
«هنوز کارهای بسیاری باقی است»
خبرگزاری فرانسه به‌نقل از یک دیپلمات غربی در وین که نام وی منتشر نشده، نوشته است: «هنوز کارهای بسیاری باقی است.»
این دیپلمات غربی افزوده است: «هنوز بر سر موضوع اصلی حتی طرح یک راه حل نیز وجود ندارد.»
موضوع غنی‌سازی اورانیوم از طریق سانتریفوژها که می‌تواند از درجه‌ای به بالا سوخت تولید بمب اتمی را تأمین کند، از موانع اصلی باقی مانده است.
لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه این هفته اعلام کرد که تعداد سانتریفوژهای ایران از «چند صد عدد» به ۲۰ هزار عدد رسیده است.
جمهوری اسلامی ایران گفته است به‌منظور تأمین سوخت راکتورهای تولید انرژی هسته‌ای برای استفاده غیرنظامی این تعداد را افزایش می‌دهد.
محمدجواد ظریف نیز در مقاله‌ای که در روزنامه «واشنگتن پست» منتشر شد، نوشت: «در ۱۰ سال گذشته، تعداد سانتريفوژهای ايران از ٢٠٠ عدد به ٢٠ هزار عدد رسيده است، ظرفيت غنی‌سازی ايران از ۳/۵ درصد به ٢٠ درصد ارتقا يافته است و راکتور تحقيقاتی آب سنگين اراک کمتر از يک سال ديگر افتتاح خواهد شد.»
وزیر امور خارجه ایران در مقاله خود افزوده است: «طرف‌های مقابل از ما (در زمان مديريت آقای روحانی بر پرونده هسته‌ای) خواستند تا از غنی‌سازی حداقل تا سال ۲۰۱۵ خودداری کنيم که اين موضوع باعث شد عملاً امکان حصول به توافق از بين برود.»
وی در همین حال گفته است: «هيچ‌کس نمی‌تواند عقربه‌های ساعت را به عقب برگرداند. قربانی‌هايی داده شده است. ميزان توانايی‌های ما به شکل وسيعی افزايش يافته‌اند. دانش و تخصص‌های جديدی کسب شده است. هيچ‌کدام از اين‌ها را نمی‌توان با آرزو يا حتی از طريق مذاکره ناديده گرفت.»
این در حالی است که رابرت مندز، سناتور دموکرات و رئیس کمیسیون سیاست خارجی سنای آمریکا روز پنج‌شنبه ۱۲ ژوئن گفت: «هرگونه توافق با ایران به از بین بردن قابل توجه زیرساخت‌های هسته‌ای این کشور نیاز دارد.»
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، به‌نقل از «برخی کارشناسان» نوشته است «آن‌چه ۱+۵ و به‌ويژه آمريکا در مذاکرات هسته‌ای در چارچوب رسيدن به يک توافق جامع از ايران می‌خواهند توقف غنی‌سازی برای محدوده زمانی مشخص با تعداد سانتريفيوژهای بسيار محدود است.»
با در نظر گرفتن این اختلافات، امکان تمديد ۶ ماهه برنامه اقدام مشترک که در ماه نوامبر (آذرماه سال گذشته) در ژنو مورد توافق طرفين قرار گرفت، با نزديک شدن به پايان اين توافق از سوی طرفين مطرح شده است.
تمدید مذاکرات هسته‌ای؛ گزینه پُردردسر
اما این گزینه به لحاظ سیاسی می‌تواند پیامدهایی در بر داشته باشد. انتخابات کنگره آمریکا در ماه نوامبر آینده برگزار خواهد شد و همین ممکن است موجب شود که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، با موضوع توافق هسته‌ای با ایران محتاطانه‌تر برخورد کند.
در ایران نیز فشار نیروهای محافظه‌کار بر حسن روحانی، رئیس‌جمهوری این کشور بیشتر می‌شود و همین موضوع نگرانی از آینده توافق هسته‌ای را افزایش می‌دهد.
موضوعی که باقی می‌ماند تأثیرات بحران عراق و حملات گروه «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) در این کشور بر مذاکرات هسته‌ای است.
پیشروی‌های نیروهای گروه اسلامی تندروی داعش در عراق و پشتیبانی آمریکا و ایران از حکومت شیعه در بغداد، چشم‌انداز تازه‌ای را برای همکاری ایران و ایالات متحده گشوده است.