زنی ریشو برنده مسابقات آواز یوروویژن شد

کونچیتا وورست، دگرجنس‌پوش اتریشی، در فینال مسابقات آواز یوروویژن برنده نهایی اعلام شد.

کونچیتا وورست که ۲۵سال پیش تولدش با جنسیت «مذکر» ثبت شد، خواننده دگرجنس‌پوش اتریشی است که خود را فراجنسیتی می‌داند. او که در گذشته با جنسیت‌های مختلف برنامه اجرا کرده است، در این دور از مسابقات یوروویژن با هویت «زنی ریشو» به اجرا پرداخت.

پس از شوک اولیه شرکت «زنی ریشو»، در مسابقات امسال، تماشاگران مسابقات یوروویژن توجه‌شان به تکنیک‌های آوازی، صدای خوب کونچیتا و قابلیت او برای اجرا روی صحنه جلب شد.

این اولین بار نیست که فردی در مسابقات یوروویژن، از محدوده هنجارهای جنسیتی گذر می‌کند. دانا اینترنشنال، برنده سال ۱۹۹۸مسابقات یوروویژن در کشور اسرائیل تغییر جنسیت داده بود و به عنوان یک زن در مسابقات شرکت کرد.

کونچیتا: «این شب تقدیم به همه کسانی است که به آینده صلح و آزادی معتقدند. این ریش، بیانیه‌ای است که می‌گوید مهم نیست که هویت شما چیست یا چه شکل هستید، شما می‌توانید هرچیزی را به دست آورید.»

با این حال، امسال به دلیل سیاست‌ها و قوانین همجنسگراستیزانه کشور روسیه، حضور کونچیتا در عرصه سیاسی نیز جنجال برانگیز شد. برخی از مقامات سیاسی کشورهای شرق اروپا به ویژه روسیه، حضور کونچیتا در مسابقات یوروویژن را نمونه‌ای از انحطاط معنوی فرهنگ غربی معرفی کردند.

ویتالی میلونو، نماینده سنت پترزبورگ در مجلس قانون گذاری روسیه، از دولت این کشور خواست که مسابقات یوروویژن را تحریم کنند. او که در سخنرانی‌های خود به این مسابقات لقب «مسابقات لواط» را داد، گفت: «پخش زنده این مسابقات که تبلیغ آشکار همجنس‌بازی است توهین به میلیون‌ها روس است.»

در راستای قطبی‌شدن فضای سیاسی اروپا بر سر حضور کونچیتا، کمپین‌های پذیرش گوناگونی هویت‌های جنسیتی و «احترام و مدارا» نیز با کونچیتا همراه شدند. حامیان او، برای خود ریش‌های نمادین کشیدند؛ برخی نیز ریش‌های بافتنی که در این مدت به ویژه در اتریش خیلی باب شده بود، می‌‌گذاشتند و کونچیتا را به عنوان یک «نماد شکیبایی» تحسین می‌کردند.

شب شنبه،۲۱ اردیبهشت ماه، هنگامی که کونچیتا روی سن فینال در شهر کپنهاگ ظاهر شد، تماشاچیان با هیجان، اشک و احساسات فراوان او را تشویق کردند.

کونچیتا پس از اینکه برنده مسابقات شناخته شد، گفت: «این شب تقدیم به همه کسانی است که به آینده صلح‌آمیز و آزادی معتقدند. این ریش، بیانیه‌ای است که می‌گوید مهم نیست که هویت شما چیست یا چه شکل هستید، شما می‌توانید هرچیزی را به دست آورید.»

دگرجنس‌پوشی یا دگرپوشی برای توصیف اجراگری جنسیتی کسی به کار می‌رود که پوشش، رفتارهای جنسیتی، زبان بدنی و لحن کلامی متفاوت از جنسیت بیولوژیکی که در بدو تولد به او نسبت داده شده، انتخاب می‌کند.

در مورد دگرجنس‌پوش‌ها مسئله پوشش، زیورآلات و آرایش بدنی بیشتر اهمیت دارد. دگرجنس‌پوشان افرادی هستند که به طور مداوم و یا برخی از مواقع، لباسی را که در عرف اجتماعی مخصوص جنسیتی متفاوت از جنسیت بیولوژیکشان است می‌پوشند. برخی از دگرجنس‌پوش‌ها از اجراگری نمایشی لذت می‌برند و ممکن است تنها برای تماشاچیان و یا مخاطبان خاصی، دگرجنس‌پوش باشند.

کسی که نقش‌های جنسیتی‌ای متفاوت از جنسیت بیولوژیک خود را اجرا می‌کند، وارد وادی هویتی‌ای شده که دوگانه زن و مرد را دچار بحران کرده و هویت جنسی و جنسیتی خود را به  حوزه  فراجنسیت سوق داده است. به همین دلیل افراد دگرجنس‌پوش در زندگی‌شان خشونت، تعصب و نامهربانی افراد دیگر را نسبت به خودشان تجربه می‌کنند.

زنامردی با به چالش کشیدن هویت‌های جنسیتی و نمایش نقش‌های جنسیتی متفاوت مسأله گرایش جنسی را نیز به چالش می‌کشد و سیالیت جنسی را مطرح می‌کند.

در ۳۰سال گذشته در ساختارهای قانونی و حقوقی برخی از کشور‌ها حق و حقوق افراد تراجنسیتی تا حدودی مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از کشور‌ها از جمله هند، اکنون جنس سوم را به رسمیت می‌شناسند. اما حق و حقوق افرادی که دگرجنس‌پوش هستند و ممکن است گاهی در یک هویت جنسیتی، گاهی در هویت جنسیتی دیگر و گاهی در ترکیب انواع هویت‌های جنسیتی زندگی کنند، هنوز مطرح نشده است.

کونچیتا، در اجراگری جنسیتی خود هویتی آندروژن را انتخاب کرده است. آندروژنی واژه‌ای اقتباسی از مشتق‌های یونانی andr به مفهوم مرد و gyne به مفهوم زن است. زنامَردی البته هویت کونچیتا را محدود به دوگانه زن و مرد نکرده است. با انتخاب ریش و پوشیدن آرایش و لباس زنانه، کونچیتا وارد وادی چندجنسیتی بودن یا حتی بدون جنسیت بودن شده است.

کارل گوستاو یونگ روانپزشک و متفکر سوئیسی که همراه با فروید از پایه گذاران دانش روانکاوی شناخته می‌شود، معتقد بود که زنامردی خاصیت همه انسان‌هاست. به این ترتیب، روان هر فرد دارای شاخص‌های زنانه و مردانه است.

زنامردی با به چالش کشیدن هویت‌های جنسیتی و نمایش نقش‌های جنسیتی متفاوت مسئله گرایش جنسی را نیز به چالش می‌کشد و سیالیت جنسی را مطرح می‌کند.

جای تعجب نیست که حضور کونچیتا و هویت ابهام‌آمیز جنسیتی او، خشم و تعجب برخی را برانگیخته بود. قبل از حضور او در فینال و پس از مرحله نیمه نهایی، تظاهرات‌ مخالفان کونچیتا در شهرهای مختلف اروپا شکل گرفت. متزلزل کردن مرز‌های دوگانه زن و مرد، شکاف سیاسی بین فرهنگ لیبرال در اروپا و فرهنگ پایبند به ارزش‌های سنتی را برانگیخت.

در بحبوحه این تنش‌ها، بحران اوکراین و حقانیت لیبرال‌های اروپایی در مقابل با روسیه حامی ارزش‌های سنتی مطرح شد.

فعالان ضد دگرباشان جنسی در بلاروس و برخی دیگر از کشورها از شبکه‌های تلویزیونی خواسته بودند که اجراهای کونچیتا را سانسور کنند. در مقابل تجمع‌های حامیان کونچیتا هم در وین، پایتخت اتریش،شکل گرفت.

پس از پایان مسابقات کونچیتا مقابل دوربین‌ها گفت: «ما باهم هستیم و توقف ناپذیریم.» کونچیتا در ادامه از همه اروپاییان تشکر کرد که نشان دادند اروپا جامعه‌ای است که به احترام و مدارا معتقد است.

اجرای ترانه «برخیز همچو ققنوس» را توسط کونچیتا تماشا کنید: