یارانه‌ها

دولت ایران اعلام کرده است که از روز بیستم فروردین، ثبت نام مجدد از متقاضیان دریافت یارانه آغاز خواهد شد. این کار برای کم کردن تعداد یارانه‌بگیران انجام می‌شود.

علت تغییر در شیوه پرداخت یارانه و ثبت‌نام دوباره از متقاضیان، کسری بودجه شدید برای پرداخت یارانه‌ها و محدودیت در افزایش بیشتر قیمت‌هاست.

پیش از این نیز دولت بارها از مردم خواسته بود که از گرفتن یارانه انصراف دهند. معاون رئیس‌جمهور ایران نیز از مردم خواسته است «به خاطر توجه به مسائل کشور، توجه به بخش‌هایی که نیاز به توجه جدی دارند مانند آب، درمان و… از دریافت یارانه انصراف دهند».

متقاضیان دریافت یارانه باید بار دیگر به کلیک سایت رفاهی مراجعه کنند. ثبت نام بر اساس شماره ملی از روز بیستم فروردین آغاز می‌شود و ده روز ادامه خواهد داشت.

گروهی که حذف می‌شوند

غلامرضا کاتب، سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس اسلامی پیش از آغاز سال جدید خورشیدی اعلام کرد با اتفاق نظری که بین دولت و مجلس وجود دارد، پرداخت‌ها در قانون هدفمندی یارانه‌ها قطع نمی‌شود و دولت از نوزدهم فروردین ماه سال آینده فرم‌های ثبت نام برای دریافت یارانه را توزیع می‌کند.

سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس گفته بود: «پیش‌بینی می‌شود افرادی که بالای سه یا چهار میلیون تومان درآمد دارند، نتوانند برای دریافت یارانه ثبت‌ نام کنند.»

برای خارج شدن افرادی که درآمد بالاتری دارند، شیوه خود‌اظهاری درنظر گرفته شده و پیش‌بینی شده است به طور طبیعی بخشی از افراد جامعه برای دریافت یارانه مراجعه نکنند و بخشی نیز نتوانند در ثبت‌نام شرکت کنند.

با این حال بسیاری از مردم ایران توقع دارند با دریافت یارانه نقدی بخشی از هزینه‌هایی را که به آنها تحمیل می‌شود، جبران کنند اما دولت و مجلس شورای عقیده دارند تنها افراد گروه‌های هدف باید یارانه بگیرند.

حکومت ایران می‌کوشد مردم را تشویق کند که با دولت همکاری کنند و افرادی را که نیازی به یارانه‌ها ندارند، از دریافت آن انصراف دهند.  بنا بر اعلام حکومت، افرادی که مستحق دریافت یارانه هستند، باید یارانه بگیرند.

سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس اسلامی با اشاره به ضرورت همکاری مردم با این طرح گفته است: «دولت به دنبال این نیست که حساب و کتاب مردم را مورد بررسی و کنکاش قرار دهد و سپس به نتیجه برسد که چه کسی محتاج و نیازمند است و چه کسی نیازی به یارانه ندارد.»

علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد اما گفته است هر کس بدون نیاز اقدام به ثبت نام کند، طبق تبصره ۲۰ قانون بودجه ۹۳ مشمول جریمه خواهد شد. او افزوده که سقف درآمدی لازم برای تعیین افراد نیازمند و آن‌ها که باید انصراف دهند، به زودی اعلام می‌شود.

بنا بر آنچه اعلام شده، در بازبینی و ثبت مجدد فرم‌های دریافت یارانه طوری عمل شده که پنج تا شش میلیون نفر ایرانی خارج‌نشین نمی‌توانند برای دریافت یارانه نقدی ثبت‌نام کنند.

همچنین ۱۷۰ هزار نفر که فوت کرده‌اند و شناسنامه‌های آنها باطل نشده است نیز در این طرح پالایش می‌شوند و یارانه آنها قطع می‌شود.

یارانه‌ نقدی و نابسامانی اقتصادی

دولت ایران اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها را برنامه‌ای در راستای «تحقق عدالت اجتماعی» می‌داند و رهبر ایران نیز بارها در گفته‌های خود بر لزوم توجه به عدالت اجتماعی در جامعه تاکید کرده است.

هیچکدام از دولت‌های ایران در تمام سال‌های بعد از انقلاب نتوانستند این طرح را اجرا کنند، اما سرانجام حذف یارانه‌ها در ایران از زمستان سال ۱۳۸۹ و در دولت محمود احمدی‌نژاد شروع شد. دولت با افزایش قیمت مواد سوختی شروع به پرداخت یارانه نقدی کرد. بر این اساس هر ایرانی ماهیانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی دریافت می‌کند.

بر اساس این قانون نصف درآمد حاصل از افزایش قیمت‌ها که در اختیار دولت قرار می‌گیرد باید به صورت نقدی توزیع و نصف دیگر صرف کمک به بخش تولید و اجرای پروژه‌های عمرانی و بهداشتی شود.

اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها از همان آغاز با مخالفت عده‌ای روبه‌رو شد که آن را توزیع پول نقد توسط دولت محمود احمدی‌نژاد می‌دانستند. شیوه اجرای این طرح در دولت قبلی کسری بودجه برای ادامه اجرای این برنامه شد. اکنون نیز درآمدهای حاصل از حذف یارانه‌ها مبلغ لازم برای پرداخت یارانه‌ها را تامین نمی‌کند تا جایی که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور ایران نهم فروردین امسال اعلام کرد: «تا آخر سال ۹۲ کل منابعی که از افزایش قیمت‌ها حاصل شد، ۹۰ هزار میلیارد تومان بود ولی ۱۳۰ هزار میلیارد تومان یارانه بین مردم توزیع شد و این یعنی آنکه صد درصد منابع حاصل شده توزیع و ۴۰ هزار میلیارد تومان نیز اضافه از بودجه دولت پرداخت شده است.»

قرار بود مرحله دوم حذف یارانه‌ها مدت‌ها پیش آغاز شود، اما بحران‌های اقتصادی این امکان را ایجاد نکرد و این برنامه تا امسال به تعویق افتاد. وضعیت نابسامان اقتصادی در سال‌های اخیر باعث شده که تورم به بیشتر از ۴۰ درصد برسد و رشد اقتصادی ایران در سال گذشته منفی ۵.۸ درصد باشد. اما دولت روحانی می‌خواهد مرحله دوم برنامه حذف یارانه‌ها را امسال اجرا کند.

سخنگوی کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس اسلامی در این زمینه گفته است: «اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها بدون شک چالش جدی سال آینده است. اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه‌ها بسیار پیچیده بوده و موضوعی نیست که بتوان آن را ساده تصور کرد.»

در عین حال عده‌ای نیز خواهان افزایش رقم یارانه‌ها هستند، اما افزایش رقم یارانه‌ها چیزی نیست که حکومت ایران با آن موافق باشد. مجلس ایران معتقد است تورم فعلی با افزایش مبلغ یارانه‌ها بیشتر می‌شود.