سه سال پس از آبگیری سد گتوند در میان اعتراضها و هشدارهای فراوان، اکنون اخباری مبنی بر ترک خوردن زمینهای این سد منتشر شده است. با اینحال مجری و سازندگان سد این اخبار را تکذیب کردهاند.
سد گتوند علیا بلندترین سد خاکی ایران است و روی رودخانه کارون در خوزستان ساخته شده است. واقع شدن محل این سد روی مناطقی که گنبدهای نمکی بزرگی از جمله «سازند نمکی گچساران» در آن وجود دارد، هشدار و نگرانی کارشناسان مختلف محیط زیست و زمینشناسی را در زمان احداث به دنبال داشت. به گفته کارشناسان سازمان محیط زیست، قرار داشتن سد روی گنبدهای نمکی باعث خواهد شد تا نمک فراوانی در آب سد حل و از آن طریق وارد رودخانه کارون شود. علاوه بر شور شدن آب کارون، نمکزار شدن زمینها و مناطق اطراف و همچنین فرونشستن زمین نیز از عوراض جدی احداث این سد عنوان شده بود. اما با وجود این هشدارها، در نهایت سد گتوند در همین مکان فعلی ساخته و آبگیری شد.
ترکهای کششی در اطراف سد
به گزارش خبرگزاری مهر، منابع محلی از ترکهای متعددی در اطراف مخزن اصلی سد خبر دادهاند که زمینشناسان آنها را «ترکهای کششی» مینامند. در حال حاضر این ترکها در منطقه «عنبل» پدیدار شدهاند اما مسئولان محلی به بهانه تغییرات مدیریتی و کمبود وقت تاکنون از این محل بازدید نکردهاند. به گزارش مهر، کارشناسان زمینشناسی در این مورد میگویند «ترکهای کششی» میتواند ناشی از فرونشستن زمین یا زمین لغزش باشد که دلیل اصلی آن انحلال لایههای زیر سطحی است. انحلال لایههای زیر زمین به دلیل قرار داشتن آنها روی سازندهای نمکی رخ داده است. با توجه به این که سد گتوند از نوع سدهای خاکی است، گسترش یافتن این ترکها در زمینهای اطراف مخزن سد میتواند بسیار خطرناک باشد. هرگونه عبور و مرور وسایل نقلیه از اطراف این محل نیز باعث وارد شدن فشار و وزن بیشتر میشود و میتواند ترکها را گستردهتر کند.
حسن روحانی و وعده رسیدگی به مساله گتوند
سد گتوند و نگرانیهای مربوط به آن از مدتها پیش مطرح بوده است. حسن روحانی در نخستین سفر استانی خود به خوزستان پس از ریاست جمهوری در دی ماه سال ۹۲ نیز به طور مشخص در مورد این سد و ضرورت رفع نگرانی مردم سخن گفت. او با اشاره به مشکلات مربوط به سد گتوند به مردم خوزستان وعده داد دولت این مساله را بررسی خواهد کرد. حسن روحانی با اظهار این مطلب گفت که سد گتوند میتوانست حلال بسیاری از مشکلات باشد اما امروز باعث نگرانی شده است. رییس جمهور با شرح مسائل مربوط به سد گتوند گفت در ابتدای کار دولت این مساله را پیگیری کرده اما پاسخ شنیده است که نباید نگران باشد چون مساله حل میشود، اما بعدا متوجه شد که مشکل همچنان حل نشده باقی است. او در ادامه افزود ما به دنبال مقصر نیستیم، برای گتوند راه حل وجود دارد و حتی الامکان آن راه حل را اجرا خواهیم کرد.
مجری سد: چیزی ترک نخورده است
با انتشار خبر ترک خوردن زمینهای اطراف سد گتوند، مجری سد گتوند این اخبار را تکذیب و اعلام کرد در اطراف این سد «هیچ اتفاق تازهای نیفتاده است». کریم شیبانی در این رابطه به رسانهها گفت در زمان آبگیری سد تحرکاتی در «سازند نمکی گچساران» اتفاق افتاد اما گروه سازندگان سد بلافاصله آن را ترمیم کردند. او با عادی توصیف کردن وضعیت سد گفت: «ذخیره نمک در مخزن سد کاهش یافته که این به معنی کم شدن فعالیت انحلال نمک است». شیبانی پدیدههای زمینشناسی اطراف مخزن سد را «فروچاله»هایی توصیف کرد که حتا پیش از آبگیری هم وجود داشته است و افزود میتوان آنها را با خاک پر کرد.
آقای کریم شیبانی درست می گوید و پس از مشاهده ی اولین مشکلات در دو طرف بدنه ی سد سرتاسر دیواره ی خاکی جدیدی ایجاد کرده اند که مشکل حل شدن نمک در آب را حل نمایند اما این سد متاسفانه مشکلات زیست محیطی بسیاری دارد که در طرح اجرای سد تحقیقاتی در این مورد صورت نگرفته است . و برای بلا اثر کردن آن مجبورند اینهمه سرمایه گذاری را رها کنند .
فرهاد - فریاد / 21 February 2014