به گفته علی باقرزاده معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور، بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، ۹ میلیون و ۷۱۹ هزارنفر در گروه سنی شش سال به بالا، بی‌سواد شناخته می‌شوند.

نرخ بی سوادی 2
در سیستان و بلوچستان در گروه سنی شش سال به بالا، ۳۳ درصد زنان بی‌سواد هستند.

به گزارش خبرگزاری مهر، علی باقرزاده عصر روز چهارشنبه (۳۱ بهمن‌ماه سال جاری) در نشست شورای آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان اعلام کرد: «بر پایه این آمار، در گروه سنی بین ده تا ۴۹ سال، تعداد سه میلیون و ۴۵۶ هزارنفر، بی‌سواد مطلق محسوب می‌شوند.» گروه سنی ده تا ۴۹ سال، بخشی از جمعیت مولد جامعه محسوب می‌شوند و قرار است فعالیت سوادآموزی روی آن‌ها متمرکز شود.

سطح سواد زنان نیز در نقاط مختلف کشور متفاوت است و رابطه‌ای معنادار با وضعیت اقتصادی هر منطقه دارد.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور با تاکید بر اینکه رشد و توسعه کشور‌ها بر اساس شمار افراد باسواد رتبه‌بندی می‌شود با طرح وضعیت سیستان و بلوچستان به عنوان یک نمونه گفت: «در سیستان و بلوچستان در گروه سنی شش سال به بالا، ۳۳ درصد زنان بی‌سواد هستند.»

وی همچنین شمار خارجیان بی‌سواد ساکن در ایران را چهارصد و ۳۰هزار عنوان و تاکید کرد: «باید بر اساس ضوابط موجود به آنان سواد آموخته شود.»

به گفته رئیس سازمان نهضت سوادآموزی در تعریف فرد بی‌سواد، «هر شخصی که قادر به نگاشتن و خواندن یک بیانیه ساده در مورد زندگی نباشد و از انجام محاسبات چهار عمل اصلی ریاضی ناتوان باشد» بی‌سواد نامیده می‌شود.

افزایش ۲۴ درصدی بودجه آموزش و پرورش

به گفته باقرزاده به رغم تصویب بودجه سال ۹۳ با «رویکرد انقباضی»، بودجه وزارت آموزش و پرورش با افزایش ۲۴ درصدی به تصویب رسیده است.

وی با اشاره به اینکه شاخص‌های بهبود زندگی با سواد فرد رابطه مستقیم دارد، تاکید کرد بر این اساس و با هدف کاهش سطح بی‌سوادی در کشور، سه حکم در قانون بودجه سال ۹۳ برای وزارت آموزش و پرورش در نظر گرفته شده است.

از سال تحصیلی آینده، طرح آموزش اولیای دانش‌آموزان از طریق فرزندانشان آغاز می شود.
از سال تحصیلی آینده، طرح آموزش اولیای دانش‌آموزان از طریق فرزندانشان آغاز می شود.

این سه حکم بدین‌ترتیب هستند: «امضای قرارداد با افراد متقاضی برای سوادآموزی فرد به فرد»، «آموزش فرد بی‌سواد از طریق شبکه دوستان و وابستگان و پرداخت هزینه تمام شده از طریق فرد آموزش‌دهنده به فرد بی‌سواد» و «تلاش سازمان‌هایی که افراد بی‌سواد را تحت پوشش حمایتی قرار می‌دهند، نسبت به سوادآموزی آنان.»

در حال حاضر مشخصات و اطلاعات حدود دومیلیون و ۷۰۰ هزار بی‌سواد با کد ملی و آدرس و رابطه خویشاوندی آنان با افراد باسواد در خانواده، در اختیار سازمان نهضت سوادآموزی کشور قرار گرفته است تا از سال تحصیلی آینده، طرح آموزش اولیای دانش‌آموزان از طریق فرزندانشان آغاز شود.

طرح آموزش فرد به فرد در ایران در حالی طرح می‌شود که با توجه به آمار حدود ده میلیونی افراد کم‌سواد در ایران، هیچ محصول فرهنگی یا کتابی برای آنان تولید نمی‌شود و تاکنون به این ضرورت توجهی نشده است.

ناکامی دولت در سوادآموزی

علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان در نشست شورای آموزش و پرورش این استان از وجود بیش از ۲۷۶ هزار بی‌سواد درمیان افراد ۱۰ تا ۴۹ ساله منطقه یاد شده سخن گفته و تاکید کرده است: «این آمار حاکی از آن است که در بخش سوادآموزی ناکام بوده‌ایم.»

به گفته وی، سوادآموزی به این شمار فرد بی‌سواد در طی دو سال آینده و تا پایان برنامه توسعه پنجم، غیر ممکن به نظر می‌رسد: «باید در این راستا سازمان‌های مردم نهاد را یار خویش ساخت و از ظرفیت مردم و همچنین دانشگاه‌ها برای سوادآموزی بهره گرفت.»

طرح این نکته در حالی است که در دهه اخیر بیشتر سازمان‌های مردم نهاد در مناطق اقلیت‌نشین ازجمله کردستان، سیستان و بلوچستان و اهواز با فشارهای امنیتی روبه‌رو شده‌اند. شماری از معلمان این مناطق نیز به دلیل فعالیت‌های حرفه‌ای خود به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، بازداشت شده‌اند.

بر اساس آمار رسمی نهضت سوادآموزی، اﯾﺮان در ﺑﯿﻦ ۱۳۰ ﮐﺸﻮر جهان، رﺗﺒﻪ ۸۷ و در ﺑﯿﻦ ۲۴ ﮐﺸﻮر ﻣﻨﻄﻘﻪ رﺗﺒﻪ ۱۷ را دارد.

بیشترین آمار بی‌سوادی در گروه سنی ده تا ۴۹ سال متعلق به استان سیستان و بلوچستان و کمترین آمار بی‌سوادی مربوط به شهر تهران است. با این حال شهر تهران صدهزار بی‌سواد مطلق دارد. استان‌های مازندران و سمنان بعد از شهر تهران بهترین وضعیت را دارند.