سازمان علمی، آموزشی و فرهنگی ملل متحد، یونسکو، از تعهد برخی شرکتهای بزرگ نفتی و گازی برای خودداری از حفاری در مناطق میراث طبیعی جهان استقبال کرده است.
شرکتی نفتی توتال فرانسه به تازگی نامهای به سازمان یونسکو ارسال کرده و در آن از تعهد خود مبنی بر عدم حفاری برای استخراج نفت و گاز در آبهای ساحلی و یا پارکها و مناطق دیگری که به عنوان میراث جهانی در فهرست یونسکو ثبت شدهاند خبر داده است. آلن کاستینل، معاون روابط عمومی و ارتباط با سازمانهای غیردولتی در شرکت توتال، این خبر را تایید کرده و بر پایبندی این غول نفتی به حفاظت از میراث طبیعی جهان تاکید کرده است.
سازمان یونسکو ضمن استقبال از این تعهدنامه شرکت توتال از سایر شرکتهای بزرگ نفتی نیز خواسته است به چنین تعهداتی پایبند باشند. تعهدنامه شرکت توتال در پی درخواستهای مکرر «کمیته میراث جهانی یونسکو» در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ انجام شده است. در آن زمان مساله حفاری در پارک ملی ویرونگا در جمهوری دمکراتیک کنگو به یک نگرانی بزرگ برای سازمانهای بینالمللی، به ویژه «اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت» و یونسکو تبدیل شده بود.«اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت» یا IUCN یک سازمان غیردولتی و از سازمانهای مشاور یونسکو در زمینه میراث طبیعی جهان است.
در فروردین ماه گذشته و در آخرین ماههای حضور محمود احمدینژاد، مجوز اکتشاف نفت در پارک ملی کویر ایران صادر شد. در آفریقا نیز یک چهارم پارکهای ملی و میراث طبیعی این قاره در معرض خطر فعالیتهای معدنی و نفتی قرار دارند.
این اتحادیه نیز در گذشته مرتبا از شرکتهای نفتی، گازی و معدنکاوی و همچنین از کشورهایی که مجوز عملیات اکتشاف مواد معدنی را در سرزمینهای خود صادر میکنند خواسته بود بلافاصله فعالیتهای مخرب خود در مناطق میراث طبیعی جهان را متوقف کنند.
پیش از اقدام شرکت توتال، شرکت نفتی شل نیز چنین تعهدی داده بود. به گفته جولیا مارتین لفوره، مدیرعامل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، عملیات معدن کاوی و استخراج نفت و گاز دیگر نمیتواند به عنوان یک گزینه قابل قبول توسط شرکتهای بزرگ حفاری در هیچ کجای جهان مطرح شود.او همچنین اظهار امیدواری کرد که شرکتهای بزرگ نفتی در قبال حفاظت از مهمترین و آسیبپذیرترین مناطق طبیعی جهان احساس مسئولیت بیشتری داشته باشند.
مچتیلد راسلر، معاون مرکز میراث جهانی یونسکو نیز ضمن استقبال از اقدام شرکت توتال گفته است این یک تصمیم بنیادین از سوی یکی از بزرگترین و اصلیترین شرکتهای انرژی و نفت و گاز دنیاست و نشاندهنده توجه روز افزون به ارزشهای منحصر به فرد مناطق میراث طبیعی است.
پارکهای ملی آفریقا در خطرند!
فهرست میراث جهانی یونسکو شامل آثار فرهنگی و طبیعی است که دارای ارزشهای منحصر به فرد هستند و باید مورد حفاظت قرار بگیرند. این فهرست در حال حاضر دارای ۹۸۱ محوطه فرهنگی و طبیعی در ۱۶۰ کشور جهان است. از این میان ۲۲۲ محوطه به عنوان میراث طبیعی جهان در فهرست یونسکو ثبت شدهاند (۱۹۳ محوطه دارای ارزشهای طبیعی و ۲۹ محوطه دارای ارزشهای همزمان طبیعی و فرهنگی).
در میان محوطههای میراث طبیعی جهان، مناطق طبیعی در آفریقا در معرض بیشترین خطر برای کاوشهای نفت، گاز و سایر مواد معدنی هستند. به گزارش IUCN، یک چهارم محوطههای میراث طبیعی در این قاره پهناور مورد حفاری و سایر فعالیتهای معدن کاوی قرار گرفته است. پارک ویرونگا در جمهوری دمکراتیک کنگو تنها یک نمونه مشهور از این میان است. ویرونگا یکی از مهمترین مناطق طبیعی در آفریقا و زیستگاه جاندارن بسیار کمیاب مانند گوریلهای آفریقایی است که تنها صد عدد از آنها باقی مانده است. دولت این کشور با صدور مجوزهای معدنکاوی در این منطقه بکر و کم نظیر جهانی، بخشهای مهم آن را در معرض خطر و نابودی قرار داد. گرچه شرکت توتال نسبت به عدم حفاری در این پارک و مناطق دیگر تعهد داده است، اما در حال حاضر شرکت بریتانیایی SOCO همچنان در حال حفاری در این منطقه است.
وضعیت ایران: مجوز اکتشاف در پارک ملی کویر
ایران با این که ۱۶ اثر فرهنگی و تاریخی را در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت کرده است اما تلاشهایش برای ثبت یک اثر طبیعی تا به حال با ناکامی مواجه شده است. با اینحال در ماههای گذشته خبر واگذاری عملیات نفتی در پارک ملی کویر به یک شرکت چینی خبرساز شد. پارک ملی کویر، بزرگترین پارک ملی ایران، گرچه در فهرست میراث طبیعی جهان قرار ندارد، اما جزو بکرترین مناطق طبیعی در ایران و زیستگاه برخی جانداران کمیاب است.
در فروردین سال ۱۳۹۲ و در پی بازدید محمود احمدینژاد از استان سمنان در آخرین ماههای رییس جمهوریاش، مجوز اکتشاف نفت در پارک ملی صادر شد. طبق این مجوز، شرکت چینی ساینوپک میتواند به عنوان پیمانکار اکتشاف نفت فعالیتهای خود را در مناطق کویر مرکزی ایران آغاز کند. مجوز اکتشاف نفت در پارک ملی کویر در حالی صادر شده است که حتا طبق قوانین داخلی ایران نیز هر گونه عملیات که منجر به تخریب محیط شود در پارکهای ملی به کلی ممنوع است.
در همین زمینه: