درخت زیبای کریسمس با آذین‌های نورانی و رنگی‌اش هر سال راه خود را به خانه میلیونها نفر در سرتاسر جهان باز می‌کند و تا پایان تعطیلات سال نو میلادی در بیشتر خانه‌ها باقی می‌ماند. کریسمس که در اصل جشنی مذهبی و مسیحی است، حالا هر چه بیشتر به یک آیین فراگیر در بسیاری نقاط جهان تبدیل شده که دیگر چندان به ریشه‌های تاریخی، مذهبی و یا اسطوره‌ای خود کاری ندارد.
حتا در برخی کشورها که کریسمس هیچ پیوندی با رسم‌ها و آیین‌های سنتی آنها نداشته، درخت کریسمس در بسیاری از فضاهای عمومی از قبیل هتل‌ها، مراکز خرید و خانه‌ها حضور دارد تا نشانهای باشد از هرچه فراگیرتر شدن این مناسبت. از چین و ژاپن گرفته تا برخی کشورهای عربی، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، کاج کریسمس هرسال تزیین می‌شود تا نشانهای از «جهانی» شدن آیینی باشد که در آن تب خرید کردن اکنون بیش از هرچیز دیگر نمود دارد.
سالانه در اروپا حدود ۶۰ میلیون و در آمریکا حدود ۷۵ میلیون درخت طبیعی برای مراسم کریسمس استفاده می‌شود. بسیاری از فعالان محیط زیست نگران نحوه استفاده از این درختان پس از پایان تعطیلات هستند.
تنها در کریسمس سال ۲۰۱۳ و در ایالات متحده آمریکا حدود ۹۴ میلیون درخت کریسمس استفاده شد که حدود ۸۰ درصد آن درختان طبیعی بود. در بریتانیا نیز تخمین زده می‌شود سالانه بین ۶ تا ۸ میلیون درخت طبیعی استفاده می‌شود. در کل اروپا سالانه حدود ۶۰ میلیون درخت طبیعی برای مراسم کریسمس به خانه‌ها راه می‌یابد. دانمارک یکی از اصلی‌ترین تولید‌کنندگان درختان سوزنی برگ است که حدود ۹۰ درصد از تولیدات خود را به کشورهای دیگر اروپایی صادر می‌کند.
با این‌حال برای بسیاری از دوستداران طبیعت و محیط زیست سرنوشت میلیونها درختی که هرسال در سرتاسر دنیا برای مراسم کریمس قطع می‌شود یک پرسش یا در حقیقت یک چالش بزرگ است. مساله‌ای که هنوز بر سر آن اختلاف نظر وجود دارد. در حالی که برخی از اساس با عمل قطع درختان کاج و آوردن آنها درون خانه‌ها مخالف هستند، برای بسیاری دیگر مساله اصلی پس از پایان تعطیلات آغاز می‌شود و این که از این درختان چه استفاده‌ای خواهد شد.
درخت طبیعی یا مصنوعی؟
در کنار درختان طبیعی، سالیان دراز است که استفاده از درختان مصنوعی نیز رواج دارد. از دید کسانی که از درخت مصنوعی استفاده می‌کنند، این درختان آسیب کمتری به محیط زیست می‌زنند و چون هر سال نیاز به خرید یک درخت جدید نیست بنابراین ضایعات چوبی کمتری نیز تولید می‌شود و مشکل دفع ضایعات هم وجود ندارد.
اما به طور عمومی نظریه برتری استفاده از درختان مصنوعی در مقابل درختان طبیعی پذیرفته نشده است. درختان مصنوعی به دلیل آن که از مواد مصنوعی که غالبا ترکیبات پلاستیکی هستند ساخته شده می‌توانند زیان بیشتری به محیط زیست وارد کنند. یک درخت مصنوعی برای آنکه بتواند از نظر زیست محیطی زیان کمتری نسبت به یک درخت طبیعی داشته باشد باید حداقل ده سال مورد استفاده قرار بگیرد؛ امری که غالبا به دشواری اتفاق می‌افتد زیرا معمولا پس از چند سال استفاده از درختان مصنوعی، خریداران مایل به تعویض درخت خود هستند.
پاسخ پرورش دهندگان درختان کریسمس به علاقه‌مندان محیط زیست آن است که این درختان همگی پرورشی هستند و به همین قصد کاشته می‌شوند. در حقیقت باید به آنها به دید محصولاتی نگاه کرد که قرار است پس از مدتی برداشت یا قطع شوند. بنابراین با کنترل کردن مناطق جنگلی و کاشت درست و به موقع این درختان می‌توان از آسیب به مناطق بکر طبیعی جلوگیری به عمل آورد و هرسال درختان قطع شده را با درختان جدید جایگزین کرد.
برای پرورش هر درخت نراد قفقازی یا Nordmann fir که گونه‌ای درخت سوزنی برگ است و اکنون یکی از پرمصرف‌ترین گونه‌‌های رایج برای درخت کریسمس شده، حدود ده سال وقت لازم است تا حدودا به اندازه دو متر رشد کند. گرچه پرورش درختان کریسمس در بسیاری از کشورهای اروپایی تحت برنامه‌های کنترل شده زیست محیطی صورت می‌گیرد، اما مانند هر محصول پرورشی دیگری می‌تواند عوارض جانبی نیز برای محیط به همراه داشته باشد. استفاده از آفت‌کش‌ها در جنگلهای مصنوعی کاج و درختان سوزنی برگ دیگر یکی از مهمترین نگرانی‌های حامیان محیط زیست است.
بازیافت پس از تعطیلات
درختان کریسمس تنها برای مدت محدودی در خانه باقی می‌مانند. در بسیاری از کشورهای اروپایی شهرداریها مکانهای ویژه‌ای را به جمعآوری درختان کریسمس اختصاص می‌دهند. درختان جمعآوری شده در طول چند ماه توسط دستگا‌ه‌های بزرگ خرد و به قطعات کوچک تبدیل می‌شوند. از این قطعات کوچک چوب و برگ به عنوان «خاکبرگ» یا همان تقویت‌‌کننده و کود گیاهی استفاده می‌شود. از بخش دیگری از آن نیز می‌توان به عنوان علف کش استفاده کرد.
با این‌حال تمام درختان کریسمس این بخت را ندارند که پس از تعطیلات بازیافت شوند واز ضایعات گیاهی آنها استفاده به عمل آید. سازمان بازیافت ضایعات و پسماندها در بریتانیا (Wrap) تخمین می‌زند سالانه بیش از ۱۶۰ هزار تن درخت کریسمس بدون آنکه بازیافت شوند توسط مردم دور انداخته می‌شوند. بعضی از عمده‌فروشان نیز درختان فروش نرفته خود را دور می‌اندازند. آن درختانی که با توری‌های پلاستیکی اطارف‌شان دور انداخته می‌شوند هزینه بیشتری روی دست شهرداریها برای بازیافت می‌گذارند. هزینه دفن هر درخت در مکانهای بزرگ دفن ضایعات نیز حدو ۲/۵ پوند یا تقریبا معادل ۴ دلار است. با این‌حال آن درختانی که در محل‌های ویژه دفن می‌شوند، آسیب‌های محیط زیستی به بار می‌آورند. هر درخت ۲ متری در صورت دفن شدن در حدود ۱۶ کیلوگرم گاز دی اکسید کربن تولید می‌کند.
برخی سازمان‌های مدافع محیط زیست می‌گویند بهترین راه‌حل برای داشتن کریسمسی «سبز» که زیان‌های زیست محیطی نیز نداشته باشد، استفاده از درختانی است که در گلدان‌های بزرگ کاشته شده‌اند و نیازی به قطع کردن آنها و سپس دور انداختن شان نیست. اما این راه حل در شهرهای بزرگ و خانه‌های کوچک به نظر عملی نمی‌رسد.