هیأت انتخاب سی و دومین جشنواره فیلم فجر فیلم‌هایی را می‌بیند که پروانه ساخت یا پروانه نمایش داشته باشند. کار این هیأت در هفته جاری در حالی به پایان می‌رسد که تکلیف فیلم‌هایی مانند «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری، «پاداش» به کارگردانی کمال تبریزی، «بلوک ۹ خروجی۲» ساخته علیرضا امینی، و همچنین «آشغال‌های دوست داشتنی» ساخته محسن امیریوسفی هنوز مشخص نشده است. در این میان، ۶۱ کارگردان سینمای ایران هم در نامه‌ای به حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی کشور از تبعیض در عرصه سینما گلایه کردند.
این فیلم‌ها یا هنوز از سد شورای نظارت عبور نکرده‌اند و یا اینکه در محاق افتاده‌اند و غیر قابل نمایش تشخیص داده شده‌اند.
گزینش بر مبنای پروانه ساخت و پروانه نمایش
جلیل اکبری‌صحت، مدیر ارتباطات جشنواره فیلم فجر درباره چگونگی گزینش فیلم‌ها در سی و دومین جشنواره فجر گفته است: «هیچ فیلمی که پروانه ساخت یا پروانه نمایش دریافت نکرده باشد برای هیأت انتخاب جشنواره به نمایش درنیامده است. بنابراین کسی نمی‌تواند مدعی شود که هیأت انتخاب فیلم او را پسندیده، اما به دلیل ممیزی [سانسور] امکان نمایش فیلمش در جشنواره به وجود نیامده است.»
فهرستی که هیأت انتخاب منتشر کرده، ناتمام است. از سوی دیگر مدیریت سی و دومین جشنواره فجر هم مثل هر جشنواره سینمایی دیگری برای ارائه فیلم‌ها به دفتر جشنواره محدودیت زمانی قائل شده بود. با این‌حال برخی از فیلمسازان به دلیل آماده نبودن فیلمشان روش‌هایی برای عبور از این محدودیت‌ها یافته‌اند و نسخه‌ای نیمه‌کاره از فیلمشان را به دفتر جشنواره ارائه کرده‌اند. «اشباح» ساخته داریوش مهرجویی، «معراجی‌ها» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی، و «محمد» ساخته مجید مجیدی از فیلم‌های ناتمامی هستند که قرار است در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآیند.
اکبری‌صحت درباره دلیل اعلام فهرست ناتمامی از فیلم‌های بخش مسابقه جشنواره گفته است: »کار هیأت انتخاب در مورد این فیلم‌ها به پایان رسیده بود و دلیلی نمی‌دیدیم در وضعیتی که انتشار اخبار غیر رسمی می‌تواند حاشیه‌ساز شود، خبر را نگه داریم.»
«فاخر»های امیدبخش
مجید مجیدی این روز‌ها در یکی از استودیوهای فیلمسازی شهر مونیخ در آلمان در حال تدوین فیلم «محمد» است و گویا تدوین این فیلم هم از نیمه گذشته است. با این‌حال انتظار می‌رود که کار تدوین «محمد» تا پایان سال به طول انجامد و بعید به‌نظر می‌رسد که مجیدی بتواند حتی نسخه اولیه فیلمش را برای نمایش در سی و دومین جشنواره فیلم فجر آماده کند.
از این فیلم و همچنین از فیلم «چ» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا به عنوان پروژه‌های امیدبخش سینمای فاخر یاد می‌شود.
برای بازآفرینی برخی صحنه‌های فیلم «محمد» در شهرک سینمایی «نور» در نزدیکی شهر قم، کعبه و بخش‌هایی از مدینه را بازسازی کرده بودند. صحنه حمله «پرندگان ابابیل به فیل‌های سپاه ابرهه» هم در آفریقا فیلمبرداری شده است. ویتوریو استورار، فیلمبردار برجسته ایتالیایی که سه جایزه اسکار را هم به‌دست آورده، مدیریت فیلمبرداری این فیلم را به عهده داشته.
گمانه‌زنی‌هایی درباره بودجه فیلم مجیدی وجود دارد. برخی ناظران می‌گویند بودجه این فیلم از ۲۵۰ میلیون دلار تجاوز کرده است. اما مجیدی این گمانه‌زنی‌ها را رد کرده و گفته است که پس از نمایش فیلمش در یک نشست خبری بودجه ساخت آن را اعلام خواهد کرد.
«ملک سلیمان»، ساخته شهریار بحرانی، «راه ابریشم» به کارگردانی محمد بزرگ‌نیا، و «فرزند چهارم» ساخته وحید موسائیان، «استرداد» از علی غفاری، «برلین منفی هفت» به کارگردانی رامتین لوافی، «عقاب صحرا» ساخته مهرداد خوشبخت و همچنین «لاله» ساخته نافرجام اسدالله نیک‌نژاد از دیگر پروژه‌های میلیاردی سینمایی در ایران بودند که در دولت نهم و دهم کلید خوردند. «فرزند چهارم» که با بودجه بسیار کلانی ساخته شده بود، کمتر از صد میلیون تومان فروخت و «برلین منفی هفت» هم حتی در جشنواره فجر اقبالی به دست نیاورد و منتقدان را بر آن داشت که از اتلاف میلیاردها تومان بودجه انتقاد کنند.
این پروژه‌ها که به آنها «سینمای فاخر» می‌گویند با حمایت دولت و با مدیریت بنیاد فارابی اجرایی می‌شوند.
با این تفاصیل، احتمالاً تنها فیلم «سینمای فاخر» که در سی و دومین جشنواره فیلم فجر به نمایش درمی‌آید، «چ» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا و از محصولات بنیاد سینمایی فارابی است. موضوع آن هم دو روز از زندگی مصطفی چمران است.
نامه ۶۱ کارگردان سینمای ایران
در این میان ۶۱ کارگردان سینمای ایران در نامه‌ای به حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی کشور از تبعیض در عرصه سینما گلایه کردند. این سینماگران در نامه‌شان به تخصیص بودجه‌های کلان به فیلم‌های سینمای فاخر نیز اشاره کرده‌اند و نوشته‌اند: «بودجه‌ای که می‌شد با آن صد‌ها فیلمِ مستند، کوتاه، انیمیشن و ده‌ها فیلم سینمایی تولید شود، به پروژه‌هایی اختصاص داده شد که برخی از آنها در حوزه سینمای مستند و تجربی نبودند و برخی دیگر با صرف میلیاردها تومان به اتمام نرسیده‌اند و این‌ها نمونه‌هایی است از فیلم‌هایی که با عنوانِ فاخر تولید شده، اما بیشترِ آنها درخششی نداشته‌اند. بدین ترتیب میلیاردها تومان از اموال عمومی، حیف و میل و صرف پروژه‌های ناقص و هزینه برای سفرهای خارجیِ نافرجام و پاداش‌های بی‌حساب و کتاب و از این دست ولخرجی‌هایی شده که متأسفانه، بررسی و حسابرسی آن تاکنون برای افکار عمومی و اهالی سینمای ایران روشن نشده است.»
و در ادامه می‌پرسند: «به‌راستی وضعیتِ فیلمسازانی که دراین سال‌ها به دلیل نگاهِ از بالای مدیران سابق به آنان، تا کنون بی‌کار مانده‌اند چه می‌شود؟ تکلیف فیلم‌هایی که به دلایل واهی، فرصت اکران را از دست دادند و به روی پرده نرفتند، چه می‌شود؟ میلیاردها تومان بودجه از دست رفته سینماگران که می‌توانست به سینمای ایران جانِ دوباره ببخشد، چه می‌شود؟»
این نامه را سینماگرانی مانند مجید برزگر، کامبوزیا پرتوی، کیومرث پوراحمد، ناصر صفاریان، کیانوش عیاری و شهرام مکری امضاء کرده‌اند. برخی از این سینماگران در جشنواره‌های جهانی آثارشان را به نمایش گذاشته‌اند و از آنها تقدیر شده است.
در همین زمینه:
جشنواره فیلم فجر: فیلم‌های ناتمام، چند فیلم توقیفی و چند کارگردان مطرح