احمد فؤاد نجم، از شاعران معروف و بسیار محبوب مصر، روز گذشته، سه شنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۲ (۳ دسامبر) در ۸۴ سالگی در قاهره درگذشت.

احمد فؤاد نجم، شاعر مصری در تظاهرات سال ۲۰۰۵ در قاهره برای آزادی بیان
احمد فؤاد نجم، شاعر مصری در تظاهرات سال ۲۰۰۵ در قاهره برای آزادی بیان

محمد هاشم، ناشر آثار احمد فؤاد نجم روز گذشته به خبرگزاری “اهرام” خبر داد که نجم درگذشته است. هنوز علت مرگ این شاعر معلوم نیست.

احمد فؤاد نجم در ماه مه ۱۹۲۹ در دهکده‌ای کوچک کنار رود نيل، در خانواده‌ای فقیر متولد شد و با تنگدستی پرورش يافت.

احمد فؤاد نجم برای احقاق حقوق مدنی مردم هم تلاش می‌کرد و به همين خاطر نيز ۱۸ سال از زندگی خود را در زندان گذراند

وی در يک مصاحبه گفته بود مادرش در روز تولد او فهميده است پدرش قصد ازدواج با زن دوم خود را دارد و به همين خاطر غمگين شده بود. مادر احمد فؤاد نجم همچنين به او گفته بود که وی به‌هنگام تولد برخلاف نوزادان ديگر که از طرف سر خود به دنيا می‌آيند با پاهای خود پا به دنيا گذاشته است. نجم به شوخی می‌گفت به‌همين دليل “از همان زمان دور دنيا می‌دوم”.

او به‌ويژه پس از جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل در سال ۱۹۶۷ به‌دليل اشعار انقلابی‌اش، و همچنين انتقادهای تندش به رهبران مصر و کشورهای عربی شهرت يافت. نجم یک فعال سیاسی بود و برای احقاق حقوق مدنی مردم هم تلاش می‌کرد و به همين خاطر نيز ۱۸ سال از زندگی خود را در زندان گذراند.

احمد فؤاد نجم به اندیشه چپ گرایش داشت. او اشعارش را به زبان کوچه می‌سرود و در نزد جوانان مصری بسیار محبوب بود. یکی از مهم‌ترین آثار او قصیده‌ای است به نام “شما کی هستید و ما کی هستیم؟”

احمد فؤاد نجم در کنار دوست خود شيخ امام

برخی از ابیات این قصیده که شکاف بین فقیر و غنی را مضمون قرار می‌دهد و بر بی‌عدالتی اجتماعی می‌تازد، در بهار عربی بر سر زبان معترضان افتاده بود و در تظاهراتشان این سطرها را می‌خواندند.

نجم که در سال ۲۰۰۷ از سازمان ملل متحد لقب “سفير فقرا” را گرفت بيشتر با دوست خواننده‌ و آهنگسازش “شيخ امام” که او نيز به خواننده فقرا شهرت دارد کار می‌کرد.

احمد فؤاد نجم در نزد طرفدارانش در مصر به “الفاجومی” شهرت داشت. او در جشنواره “میراث” که در اردن برگزار شده بود، پیش‌بینی کرد که به‌زودی سومین انقلاب مصر هم در راه است.

در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ در اثر جنبش اعتراضی مردم در مصر رژیم حسنی مبارک سرنگون شد و سپس در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۳ نظامیان مصر، محمد مُرسی، رئيس‌جمهور اسلامگرا را نیز از کار برکنار کردند.

در سپتامبر ۲۰۱۲ جایزه شاهزاده کلاوس، جايزه فرهنگ و توسعه هلند، به احمد فؤاد نجم تقدیم شد.

نواره نجم، دختر احمد فؤاد نجم نيز فعال حقوق بشر، روزنامه‌نگار و وبلاگ‌نويس است.

دو اثر مشترک احمد فؤاد نجم و شيخ امام:

ترانه‌ای برای ارنستو چه‌گوارا، شعر از احمد فؤاد نجم: