نمایندگان جامعه جهانی بهایی، در گزارش‌های مختلف، از زندانی بودن حداقل صد شهروند بهایی به اتهام پیروی از آئین بهائیت یا فعالیت در تشکیلات مذهبی آن در ایران حکایت کرده‌اند.

به غیر از زندانیان بهایی موسوم به گروه یاران ایران یا مسئولان و استادان دانشگاه مجازی بهایی، کمتر اشاره‌ای به سایر زندانیان عقیدتی- بهایی می‌شود.

زندان

در زندان رجایی‌شهر، ۳۲ شهروند بهایی در حال گذراندن محکومیت‌های سه تا ۲۰ سال هستند که در بین آنان نام‌هایی مانند فرهاد فهندژ با ده سال حبس، شهرام چینیان با هشت سال حبس، عزیز سمندری با پنج سال حبس، کوروش زیاری با پنج سال حبس و شاهرخ طائف با چهار سال حبس کمتر شنیده شده است.

شمار بسیاری از زندانیان بهایی در حال گذراندن دوران محکومیت خود در زندان‌های شهرستان‌ها هستند. زندان وکیل‌آباد مشهد با ۱۳ زندانی بهایی که ۹ نفر آنان از بانوان بهایی هستند بیشترین آمار زندانیان عقیدتی- بهایی را در بین شهرهای ایران به خود اختصاص داده است. زندان سمنان با ۱۲ زندانی بهایی و زندان عادل‌آباد شیراز با چهار زندانی بهایی بعد از زندان مشهد دارای بالا‌ترین آمار زندانی عقیدتی- بهایی هستند.

زندان وکیل‌آباد مشهد با ۱۳ زندانی بهایی که ۹ نفر آنان از بانوان بهایی هستند بیشترین آمار زندانیان عقیدتی- بهایی را در بین شهرهای ایران به خود اختصاص داده است.

 انیسا و کیوان دهقانی (خواهر و برادر)، داور نبیل‌زاده و دخترش نورا نبیل‌زاده، جلایر وحدت، سیما اشراقی، افراسیاب سبحانی، طاهر اسکندریان، رحمان وفایی و حمید اسلامی ازجمله زندانیان بهایی شهرستان‌ها هستند که دور از اطلاع‌رسانی رسانه‌ها و نگاه مجامع حقوق بشری در حال گذراندن دوران محکومیت خویش هستند.

در این گزارش به وضعیت چهار زندانی عقیدتی- بهایی پرداخته شده است که در زندان‌های یزد، مشهد، سمنان و اصفهان زندانی هستند.

شمیم اتحادی- ارسال فیلم به تلویزیون من و تو

شمیم اتحادی، جوان ۲۸ ساله بهایی، بیش از هشت ماه است که در زندان یزد به‌سر می‌برد. او از اسفندماه سال گذشته در زندان یزد محبوس است.

به گزارش خبرگزاری هرانا او که از اسفندماه سال گذشته بازداشت شده به حکم دادگاه بدوی به هفت سال و سه ماه حبس تعزیری، ۷۵ ضربه شلاق و پرداخت چهل میلیون ریال محکوم شده و هم اکنون منتظر رای دادگاه تجدید نظر استان یزد است. همچنین بر اساس گزارش یادشده دلیل اولیه بازداشت آقای اتحادی، ارسال فیلم کوتاهی از تخریب گورستان بهاییان یزد توسط عوامل نا‌شناس به شبکه ماهواره‌ای «من و تو» بوده است.

شمیم اتحادی
شمیم اتحادی

یکی از بستگان این زندانی عقیدتی در گفت‌وگو با زمانه درباره چگونگی دستگیری وی می‌گوید: «۲۳ اسفندماه سال گذشته، ماموران اداره اطلاعات یزد به منزل پدری شمیم مراجعه و پس از بازرسی کامل منزل و ضبط کتاب‌ها و عکس‌های مربوط به آئین بهایی، کامپیو‌تر و بعضی وسایل شخصی شمیم را ضبط و سپس او را بازداشت می‌کنند. فردای آن روز البته آزاد می‌شود ولی از وی می‌خواهند که ۲۶ اسفند دوباره خود را معرفی کند. شمیم هم روز شنبه ۲۶ اسفند به اداره اطلاعات می‌رود و از آن زمان تاکنون در بازداشت به‌سر می‌برد.»

این منبع آگاه که مایل به ذکر نامش نیست در مورد دلیل بازداشت شمیم چنین توضیح می‌دهد: «گورستان بهاییان یزد بعد از انقلاب، سه دفعه تخریب شده است. این گورستان در یک منطقه بیابانی و دورافتاده قرار دارد. بهاییان یزد چندسال بود که این محل را درختکاری و با تانکر آبیاری می‌کردند تا درخت‌های آنجا سبز و بزرگ شدند. چندماه قبل از دستگیری شمیم، یک روز افرادی نا‌شناس با حمله به این گورستان، کلیه درخت‌ها را از خاک درمی‌آورند و تعدادی از سنگ قبر‌ها را هم می‌شکنند. شمیم از تخریب قبرستان و از بین بردن درختان فیلمی تهیه می‌کند و به شبکه من و تو می‌فرستد. دلیل اصلی بازداشت شمیم ارسال همین فیلم به شبکه من وتو بوده. چون ماموران در‌‌ همان زمان دستگیری می‌گفتند این کانال صهیونیستی است.»

جلسه دادگاه شمیم روز ۲۶ خردادماه سال جاری تشکیل و پس از ۴۵ روز حکم دادگاه صادر شده است. اتهامات وی در دادگاه کیفری عبارت بودند از: توهین به مامور، نگهداری از تجهیزات ماهواره در منزل، توهین به مقدسات، نشر اکاذیب، تمرد و مقاومت در برابر ماموران. با این اتهامات، دادگاه کیفری شمیم را به دوسال حبس تعزیری و چهل میلیون ریال جریمه نقدی محکوم و سپس به پنج سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق تعزیری غیر علنی و دوسال ممانعت از خروج از کشور به عنوان مجازات تکمیلی محکوم کرده است.

شمیم اتحادی تنها شهروند بهایی است که در زندان یزد به‌سر می‌برد. او پس از دستگیری تا ۴۰ روز حق مکالمه تلفنی با خانواده و ملاقات با آنها را نداشته است.

دادگاه انقلاب هم این زندانی عقیدتی را به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «عضویت در تشکیلات بهایی» (به گفته مسئولان حکومت، «با قصد برهم زدن امنیت کشور»)، به دویست روز حبس تعزیری محکوم کرده است. مجموع این حکم‌ها می‌شود: هفت سال و شش ماه و ۲۰ روز حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق، ۴۰ میلیون ریال جریمه و دو سال ممنوعیت خروج از کشور.

فرد مطلع از وضعیت شمیم اتحادی درباره چگونگی احکام صادره می‌گوید: «وقتی ماموران وزارت اطلاعات در روز ۲۳ اسفندماه بعضی وسایل شخصی شمیم و خانواده‌اش را ضبط کردند یکی از اعضای خانواده از ماموران می‌پرسد که این وسایل را چه زمانی برمی‌گردانید. در جواب می‌گویند روز دیگر برمی‌گردانیم. شمیم که از حمله ماموران به منزل ناراحت و عصبانی بوده است می‌گوید یک روز شما هم مثل یک روز قرآن هزار سال محسوب می‌شود و همین سخن می‌شود مبنای اتهام توهین به مقدسات. قاضی به همین اتهام پنج سال حبس برای وی صادر کرده است. دو سال هم برای فرستادن فیلم به شبکه من و تو است که احتمالا بر همین اساس نیز اتهام نشر اکاذیب صادر شده. شلاق هم به دلیل توهین به مامور و جریمه نقدی هم برای داشتن دیش و رسیور ماهواره صادر شده است.»

رزیتا واثقی
رزیتا واثقی

شمیم اتحادی تنها شهروند بهایی است که در زندان یزد به‌سر می‌برد. او «پس از دستگیری تا ۴۰ روز حق مکالمه تلفنی با خانواده و ملاقات با آنها را نداشته است، ولی پس از ۴۰ روز به دستور قاضی پرونده موفق به مکالمه تلفنی با خانواده‌اش می‌شود و از بند عمومی زندان یزد به بند سیاسی منتقل می‌شود.

او در حال حاضر اجازه دارد هر روز با خانواده خود تماس تلفنی داشته باشد. هفته‌ای یک بار ملاقات کابینی و هر ماه هم یک بار ملاقات حضوری دارد. او منتظر رای دادگاه تجدید نظر است.

رزیتا واثقی؛ چهل و پنج ماه زندگی در زندان بدون مرخصی

یکی از زندانیان عقیدتی- بهایی که بیش از ۴۵ ماه است که در زندان به‌سر می‌برد، «رزیتا واثقی» است. او روز ۲۵ اسفندماه ۱۳۸۸ خورشیدی توسط ماموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در منزل مسکونی‌اش در شهر مشهد بازداشت می‌شود.

وی به همراه چهار شهروند بهایی دیگر به حکم دادگاه انقلاب مشهد به پنج سال حبس تعزیری محکوم شده است. اتهام‌های رزیتا واثقی بر اساس دادنامه منتشره عبارت هستند از: تبلیغ علیه نظام، اقدام علیه امنیت داخلی کشور با عضویت و فعالیت در تشکیلات بهایی، تبلیغ و ارتباط با بیگانگان پس از مسافرت به خارج از کشور (ترکیه) و جذب افراد مسلمان، برگزاری اجتماعات غیر قانونی (جلسات مذهبی) و نشر و توزیع سی دی و کتاب‌های مربوط به بهاییت.

رزیتا واثقی پیش از آنکه به زندان وکیل‌آباد مشهد منتقل می شود از سوی بازجویان اداره اطلاعات جهت امضای تعهدی مبنی بر عدم فعالیت در تشکیلات مذهبی بهایی تحت فشار شدید قرار می‌گیرد؛ به طوری که وی را شش‌ماه در بازداشتگاه اداره اطلاعات مشهد در حبس انفرادی نگه می‌دارند.

در پیوند با اتهامات فوق، یک فرد مطلع که مایل به ذکر نامش نیست می‌گوید: «رزیتا واثقی به همراه هفت بهایی دیگر در سال ۸۴ توسط اداره اطلاعات مشهد دستگیر و پس از مدتی آزاد شدند. از سال ۱۳۸۸ که فشار بر بهاییان افزایش پیدا کرد این پرونده با اتهامات فوق به جریان افتاد و یک بهایی دیگر به نام سیما اشراقی هم به این افراد اضافه شد. پس از مدتی دادگاه انقلاب مشهد برای همه متهمان  پنج سال حبس تعزیری و ده سال ممنوعیت خروج از کشور صادر کرد. حکم ممنوعیت خروج از کشور در دادگاه تجدید نظر، لغو و پنج سال حبس تعزیری چهارنفر از جمله رزیتا تائید شد. رای دادگاه تجدید نظر در اردیبهشت ماه ۸۹ هنگامی که رزیتا در بازداشت اداره اطلاعات مشهد بود به وی ابلاغ شد.»

او در ادامه توضیح می‌دهد: «مشابه بودن اتهامات این ۹ فرد بهایی مشکل قانونی دارد به طور مثال بعضی از این افراد اصلاً پاسپورت نداشته‌اند که اتهام سفر به خارج در موردشان صدق کند. یا این کلاس که در ترکیه بوده توسط یک فرد ایرانی برگزار شده است و اینجور کلاس‌های مذهبی در همه کشور‌ها برگزار می‌شود و مخصوص بهاییان است و ربطی به ارتباط با بیگانگان ندارد. چون در ایران بهاییان اجازه تشکیل این کلاس مذهبی را ندارند، بعضی‌ها از ایران داوطلبانه به ترکیه می‌روند و در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند.»

رسانه‌ها در مهرماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی خبری را در مورد محکومیت ۱۸ شهروند بهایی و مسلمان در مشهد منتشر کردند. در خبر یادشده، رزیتا واثقی دوباره به پنج سال حبس تعزیری محکوم شده بود. فرد مطلع در این مورد می‌گوید: «این حکم مربوط به پرونده دستگیری دوم رزیتا در اسفند ۸۸ است. با توجه به اینکه اتهامات و حکم دو پرونده رزیتا یکسان بود و خودش نیز در زمان اعلام حکم دوم در حال گذراندن محکومیت بود، طبق قانون یک حکم اجرا می‌شود. نکته جالب این بود که به وضعیت کلیه بهاییانی که در سال ۱۳۸۸ در مشهد بازداشت شده بودند – بدون ارتباط با یکدیگر- در یک پرونده رسیدگی شد.»

رزیتا واثقی پیش از آنکه به زندان وکیل‌آباد مشهد منتقل شود از سوی بازجویان اداره اطلاعات جهت امضای تعهدی مبنی بر عدم فعالیت در تشکیلات مذهبی بهایی تحت فشار شدید قرار می‌گیرد؛ به طوری که وی را شش‌ماه در بازداشتگاه اداره اطلاعات مشهد در حبس انفرادی نگه می‌دارند. در این دوره فقط دو یا سه ملاقات چند دقیقه‌ای با مادرش داشته است. اداره اطلاعات مشهد در طی نزدیک به چهارسال حبس همواره از دادن مرخصی به وی ممانعت به عمل آورده است.

چندی پیش بعضی خبرگزاری‌ها اعلام کردند این زندانی عقیدتی به دندان درد شدید و تورم لثه مبتلا شده است و احتیاج به جراحی فوری دارد. او تاکنون از دریافت مرخصی درمانی حتی برای چند ساعت هم محروم بوده است.

پویا تبیانیان؛ جوان‌ترین و بالا‌ترین محکومیت در سمنان

از آذرماه سال ۱۳۸۷ خورشیدی که منازل ۲۱ شهروند بهایی در سمنان مورد یورش ماموران وزارت اطلاعات قرار گرفت تا این زمان، بهاییان سمنان در بین شهروندان بهایی شهرهای مختلف ایران مورد بیشترین آزار و فشار از طرف حاکمیت قرار گرفته‌اند. در طی این دوران، هیچ زمانی نبوده است که فردی در سمنان به اتهام پیروی از بهاییت زندانی نبوده باشد.

هم اکنون، ۱۲ شهروند بهایی در حال گذراندن دوره محکومیت در زندان سمنان هستند. در بین زندانیان بهایی، دو مادر بهایی همراه کودکان نوزاد خویش هم دیده می‌شوند، اما جوان‌ترین زندانی بهایی سمنان که بالا‌ترین محکومیت را هم در بین زندانیان داراست، «پویا تبیانیان» نام دارد. این شهروند بهایی که از دی‌ماه ۱۳۹۱ خورشیدی دوره محکومیت خویش را آغاز کرده به شش سال و شش ماه حبس محکوم شده است که با احتساب شش ماه حبس تعلیقی که از دوره زندان قبلی‌اش باقی مانده، باید یک دوره محکومیت هفت ساله را در زندان سمنان بگذراند.

جوان‌ترین زندانی بهایی سمنان که بالا‌ترین محکومیت را هم در بین زندانیان داراست، «پویا تبیانیان» نام دارد. این شهروند بهایی که از دی‌ماه ۱۳۹۱ خورشیدی دوره محکومیت خویش را آغاز کرده به شش سال و شش ماه حبس محکوم شده است.

«زویا طوریان» یکی از نزدیکان پویا تبیانیان در مورد چگونگی بازداشت و محکومیت این زندانی عقیدتی به زمانه می‌گوید: «در ۲۱ اسفندماه سال ۱۳۸۹ ماموران وزارت اطلاعات به منازل تعدادی از بهاییان سمنان می‌روند و پس از تفتیش و ضبط بعضی وسایل شخصی و مذهبی، چهار نفر از بهاییان را دستگیر می‌کنند که یکی از این‌ها، پویا تبیانیان بوده است. پویا پس از یک ماه به قید وثیقه معادل صد میلیون تومان آزاد شد. وی در ۲۱ خردادماه سال ۹۰ بار دیگر در سمنان بازداشت شد که پس از ۱۱ روز آزاد شد. پویا در فروردین ماه سال گذشته در دادگاهی به ریاست قاضی قاسم عین الکمالی محاکمه و بر اساس حکم دادگاه به شش سال و نیم حبس تعزیری محکوم شد. این حکم عیناً در دادگاه تجدید نظر تائید شده است. حال با احتساب شش ماه حبس تعلیقی که پویا از دوره قبلی حضور در زندان داشت، محکومیت وی، هفت سال خواهد شد. پویا در روز شنبه دوم دی ماه سال ۱۳۹۱ پس از احضار، خود را به زندان سمنان معرفی کرد و دوره محکومیتش آغاز شد.»

زویا طوریان در مورد اتهامات وی می‌گوید: «حکم پویا شش سال و شش ماه است که پنج سال و شش ماه آن به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و یک سال آن به اتهام تبلیغ علیه نظام صادر شده که با توجه به اینکه پویا در هنگام بازداشت دارای شش ماه حبس تعلیق بوده، این مدت نیز به محکومیت وی اضافه شده است.»

پویا تبیانیان
پویا تبیانیان

زویا طوریان در ادامه سخنان خود در مورد چگونگی شش ماه حبس تعلیق به زمانه می‌گوید: «در ۲۵ آذرماه ۱۳۸۷ شمسی منزل پویا مورد هجوم و تفتیش نیروهای امنیتی قرار گرفت. پویا در ۱۸ اسفندماه‌‌ همان سال توسط اداره اطلاعات سمنان، بازداشت و پس از تحمل سلول انفرادی به مدت دوماه، به دوسال و نیم حبس تعزیری محکوم شد. این حکم در دادگاه تجدید نظر به دوسال حبس تقلیل یافت. در تمام مراحل، عبدالفتاح سلطانی وکالت وی را به عهده داشت. اتهامات وی، اقدام علیه امنیت ملی به نفع بهاییت و عضویت در دسته‌ها و جمعیت‌های غیر قانونی (تشکیلات بهایی) برای برهم زدن نظام است. پویا پس از ۱۴ ماه حبس در نهم اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۹ به طور مشروط آزاد شد و شش ماه حبس باقی مانده به حالت تعلیق درآمد.»

زویا طوریان با توجه به فشارهایی که از سوی وزارت اطلاعات بر شهروندان بهایی سمنان بخصوص زندانیان بهایی اعمال می‌شود، درباره وضعیت روحی و جسمی پویا تبیانیان می‌گوید: «چندین ماه قبل، زندانیان بهایی از سایر زندانیان سیاسی- عقیدتی جدا شدند. زندانیان مرد در یک اتاق ۹ متری قرار گرفته‌اند که با توجه به اینکه تعداد زندانیان بهایی ۹ یا ۱۰ نفر است این اتاق برای این تعداد بسیار کوچک است. در ضمن هواخوری کوچکی هم دارند. ملاقات‌ها و تماس تلفنی اما به طور مرتب برقرار است. پویا متولد سال ۱۳۶۳ شمسی است و جوان‌ترین زندانی بهایی محسوب می‌شود. با این حال روحیه‌اش بسیار خوب است فقط مشکل تنفسی دارد و بخصوص شب‌ها به سختی نفس می‌کشد. سینوس‌هایش هم چندین بار متورم و چرکی شده‌اند و احتیاج به درمان دارد. تاکنون با درخواست مکرر مادرش برای یک یا دو روز مرخصی برای درمان موافقت نشده است.»

الهام روزبهی؛ مادر زندانی با فرزند شیرخوار

چندین ماه است که مجامع حقوق بشری و رسانه‌های فارسی زبان از حضور دو مادر بهایی با فرزندان شیرخواره در زندان سمنان گزارش می‌دهند.

الهام روزبهی
الهام روزبهی

«ترانه ترابی» با «بارمان» و «زهره نیک آیین» با «رسام» مادران و فرزندانی هستند که در زندان سمنان به سر می برند. یک مادر بهایی دیگر هم به نام «الهام روزبهی (متعارفی)» با نوزاد یک‌ساله‌اش به نام «آیسان» با‌‌ همان شرایط دو مادر دیگر، در حال گذراندن محکومیت در بند عمومی زندان اصفهان است.

بر اساس گزارش‌های موجود، الهام روزبهی (متعارفی) در روز شنبه ۲۱ اسفندماه ۱۳۸۹ خورشیدی در حالی که باردار بوده توسط ماموران اداره اطلاعات سمنان در منزل مسکونی‌اش بازداشت می‌شود. او پس از گذراندن ایام عید و نوروز در بازداشتگاه اداره اطلاعات سمنان در ۱۴ فروردین ماه ۱۳۹۰ با وثیقه ملکی معادل صدمیلیون تومان آزاد می‌شود. در مهرماه همین سال اما بار دیگر به ستاد خبری اداره اطلاعات سمنان، احضار می‌شود و در چند نوبت مورد بازجویی قرار می‌گیرد.

الهام روزبهی پس از مدتی از بند عقیدتی زندان زنان سمنان به زندان اصفهان منتقل می‌شود و هم اکنون با فرزند کوچکش در بند عمومی زندان زنان اصفهان است. آنان دو روز پایان هفته به مرخصی می‌آیند و شنبه صبح دوباره به زندان برمی گردند.

 این زندانی سپس روز پنجم بهمن‌ماه سال ۹۰ به اتهام «تبلیغ علیه نظام و تشکیل گروه در جهت برهم زدن امنیت» محاکمه و به سه سال حبس تعزیری محکوم می‌شود. حکم اولیه در دادگاه تجدید نظر استان سمنان به ۲۴ ماه حبس تعزیری تقلیل پیدا می‌کند و در تیرماه سال ۱۳۹۱ خورشیدی حکم قطعی اعلام می‌شود.

یکی از نزدیکان الهام روزبهی در ایران که مایل به ذکر نامش نیست در رابطه با بازداشت وی به زمانه می‌گوید: «الهام زمانی که جهت اجرای حکم به زندان سمنان احضار شد بیش از یک سال بود که به دلیل شغل همسرش در اصفهان زندگی می‌کرد. با آنکه وی و همسرش هر دو اهل سمنان و از بهاییان شناخته شده شهر هستند و سکونت‌شان در اصفهان هم قانونی بوده ولی پس از قطعی شدن حکم بدون آنکه برای وی احضاریه جهت اجرای حکم بیاید بازجویان اداره اطلاعات از هرکدام از بهاییان سمنان که مورد بازجویی قرار می‌دادند محل سکونت الهام را جویا می‌شدند و اظهار می‌داشتند الهام روزبهی از ترس اجرای حکم، فراری و پنهان شده است. پس از احضار، الهام همراه با نوزاد شیرخواره‌اش به نام آیسان در روز شنبه هفتم اردیبهشت ماه امسال جهت اجرای حکم دوسال حبس تعزیری، خویش را معرفی می‌کند و به زندان سمنان منتقل می‌شود.»

این فرد مطلع در پاسخ به دلیل حضور فرزند خردسال این زندانی در زندان می‌گوید: «هیچ مادری دوست ندارد فرزندش را به زندان ببرد و سختی را به وی تحمیل کند، ولی هنگامی که الهام به زندان رفت، آیسان (دختر کوچکش) یک ساله بود و احتیاج به شیر مادر و نگهداری و مراقبت مادرانه داشت به همین دلیل الهام مجبور شد نوزاد خردسالش را هم با خود به زندان ببرد. همسر الهام (بهادر متعارفی) در اصفهان مشغول کار و زندگی است و امکان این را نداشت که بچه را از مادرش که در سمنان زندانی بود، حتی برای چند ساعت در روز هم بگیرد.»

الهام پس از مدتی از بند عقیدتی زندان زنان سمنان به زندان اصفهان منتقل می‌شود و هم اکنون با فرزند کوچکش در بند عمومی زندان زنان اصفهان است. آنان دو روز پایان هفته به مرخصی می‌آیند و شنبه صبح دوباره به زندان برمی گردند.