بررسی‌های اخیر تیمی از پژوهش‌گران دانشگاه آیووا نشان می‌دهد که دماغ مردان عموماً – و به طور متوسط در نسبت با ابعاد کلی بدنشان – حدود ۱۰ درصد از دماغ زنان بزرگتر است. مطابق این تحقیق، ابعاد بزرگتر دماغ مردان صرفاً از بابت سوخت‌رسانی هرچه‌بیشتر به حجم نسبتاً افزون‌تر ماهیچه‌هایشان در قیاس با زنان است؛ چراکه دماغ بزرگتر به معنی جذب اکسیژن بیشتر است و به‌گفته ناتان هالتون، سرپرست این بررسی از دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آیووا، همین مهم موجب رشد و تقویت ماهیچه‌های انرژی‌بر میشود.
به‌گفته هالتون، از آنجاکه دماغ انسان به نحو نسبتاً سست و مستقلی به چهره متصل شده، کمتر ارتباطی به سایر اندام‌های دستگاه تنفسی واقع در جمجمه پیدا می‌کند. اما خب از طرفی هم این اندام در امتداد مسیر ریه‌ها واقع شده و در چرخه اکسیژن بدن نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
ابعاد و شکل دماغ، به تبع تغییرات اقلیمی هم دچار دگرگونی‌هایی می‌شده تا بتواند هوای دم را هرچه‌بهتر گرم و مرطوب کند.
تیم هالتون در این بررسی، دست به ثبت ابعاد و روند رشد دماغ ۳۸ مرد و زن داوطلب از سنین ۳ تا اواسط ۲۰سالگیشان زده بود. تفاوت‌های جنسیتی ابعاد دماغ این داوطلبان، در سنین حدود ۱۱سالگیشان – یعنی حول و حوش همان سنین بلوغ – که در واقع آغاز روند رو‌به‌رشد حجم ماهیچه در مردان و چربی در زنان نیز محسوب میشود، آشکارگی می‌یابد. مطالعات پیشین حکایت از این داشتند که ۹۵ درصد وزن دریافتی مردان در سنین بلوغشان، سهم ماهیچه‌هاست؛ حال‌آنکه ۸۵ درصد از این وزن افزوده در زنان مربوط به ماهیچه‌ها میشود. هالتون که گزارش بررسی تیم‌اش اخیراً در نشریه American Journal of Physical Anthropology منتشر شده، در این‌باره می‌گوید: «پس از سنین بلوغ، به ازای ابعاد مشخصی از بدن انسان، مردان از دماغ نسبتاً بزرگ‌تری [در مقایسه با زنان] میزبانی می‌کنند؛ چراکه بخش اعظم بدن یک مرد از بافت ماهیچه‌ای شکل یافته که سوخت و ساز زیادی دارد». وی همچنین افزوده که گرچه داوطلبین این تحقیق عموماً از تبار قفقازی بودند، اما خب از آنجاکه تغییرات فیزیولوژیک بدن مردان و زنان عمومیت دارد، این نتایج را احتمالاً بتوان در بین سایر نژاد‌ها هم سراغ گرفت.
البته چنانچه این مسأله را در بازه گسترده‌تری بررسی کنیم، «جنسیت» تنها متغیر تعیین‌کننده ابعاد دماغ انسان نیست. دهه‌ها تحقیق و بررسی حکایت از این داشته که ابعاد و شکل دماغ، به تبع تغییرات اقلیمی هم دچار دگرگونی‌هایی می‌شده تا بتواند هوای دم را هرچه‌بهتر گرم و مرطوب کند. از طرفی همین تغییر را در مقایسه‌ای میان انسان‌های کنونی و عموزاده‌های باستانیمان نظیر انسان نئاندرتال هم می‌توان مشاهده کرد. هالتون در این‌باره می‌گوید: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که انسان نئاندرتال در مقایسه با بشر امروز، حجم ماهیچه‌ای بیشتری داشته و لذا محتاج مقادیر بیشتری از اکسیژن هم بوده. مطابق این بررسی، وقتی به کاهش ابعاد دماغ انسان امروزی در مقایسه با پیشینیان‌اش می‌نگریم، می‌توانیم این مقوله را به کاهش وزنشان هم ارتباطاتی بدهیم».
منبع: National Geographic